Akdeniz bölgesine uygun ekmeklik buğdaylarda (Triticum aestivum L.) d-genomundaki değişimlerin SSR markörleri yoluyla belirlenmesi

Abstract

Buğday dünyada en yaygın ve kültüre alınan en önemli bitkilerden biridir. Akdeniz Bölgesine uygun ekmeklik buğdayların D-genomundaki değişimlerin SSR markörleri yoluyla belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada bitki materyali olarak biri mutlak kışlık olmak üzere 33 adet ekmeklik buğday, bir adet makarnalık buğday ile D-genomu donörü olan Ae. tauschii kullanılmıştır. Buğdayın D-genomuna özel 7 adet kromozomu temsilen 14 adet SSR markörünün kullanıldığı populasyonda SSR'ların tümü en az bir bireyde PCR ürünü üretmiş ve polimorfik bulunmuştur. Bunlardan 42 lokus ve her lokusta 40,93'lük ortalamayla toplam 573 adet bant elde edilmiştir. En fazla bant üreten primer WMC48 (137 adet) olurken, en az bant üreten primer BARC98 (7 adet) olmuştur.Polimorfizm seviyesini gösteren polimorfik bilgi içeriği (PIC) değeri 0,41 ortalamayla 0,217? 0,500 arasında değişkenlik göstermiştir. Kullanılan popülasyon için genetik benzerlik katsayısı 0,31 ile 0,98 arasında değişmiştir. Bu çalışmada, SSR verilerine dayanarak yapılan UPGMA kümeleme analizinde Ae. tauschii, makarnalık Bağacak ve kışlık Bayraktar?2000 diğer çeşitlerden genetik olarak ayrı gruplanmıştır. Ekmeklik buğdayın D-genom donörü ayrı bir grup oluşturmuş olup diğer çeşitlerden ayrı olarak sınıflandırılmıştır. Diğer çeşitler de 6 alt grupta kümelenmiş olup Amik Ovasında adapte olma yeteneğine sahip çeşitler 4 alt grupta toplanmıştır. Bu sonuçlara göre birbirine en yakın çeşitler Nurkent ve Tahirova?2000; Galil, Dariel ve Kaşifbey?95; Yüreğir?89 ve Cumhuriyet?75; İzmir?85 ve Basribey?95 olmuştur. Çalışma sonuçları, buğdayın D genomundaki varyasyonun göreceli olarak var olduğu ve bu varyasyonun ekmek kalitesini artırmada kullanılabileceğini göstermiştir.

Wheat is one of the most widespread and cultivated crop plants. The objective of this study was to determine genetic diversity of D-genome of bread wheat adapted to Mediterranean Region of Turkey. The plant population was comprised of 32 alternative of spring wheat, one winter wheat, one durum wheat and Aegilops tauschii D-genome donor of bread wheat. The population was screened with 14 group D specific SSR markers. All the primers produced bands at least on one sample and therefore all the primers were polymorphic. Fourteen primers produced Forty-two loci and a total of 573 bands were obsreved with average of 40.93 per locus. Most bands were produced by WMC48 while the least was by BARC98.Polimorphism information content (PIC) values were ranged form 0.217- 0.500 with an average of 0.41. Genetic similarity value for the population used in this study was ranged from 0.31- 0.98. Based on SSR results, UPGMA Culster Analysis drastically discriminated Ae. tauschii, Bagacak and Bayraktar-2000 from other bread wheat cultivars. D-genome donor of bread wheat was separated from other cultivars. Other cultivars were classified under 6 groups of which 4 involved those possible to adapt to Amik Plain. According to D-genome SSR analysis, the closest cultivars were Nurkent and Tahirova?2000, Galil and Kaşifbey?95, Yüreğir?89 and Cumhuriyet?75, İzmir?85 and Basribey?95. The results suggested that wheat population used in this study was relatively diverse and it is possible to utilize them to increase the quality of bread wheat.