Yayladağı yöresinde doğal olarak yetişen defne (Laurus nobilis L.) bitkisinin kalite özelliklerinin belirlenmesi ve seleksiyonu

Abstract

Bu çalışma kapsamında Yayladağı yöresinde doğal olarak yetişen defne bitkileri arasından üstün özeliğe sahip olan tipleri belirlemek amacıyla, Yayladağı yöresinde defnenin yaygın olarak yetiştiği Olgunlar köyü, Şakşak köyü ve Hatay-Yayladağı yolu çevresinden tarama yapılarak 24 dişi, 5 erkek ağaç olmak üzere toplam 29 defne genotipi belirlenmiştir.İncelenen genotiplerin meyve ağırlıkları 0,88 - 1,70 g, meyve boyları 13.76 - 18.08 mm, meyve enleri 9,41 - 14,44 mm arasında değişmiştir. Genotiplerin meyvelerinin ovalite katsayıları 0.59 - 0.96 arasındadır. Genotiplerin çekirdek ağırlıkları 0,55 - 1,23 g, çekirdek oranları % 61,98 - % 72,48 arasında değişmiştir. Meyvelerin kuru madde oranları % 44,89 - % 74,63, meyve yağı oranları % 18,92 - % 34,81, meyve eti yağı oranları % 20,76 - % 58,57, çekirdek yağı oranları ise % 11,75 - % 22,20 arasında değişmiştir. Dişi ağaçların meyvelerinin yağ asitleri kompozisyonları incelenmiş ve temel bileşenler belirlenmiştir. Yağ asitleri açısından ortalama değerler laurik asit için % 14,91, palmitik asit için % 18,97, oleik asit için % 39,58, linoleik asit için % 23,68 olarak saptanmıştır. Genotiplerin yaprak alanları 12,70 cm2 ile 28,37 cm2 arasında, kuru yaprak ağırlıkları 518,26 g ile 884,65 g arasında, klorofil miktarları ise 43,30 ile 54,50 arasında değişmiştir. Yaprak uçucu yağ oranları % 0,50 ile % 4,75 arasında değişmiştir. Uçucu yağ bileşenlerinin GC/MS analizinde 28 genotipin ana bileşeninin eucalyptol, 1 tanesinin trans-sabinene hydrate, olduğu belirlenmiştir.Sonuç olarak, laurik asit açısından YY5, YY8, ŞK3, ŞK5, ŞK6, O4, O6, O7, O8 ve O10 kod numaralı tipler, uçucu yağ oranı açısından ise YY3, YY7, YY8, O6 ve O8 kod numaralı tipler ümitvar tipler olarak belirlenmişlerdir. Bu tipler üzerinde detaylı çalışmalara devam edilmeli ve yeni tesis edilecek defne bahçelerinde bu tiplerin fidanları kullanılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Defne, Laurus nobilis, Defne Yağı, Seleksiyon, Yaprak Klorofil Değeri, Uçucu Yağ Bileşenleri, Yağ Asitleri.

This study was conducted to determine the laurel genotypes with different and high quality characteristics among the laurel trees which grow intensively in the district of, counties of Hatay province. 5 male trees and 24 female trees total of 29 laurel genotypes were determined.The fruit weights of genotypes were varied between 0,88 and 1,70 g, the fruit lengths were between 13,76 and 18,08 mm and the fruit width were between 9,41 and 14,44 mm. The ovalite coefficient of the genotypes was between 0,96 and 0,59. The stone weight of the genotypes was varied between 0,55 and 1,23 g and stone ratio between 61,98 % and 72,48 %. The dry matter ratio of the fruits were varied between 44,89 % and 74,63 %, the fruit oil ratio were between 18,92 % and 34,81 %, the fruit flesh oil ratio were between 20,76 % and 58,57 % and the stone oil ratio were between 11,75 % and 22,20 %. The fatty acid compositions of the fruits of female trees were analyzed and dominant compounds were determined. As regards to fatty acids, average value of lauric acid was 14,91 %, palmitic acid was 18,97 %, oleic acid was 39,58% and linoleic acid was 23,68 %. The leaf area of the genotypes was between 12,70 cm2 and 28,37 cm2, dry leaf weight was between 518,26 g and 884,65 g, and chlorophyll value of the leaves were between 43,30 and 54,50. The leaf essential oil ratios were changed between 0,50 % and 4,75 %. The essential oil compositions were studied by GC/MS and eucalyptol were dominant compound of 28 genotypes, trans-sabinen hydrate was found to be dominant compound of 1 genotype.As a result, YY5, YY8, ŞK3, ŞK5, ŞK6, O4, O6, O7, O8 and O10 labeled genotypes as regards to lauric acid and YY3, YY7, YY8, O6 and O8 labeled genotypes as regards to essential oil ratio were found to be promising genotypes. The studies should be continuing on these genotypes and the nursery trees of these genotypes should be used in the new plantations of laurel orchards.Keywords: Laurel, Laurus nobilis, Bay oil, Selection, Leaves Chlorophyll Content, Essential Oil Components, Fatty acids.