Siyah alaca ineklerde farklı mevsimlerde korunmuş yağ kullanımının süt verim özellikleri ile embriyo kalitesi üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, mevsimin (kış ve yaz) ve korunmuş yağın (%4) Çukurova bölgesinde yetiştirilen Siyah-Alaca süt ineklerinde yem tüketimi, fizyolojik parametreler, süt verimi, süt bileşenleri, canlı ağırlık, kondisyon puanlaması, embriyo gelişimi, embriyo kalitesi ve plazma hormon düzeyleri üzerine etkileri araştırılmıştır. Rasyona korunmuş yağ ilavesi hayvanların kuru madde alımını etkilememiş (P>0.05), fakat yaz mevsiminde kuru madde alımları, kış mevsimine oranla önemli miktarda azalmıştır (P<0.01). Deri sıcaklığı, rektal sıcaklık ve solunum sayısı sıcaklık stresinin etkisi altındaki hayvanlarda önemli düzeyde artarken (P<0.01), nabız sayısı ise azalmıştır (P<0.05). Rasyona korunmuş yağ ilavesi hayvanlarda sadece rektal sıcaklıkta düşüşlerin gözlenmesine neden olmuştur (P<0.01). Sıcaklık stresindeki hayvanlarda sütün kuru madde, yağsız kuru madde ve kazein içeriklerinde düşüşler gerçekleşmiş (P<0.05), korunmuş yağ ile besleme durumuna göre ise süt bileşenleri bakımından bir farklılık tespit edilememiştir (P>0.05). Hayvanlarda canlı ağırlık kazançları ve vücut kondisyon skorları yaz mevsiminde önemli miktarda azalmış (sırasıyla P<0.01 ve P<0.05), korunmuş yağ yeme durumuna göre ise gruplar arasında farklılık tespit edilmemiştir (P>0.05). Plazma progesteron konsantrasyonları bakımından korunmuş yağ ile besleme durumuna göre gruplar arasında farklılık tespit edilememiş (P>0.05), fakat mevsimler bakımından gruplar arasında gözlenen farklılık istatistiki olarak önemli (P<0.01 ve P<0.05) bulunmuştur. Gerek mevsim ve gerekse korunmuş yağ, gruplar arasında plazma kortizol konsantrasyonları bakımından bir farklılığa neden olmamıştır (P>0.05). Plazma östrojen konsantrasyonları mevsimlerden etkilenmemiş, bununla birlikte korunmuş yağ ile besleme durumuna göre gözlenen farklılık istatistiki olarak önemli (P<0.05) bulunmuştur. Mevsim ve korunmuş yağ plazma LH'ın ortalama ve pik değerleri üzerine önemli bir etki yapmamış fakat pik'in görülme saati kış denemesine oranla yaz denemesindeki hayvanlarda ve kontrol grubuna oranla korunmuş yağ verilen grupta daha geç olmuştur. Yaz mevsiminde ve korunmuş yağ yedirilen hayvanlarda, 2-12 hücreli embriyo sayısı önemli oranda artmış (P<0.01), blastosist oranları ise yaz mevsiminde azalmıştır. Birinci ve ikinci kalite embriyo sayıları üzerine korunmuş yağın olumlu etki yaptığı tespit edilmiştir (P<0.05). Sonuç olarak bu çalışma ile, sıcaklık stresindeki hayvanlarda korunmuş yağla yapılan beslemenin, sıcaklık stresinin olumsuz etkilerini engellemede tek başına yeterli olmadığı, beslemenin yanı sıra barındırma ve sürü yönetiminde tedbirlerin alınması gerektiği önerilebilir.

In the present study, two experiments (winter and summer) were conducted to evaluate the effects of 4% protected fat, supplemented to the diet of lactating Holstein cows in Çukurova region on feed consumption, physiological parameters, milk yield and composition, live weight gain, body condition score, embryo development and quality, and plasma hormones. Dry matter intake was not affected by fat supplementation to the diet (P>0.05), but decreased in summer (P<0.01) compared to winter. Skin temperature, rectal temperature and respiration rate were increased (P<0.01) during the summer period,while pulse rate in the meanwhile decreased (P<0.05). Fat supplementation resulted a decrease in rectal temperature (P<0.01). Dry matter, solid non fat and casein contents of milk decreased (P<0.05) by summer, however no differences determined by fat supplementation (P>0.05). Live weight gains and body condition scores were decreased significantly in summer (P<0.01 and P<0.05, respectively), but were not affected by fat supplementation (P>0.05). Although, plasma progesterone concentrations were decreased in summer (P<0.01 and P<0.05) but not affected by fat supplementation (P>0.05). Both season and fat supplementation did not have any significant effects on plasma cortisol concentrations (P>0.05). Plasma oestrogen concentrations were not affected by season (P>0.05), but increased by fat supplementation (P<0.05). Peak and average LH concentrations were not affected both by season and fat supplementation, LH peak were occured late in summer compared to winter and in fat receiving group than those of controls. Two-twelve cell embryo rates increased both during the summer and by fat supplementation (P<0.01). Blastocyst rates were decreased in summer (P>0.05). Effect of protected fats on first and second grade embryos were found statistically significant (P<0.05). The present findings suggest that fat supplementation to the diet of lactating cows is not adequate to reduce negative effects of summer heat stres, but also some management practices e.g. sprinkler+fan can be more beneficial to minimize these effects.