Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera:Tephritidae)`nin mücadelesinde farklı cezbedicilerin kullanılması

Abstract

Çalışma 2013-2014 yıllarında Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera:Tephritidae)'nin mücadelesinde farklı cezbedicilerin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın birinci yılı Katırbaşı nar ile Satsuma mandalina çeşidi bulunan bahçelerde, ikinci yılı Hicaz ve Katırbaşı nar çeşidi bulunan bahçelerde yürütülmüştür. Birinci yılda cezbedici olarak Amonyum asetat (AA), Maya (M), ve Amonyum karbonat (AC) kullanılmıştır. İkinci yılda cezbedici olarak AA, AC, Trimethylamine (TA), Asetik asit (ACE), Amonyum bikarbonat (AB), Di-amonyum fosfat (DAP) ve Cadaverine (C) kullanılmıştır. Çalışmalarda 500 ml'lik şeffaf pet şişelere dört giriş deliği açılarak yapılmış tuzaklar kullanılmıştır. Tuzakların her birinin içerisine cezbedici eriyiklerden 300 ml, % 10 luk propylene glycol'dan 2 ml ve % 2 DDVP ilave edilmiş ve beş tekerrürlü tesadüf deneme desenine göre hazırlanıp, yerden 1-1,30 m yüksekliğe ağaç dallarına asılmıştır.Katırbaşı nar çeşidi üzerinde 2013 yılında yapılan çalışmada, cezbedici tuzaklar tarafından toplam 2789 adet AMS ergini (1619♀,1170♂) ile 3856 adet diğer Diptera türleri yakalanmıştır. AA+AC % 69,29 oran ile AMS (♀♂) erginleri üzerinde en fazla etkiyi göstermiş olup bunların % 34,95 dişi ve % 34,34 erkek erginlerden oluşmuştur. Diğer Diptera türleri üzerinde en fazla etkiyi AA+M % 37,39 oranı ile göstermiştir. Satsuma mandalina çeşidi üzerinde yapılan çalışmada, cezbedici tuzaklar tarafından toplam 176 adet AMS ergini (♀♂) (118 ♀, 58 ♂) ile 495 adet diğer Diptera türleri yakalanmıştır. AMS (♀♂) ergini üzerinde en fazla etkiyi % 66,50 oran ile AA+AC cezbedicileri göstermiştir. AA+AC cezbedicileri % 24,13 ♀ ve % 42,37 ♂, AA % 34,48 ♀, % 26,27 ♂ ergin yakalamıştır. Diğer Diptera türleri üzerinde en fazla etkiyi AA+M % 50,70 oran ile göstermiştir. Hicaz nar çeşidi üzerinde 2014 yılında yapılan çalışmada, cezbedici tuzaklar tarafından toplam 7830 adet AMS ergini (♀♂) (5295♀, 2535♂) ve 1433 adet diğer Diptera türleri yakalanmıştır. AMS erginleri (♀♂) üzerinde AB +AA % 40,41 oran ile en fazla etkiyi göstermiştir. AMS (♂) erginleri üzerinde AB +AA % 21,45 ve AMS (♀) erginleri üzerinde AA+AC % 22,03 oran ile en yüksek etkiyi göstermiştir. Diğer Diptera türleri üzerinde % 28,47 oran ile AB en fazla etkiyi göstermiştir. Katırbaşı nar çeşidi üzerindeki çalışmada cezbedici tuzaklar tarafından 3400 adet AMS ergini (♀♂) (2306 ♀, 1094 ♂) ile 593 adet diğer Diptera türleri yakalanmıştır. AMS (♀♂) erginleri üzerinde AB +AA % 49,17 ve AMS (♂) erginleri üzerinde AB +AA % 26,41 ve AMS (♀) erginleri üzerinde DAP % 24,24 oran ile en yüksek etkiyi göstermiştir. AB % 34,06 oran ile diğer Diptera türleri üzerinde en fazla etkiyi göstermiştir. Sonuç olarak Akdeniz meyve sineği ile alternatif mücadelede AA+AC, AA, AC, AB +AA ve DAP gibi cezbediciler önerilmektedir.

The study was conducted in 2013-2014 to compare different attractants for management of Mediterranean Fruit Fly (Medfly) Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera:Tephritidae). The first year of the study was conducted in Katırbaşı pomegranate and Satsuma mandarin orchards, and the second year of the study was conducted in Hicaz and Katırbaşı pomegranate orchards. Ammonium acetate (AA), yeast (M) and ammonium carbonate (AC) were used as attractants in the first year of the study. In the second year, AA, AC, trimethylamine (TA), acetic acid (ACE), ammonium bicarbonate (AB), di-ammonium phosphate (DAP) and cadaverine (C) were used as attractants. Transparent 500 ml polyethylene bottles with four holes were used as traps. Each of the traps consisted of 300 ml of one of the attractants, 2 ml of propylene glycol (10%) and 2 ml of DDVP (2%), were hanged 1-1.30 m above ground on the tree branches, placed as randomized complete blocks design with five replicates.In 2013, for Katırbaşı pomegranate variety, a total of 2789 Medfly adults (1619♀, 1170♂) and 3856 other Diptera species were caught. The highest catch of Medfly adults (♀♂) were by AA+AC with a raito of 69.29%, of which 34,95% was female and 34,34% was male. The highest catch of other Diptera species was with AA+M with the ratio of 37.39%. For Satsuma mandarin variety, a total of 176 Medfly adults (118 ♀, 58 ♂) and 495 other Diptera species were caught by different attractants traps. The highest catch of Medfly was by AA+AC attractants with a ratio of 66.5%. The ratios of different genders caught by AA+AC attractants were 24.13% ♀ and 42.37% ♂, AA 34.48% ♀, 26.27% ♂. The highest catch of other Diptera species was with AA+M with the ratio of 50.70 %. In 2014, a total of 7830 Medfly adults (5295♀, 2535♂) and 1433 other Diptera species were caught by different attractant traps in Hicaz pomegranate orchard. The highest catch of Medfly adults (♀♂) were by AB+AA with a ratio of 40.41%. For males the most attractive medium was AB+AA with a catch ratio of 21.45% and for females the most attractive medium was AA+AC with a catch ratio of 22.03%. The other Diptera species were most attracted to AB with a ratio of 28.47%. For Katırbaşı pomegranate variety, a total of 3400 Medfly adults (2306 ♀, 1094 ♂) and 593 other Diptera species were observed by different attractant traps. The highest catch of Medfly adults (♀♂) were observed by AB+AA with a ratio of 49.17%. For males the most attractive medium was AB+AA with a catch ratio of 26.41% and for females the most attractive medium was DAP with a catch ratio of 24.24%. The other Diptera species were most attracted to AB with a ratio of 34.06%. As a result, an attractants of AC , AA, AC , AD + AA and DAP is recommended with alternative control Medfly.