Zeytinyağı sanayi atığı zeytin posasının (prina) besin madde içeriğinin tespiti ve kuzuların beslenmesinde kullanım olanakları

Abstract

Bu çalışma, (1) laboratuar ve (2) hayvan denemesi olmak üzere iki kısımdan ibarettir. Laboratuar kısmında 10 farklı kaynaktan (A, B, C, D, E, F, G, H, I ve J) sağlanan zeytin posasının besin madde içerikleri )Kuru Madde (KM), Ham Protein (HP), Ham Yağ (HY), Ham Selüloz (HS), Ham Kül (HK), Nitrojensiz Öz Madde (NÖM) ve Metabolize olabilir enerji değerleri (ME) (kcal/kg)) belirlenmiştir. A-J kaynaklarından sağlanan zeytin posasının KM içerikleri sırasıyla % 93.4, 94.1, 93.9, 95.1, 93.1, 93.5, 93.1, 95.1, 96.0 ve 95.6 olarak belirlenmiştir (P<0.001). Aynı sıralama ile HP içerikleri %4.5, 4.3, 5.1, 4.1, 4.9, 4.8, 6.1, 4.8, 6.3 ve 5.3 (P<0.001); HY içerikleri %4.2, 8.9, 10.7, 6.3, 7.0, 11.4, 8.5, 6.7, 8.8 ve 3.1 (P<0.001); HS içerikleri %32.1, 36.0, 51.6, 45.5, 40.2, 45.0, 42.5, 46.9, 69.8 ve 48.1(P<0.001); HK içerikleri %5.3, 3.0, 3.4, 2.4, 2.9, 2.5, 6.4, 2.0, 2.8 ve 5.7 (P<0.001) ve NÖM içerikleri %48.8, 41.8, 23.1, 37.2, 36.4, 31.6, 29.8, 34.6, 8.1 ve 32.9 (P<0.001) olarak belirlenmiştir. A-J kaynaklarından sağlanan zeytin posası numunelerinin ME içerikleri 1915.8, 2027.8, 1400.5, 1535.1, 1684.3, 1658.5, 1667.3, 1502.5, 592.5, 1225.4 Kcal/kg olarak hesaplanmıştır (P<0.001). En yüksek HP, HS ve HK içeren numuneler I zeytinyağı presesinden, en yüksek HY oranına sahip zeytin posası ise F zeytinyağı presesine aittir. Tespit edilen bu farklılıklar zeytin çeşidi, toprak-gübreleme ve işleme yöntemlerinden kaynaklanabilir.Çalışmanın hayvan denemesi kısmında, 2.5 aylık yaştaki 24 baş İvesi kuzusu (18 baş erkek, 6 baş dişi) kullanılmıştır. Kuzular deneme gruplarına (I-kontrol, II-zeytin posası20 ve III-seçmeli) eşit sayıda dağıtılmıştır. Kontrol grubu kuzular normal büyütme yemi (%18 HP ve 2500 Kcal ME/kg) ile, Zeytin posası20 kuzular %20 oranında zeytin posası ile seyreltilmiş konsantre yem (%20 HP ve 2500 Kcal ME/kg) ile beslenmişlerdir. Seçmeli yemlenen kuzulara, konsantre yem ve zeytin posası bir haftalık alıştırma döneminden sonra seçmeli olarak aynı anda sunulmuştur. Deneme 54 gün sürdürülmüştür. Tüketilen yemler günlük olarak, canlı ağırlık değişimleri ise 2 haftada bir belirlenmiştir. Kuzu başına kontrol, zeytin posası 20 ve seçmeli gruplarında toplam tüketilen yem miktarı sırasıyla 71.6, 69.3 ve 67.5 kg /54 gün; toplam canlı ağırlık kazancı 10.3, 10.1 ve 9.8 kg /kuzu (P>0.05) ve yem dönüşüm oranı 7.2, 7.0 ve 6.9 (P>0.05) olarak belirlenmiştir. %20 zeytin posası ile seyreltilen konsantre yemle besleme ve zeytin posasının seçmeli olarak konsantre yemle birlikte sunulması kuzularda büyüme performansını olumsuz yönde etkilememiştir. Ayrıca, gruplarda sırasıyla geviş getirme davranışı 9.78 %, 13.78 % ve 20.03; dinlenme davranışı % 29.81, 20.67 ve 15.54 olarak gözlemlenmiştir (P<0.01). Geviş getirme davranışına göre, zeytin posasının kuzuların diş sağlığı üzerinde herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığı söylenebilir. Sonuç olarak, kuzu büyütme rasyonuna %20 oranında zeytin posası girilebilir. Fakat zeytin posası kuzulara seçmeli olarak sunulduğunda, kuzular konsantre yeme karşı zeytin posasını ancak %2.9- 4.4 oranında tercih etmişlerdir.Anahtar Kelimeler: : Zeytin posası, besin madde içeriği, kuzu, seyreltme, seçmeli yemleme, davranış

This study covers (1) laboratory work and (2) animal experiment. In laboratory section, olive cakes obtained from 10 presses A, B, C, D, E, F, G, H, I and J were analyzed with respect to nutritional contents Dry Matter (DM), Crude Protein (CP), Ether Extract (EE), Crude Fiber (CF), Crude Ash (CA), Nitrogen Free Extract (NFE) and Metabolizable Energy (Kcal/kg Organic Matter). DM contents (%) of olive cakes were determined as (93.4, 94.1, 93.9, 95.1, 93.1, 93.5, 93.1, 95.1, 96.0 and 95.6 in samples obtained from A-J, respectively (P<0.001). CP contents (%) were determined as %4.5, 4.3, 5.1, 4.1, 4.9, 4.8, 6.1, 4.8, 6.3 and 5.3 in samples respectively (P<0.001). EE contents (%) were determined as %4.2, 8.9, 10.7, 6.3, 7.0, 11.4, 8.5, 6.7, 8.8 and 3.1 in samples respectively (P<0.001). CF contents (%) were determined as (32.1, 36.0, 51.6, 45.5, 40.2, 45.0, 42.5, 46.9, 69.8 and 48.1) in samples respectively (P<0.001). CA contents (%) were determined as (5.3, 3.0, 3.4, 2.4, 2.9, 2.5, 6.4, 2.0, 2.8 and 5.7) in samples respectively (P<0.001). NFE contents (%) were determined as (48.8, 41.8, 23.1, 37.2, 36.4, 31.6, 29.8, 34.6, 8.1 and 32.9) in samples respectively (P<0.001). ME contents (Kcal/kg) were determined as (1915.8, 2027.8, 1400.5, 1535.1, 1684.3, 1658.5, 1667.3, 1502.5, 592.5 and 1225.4) and in samples respectively (P<0.001). The samples from I presse had the highest crude protein and the highest crude fiber. Also, crude oil was found the highest in samples from F presse. These differences might be the results of olive varieties, soil-fertilisation and processing in olive oil presses.In Animal experiment, 24 Awassi lambs aged 2.5 months were used. They were equally divided into 3 groups I (control), II (olive cake20) and III choice. Control lambs were fed normal lamb growth feed having 18 % CP and 2500 Kcal/ kg ME. Olive cake20 lambs were fed a concentrate diet having 20% CP and 2500 Kcal/kg ME but diluted with olive cake by 20 %. The choice lambs were offered either concentrate diet and olive cake simultaneously after one week training period with respect to the organoleptic properties of olive cake and concentrate feed. The experiment lasted 54 days. Feed intake was determined daily while body weight changes were determined biweekly. Total feed intakes (per lamb) were 71.6, 69.3 and 67.5 kg/ 54 days in control, olive cake20 and choice groups, respectively (P>0.05). Total body gains were 10.3, 10.1 and 9.8 kg per lamb in control, olive cake20 and choice groups, respectively (P>0.05). Feed conversion ratios were calculated as 7.2, 7.0 and 6.9 in control, olive cake20 and choice groups, respectively (P>0.05). Either giving olive cake by diluting concentrate feed by 20 % or offering olive cake as a choice did not affect the growth performance of lambs. Also, the behavioural responses of lambs were determined in animal experiment. Ruminating behaviour were determined as 9.78 %, 13.78 % and 20.03 % in control, olive cake20 and choice lambs, respectively (P<0.01). Resting behaviour were determined as %29.81 %, 20.67% and 15.54 in these groups, respectively (P<0.01). Ruminating behaviour showed that olive cake may have not caused any health problem in lambs? teeth. To conclude, olive cake can be used in growth diet by 20 % in single feeding system while this product was given as a choice, lambs preferred only about 2.9-4.4 % against concentrate feed.Key words: Olive cake, nutritional contents, lamb, dilution, choice feeding, behaviour