Osmanlı x camarosa çilek melezlerinin morfolojik ve pomolojik karakterizasyonu

Abstract

Ilıman iklim meyve grubunun en önemli üyelerinden olan kültür çileğinin üretimi dünyada ve ülkemizde artmaktadır. Ülkemiz çilek dış satımı da son yıllarda bir ivme kazanmıştır. Hem iç tüketim hem de dış satım için yeni çilek çeşitlerinin geliştirilmesi bu ivmenin korunması için büyük önem taşımaktadır. Yeni çilek çeşitlerinde istenen özelliklerinin başlıcaları zengin aroma, meyve eti sertliği ve yüksek fitokimyasal içeriğidir. Nitekim, ülkemizde son yıllarda yapılan ıslah çalışmalarında özgün aroma içeriği sebebiyle kendi yerel çilek çeşitlerimizden olan `Osmanlı' sıklıkla ebeveyn olarak kullanılmıştır. Ancak bu yerel çeşidimizin meyve eti sertliği oldukça düşüktür. Bu çalışmada ülkemizde yetiştiriciliği en yoğun olarak yapılan, meyve eti sertliği yüksek `Camarosa' ve `Osmanlı' melezlemelerinden elde edilen 340 bitki çeşitli bitkisel özellikleri bakımından iki yıl süreyle karakterize edilmiştir. Melezler her iki yılda da açıkta, taze tülü fide yöntemiyle, tek yıllık yetiştiricilik siteminde yetiştirilmiş, morfolojik ve pomolojik özellikleri belirlenmiştir. Çiçek ve yaprak özellikleri Aralık ayında belirlenen melezlere ait meyveler her iki yılın yetiştiricilik dönemi boyunca derilerek meyve eni, boyu ve ağırlığı, suda çözünebilir kuru madde içeriği, meyve eti sertliği, meyve iç ve dış rengi gibi bazı özellikleri incelenmiştir. İncelenen tüm özellikler bakımından melezler arasında geniş bir varyasyon saptanmıştır. Buna göre, meyve eti sertliği 0.2 ? 1. 5 kg/cm2; suda çözünebilir kuru madde % 4.0 ? 15.0; toplam meyve sayısı 2 ? 192 ve toplam verim 11.9 ? 1220.8 g arasında değişmiştir. Her iki deneme yılına ait veriler regresyon analiziyle karşılaştırılmıştır. Her iki deneme yılına ait verilerde çiçek sapı uzunluğu, yaprak eni ve boyu dışındaki değişkenlerin ortalamaları istatistiksel olarak önemli derece ilişkili (P = 0.000 ? 0.017) bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, iki yıl süreyle birçok bahçe bitkileri özelliği bakımından karakterize edilen `Osmanlı' x `Camarosa' melez populasyonun ideal bir haritalama populasyonu olduğunu göstermektedir.

Strawberry is among the most popular temperate zone fruit species and its production increases in the world and Turkey. Lately, Turkish strawberry importation trend has been increased continuously. It is crucial to develop new cultivars for both domestic and international markets to maintain this increasing trend. The main objectives for developing new cultivars include rich aroma, firmness and high photochemical content. Thus, one of the local cultivars with unique aroma content, `Osmanlı?, has been used as a parent in breeding programs. However, fruit firmness of `Osmanlı? is low. In this study, a segregation population having 340 individuals was characterized for many horticultural traits for two years. `Camarosa? is the most commonly grown strawberry cultivars in Turkey due to its fruit firmness. The hybrids were grown in an annual hill cultural system with summer planting on open field conditions and flowering and runnering dates were recorded. Flower and leaf characteristics were determined in December in both experimental years, while pomological traits of fruit width, length and weight, soluble solids, fruit firmness, fruit external and internal colors were determined periodically during the whole experiment. A great deal of diversity was recorded among the hybrids for the most of the traits evaluated. For example, fruit firmness ranged between 0.2 ? 1.5 kg/cm2; while the ranges for soluble solids, total fruit number and yield were 4.0 ? 15.0 %, 2 ? 192 and 11.9 ? 1220.8 g, respectively. The data from two experimental years were compared using regression analysis. Except petiole length, leaf width and length, all other traits evaluated had statistically significant correlation between their two years (P = 0.000 ? 0.017). The results indicated that the `Osmanlı? x `Camarosa? hybrid population which was characterized for many horticultural traits for two years is an ideal mapping population.