Farklı ekim zamanı ve bitki sıklıklarının yerfıstığında bitki gelişimi ile meyve verimi ve kalitesine etkileri

Abstract

Bu araştırma; farklı ekim zamanlarında gelişme formları farklı iki yerfıstığı çeşidinin, en uygun ekim sıklıklarının tespit edilmesi amacıyla 2005 yılında Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde yürütülmüştür. Araştırmada, materyal olarak yatık büyüme formuna sahip NC-7 ve yarı yatık büyüme formuna sahip olan Osmaniye 2005 çeşitleri ile farklı sıcaklıkların oluşturulması amacıyla ana ve ikinci ürün olacak şekilde iki farklı ekim zamanı ve dört farklı bitki sıklığı (10, 15, 20 ve 25 cm) kullanılmıştır. Araştırma, ekim zamanı ana parsellere, çeşit alt parsellere ve bitki sıklığı alt-alt parsellere gelecek şekilde bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulup yürütülmüştür. Ayrıca, farklı ekim zamanı, çeşit ve bitki sıklığının yerfıstığı bitkisinde büyüme ve gelişme parametrelerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla çiçeklenme başlangıcı (R1), meyve oluşum başlangıcı (R3) ve dane doldurma (R6) dönemlerinde örnek bitkiler alınarak yaprak alanı indeksi (LAI) ve ürün büyüme miktarı (CGR) hesaplanmıştır. Hasat olgunluğuna gelen bitkiler hasat edilerek bitki boyu (cm), dal sayısı (adet/bitki), meyve sayısı (adet/bitki), meyve ağırlığı (g/bitki) ıskarta meyve oranı (%), 100-tohum ağırlığı (g), iç oranı (%), meyve verimi (kg/da), protein oranı (%) ve yağ oranı (%) gibi bitkisel ve tarımsal özellikler tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda ekim zamanı, çeşit ve sıklık; meyve sayısı (adet/bitki), ıskarta meyve oranı (%), 100-tohum ağırlığı (g), yağ oranı (%) ve meyve verimi (kg/da) üzerine olumlu etkide bulunmuştur. Bütün uygulamalar LAI üzerine R1 döneminde olumlu etkide bulunmuştur. Ayrıca, sıklık uygulaması CGR üzerine her üç dönemde de önemli derecede etkili olmuştur. En yüksek meyve verimi, 758.1 kg/da ile ana üründe ve 10cm bitki sıklığından elde edilmiştir. Sonuç olarak; en uygun bitki sıklığının birinci ürün için 10 cm ve ikinci ürün ise 15 cm olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Yerfıstığı, ekim zamanı, çeşit, sıklık, bitki gelişimi

This study was conducted to determine effects of intra-row spacing and different planting dates on growth and development of two peanut genotypes at Telkaliş Experimental Farm of Mustafa Kemal University in 2005. Two peanut cultivars, a runner cultivar NC- 7 and Osmaniye 2005, were planted in four different intra-row widths (10, 15, 20 ve 25 cm) as a main and second crop after wheat harvest to initiate temperature gradients. The experimental design was randomized complete block in a split-split plot arrangement with 3 replications. Main plots were planting date, split plots were intra-row spacing and split-split plots were cultivars. In addition, to determine the effect of cultivar and intra-row spacing on plant growth and development parameters of peanut plants were sampled at flowering (R1), fruiting (R3), and pod filling (R6) to analyze for leaf area index (LAI) and calculate crop growth rate (CGR). At harvest plant height (cm), brunch number/plant, Pod number/plant, pod weight (g), unmarketable pod rate (%), 100 seed weight (g), seed ratio (%), pod yield (kg/da), protein content (%), and oil content (%) were determined. The current study showed that planting date, cultivar and row spacing had positive effect on pod number/plant, unmarketable pod rate (%), 100 seed weight (g), oil content (%) and pod yield (g). All applications had positive effects on LAI at R1 development stage. Nitrogen application had a significant effect on CGR at R1, R3 and R6 stages. The highest pod yield 758.1 kg/da had obtained from 10 cm intra-row spacing at main cropped peanut. The result showed that the best intra-row spacing was 10 cm for main cropping and 15 cm for double cropping.Key Words: Peanut,, planting date, cultivar,, intra-row spacing, plant development