Hatay ili zeytin bahçelerinde zeytin sineği, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae)`nin popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi

Abstract

Zeytin sineği, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae), ülkemizde zeytinin en önemli zararlılarından birisidir. Çalışma 2013-2014 yıllarında Hatay ili Zeytin bahçelerinde zeytin sineğinin populasyon yoğunlukları ve zarar oranlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma 2013 yılında dokuz farklı (sekiz adet Gemlik ve bir Halhali), 2014 yılında beş farklı (dört adet Gemlik ve bir adet Karamani) zeytin bahçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada zeytin sineği feromonu (pheromone racemic 1,7-dioxaspiro[5.5]undecane) (Docusnex® Combi 4 + Econex) Econex tuzak + DDVP emdirilmiş tablet kullanılmıştır. Tuzaklar zeytin ağacının güney doğu tarafına yerden yaklaşık 1.5-2m yüksekliğe asılmış, haftalık olarak kontrol edilmiş, yakalanan zeytin sineği erginleri sayılıp temizlenmiştir. Tuzaklardaki feromonlar her 90 günde bir yenileri ile değiştirilmiştir. Zeytin sineğinin zarar oranını belirlemek için, hasat zamanı feromon tuzaklarının kurulduğu zeytin ağacı hariç, rastgele seçilen 10 adet zeytin ağacının dört yönünden 50'şer adet olmak üzere, her bahçeden toplam 2000 zeytin meyvesi kontrol edilerek vuruklu zeytin dane sayısı kaydedilmiştir.2013 yılında dokuz zeytin bahçesinde yapılan örneklemede feromon tuzakları tarafından 1374 adet zeytin sineği ergini yakalanmıştır. İlk erginler 21 Temmuz'da yakalanmış, ancak örnekleme süresince zararlının popülasyon yoğunluğunda önemli dalgalanmalar gözlenmiştir. En fazla ergin 28 Temmuz, 1 Ağustos tarihlerinde yakalanmıştır. Örneklenen bahçelerde 17 Kasım'dan itibaren zeytin sineği ergini yakalanmamıştır. Çalışmada süresince feromon tuzakları tarafından en fazla zeytin sineği % 45,34 ile ağustos ayında yakalanmış olup, bunu %19,72 ile eylül, % 7,75 ile temmuz , %12,80 ile ekim ve % 4,36 ile kasım ayları takip etmiştir. 2014 yılında beş zeytin bahçesinde yapılan örneklemede feromon tuzakları tarafından 737 adet zeytin sineği ergini yakalanmıştır. İlk erginler 10 Ağustos'ta yakalanmış ve yine örnekleme süresince zararlının popülasyon yoğunluğunda önemli dalgalanmalar gözlenmiştir. En fazla ergin 19 Ekim, 21 Eylül ve 28 Eylül tarihlerinde yakalanmıştır. Örneklenen bahçelerde 23 Kasım'dan itibaren zeytin sineği ergini yakalanmamıştır. Örneklenen beş zeytin bahçesinde en fazla zeytin sineği %43,15 ile ekim ayında yakalanmış olup, bunu %25,37 ile eylül, %20,08 ile ağustos ve %11,40 ile kasım ayları takip etmiştir. İki yıl boyunca farklı zeytin bahçelerinde yapılan örneklemede, zeytin sineğinin 3-4 döl verdiği gözlenmiştir. 2013 yılında zeytin sineği'nin örneklenen bahçelerdeki zararı en fazla %17 ile Halhalı çeşitte gözlenmiştir. Gemlik çeşitteki zarar oranı %3-15 arasında tespit edilmiştir. 2014 yılında zeytin sineği zararı en fazla %20 ile Karamani çeşitte gözlenmiştir. Gemlik çeşitteki zarar oranı %7-15 arasında değiştiği gözlenmiştir.

Olive fly, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae), is one of the important pests of olives in Turkey. The current study was conducted in 2013-2014 to determine the population density and damage rates of the olive fly in the olive orchards of Hatay province. The study was conducted in nine different orchards (eight Gemlik and one Halhali varieties), and five different orchards (four Gemlik and one Karamani varieties) in 2013 and 2014, respectively. Olive fly pheromone (pheromone racemic 1,7-dioxaspiro[5.5]undecane) (Docusnex® Combi 4 + Econex) Econex traps + DDVP impregnated tablets were used. Traps were placed southeast side of the olive trees at about 1.5-2 m above ground and checked weekly, captured adults were counted and cleaned. Pheremone capsules were replaced with the fresh ones in every 90 days. In order to determine the damage rate of the olive fly, 50 olive fruits from each direction of the tree were checked and recorded for damage from ten randomly chosen trees totaling 2000 fruits in each orchard.In 2013, a total of 1374 olive fly adults were captured by the pheromone traps. First adults caught by traps on 21st July and the population density was fluctuated throughout the sampling period. The highest numbers of the flies caught on 28th July and 1st August. No adults were captured by the traps after 17th November. The distribution of the adults caught by monthly were 45.34% for August, 19.72% for September, 17.75% July, 12.80% October and 4.36% November. In 2014, a total of 737 olive fly adults were captured by the pheromone traps. First adults were caught on 10th August and the population density was fluctuated throughout the sampling period. The highest numbers of the flies caught were on 19th October, 21st September and 28th September. No adults were captured by the traps after 23rd November. The distribution of the adults caught by monthly were 43.15% for October, 25.37% for September, 20.28% August, 11.40% November. It was observed that the olive fly has 3 to 4 generations throughout the year. The highest damage rates observed to be 17% in Halhali variety, while for Gemlik variety was 3-15% in 2013. Karamani variety had the highest damage rate of 20% and Gemlik variety 7-15%, in 2014.