Zeytin sineği, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera:Tephritidae)`nin mücadelesinde farklı cezbedicilerin kullanılması

Abstract

Zeytin sineği, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae), ülkemizde zeytinin en önemli zararlılarından birisidir. Çalışma 2015-2016 yıllarında Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Yassıca köyünde bulunan Gemlik ve Ayvalık zeytin çeşitleri üzerinde zeytin sineğinin mücadelesinde farklı cezbedicilerin etkinliklerinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Çalışmanın birinci ve ikinci yılında farklı tuzaklar kullanılmıştır. Çalışmanın birinci yılında iki zeytin çeşitinde zeytin sineğine karşı 500 ml'lik cezbedici petşişesi tuzakları kullanılmıştır. Cezbedici tuzaklar 12 tekerrürlü ve beş uygulamalı (% 0,2'lik amonyum karbonata (AC), % 0,2'lik amonyum asetat (AA), % 0,2'lik amonyum bikarbonat (AB), % 0,2'lik diamonyum fosfat (DAP), ve % 0,2'lik amonyum bikarbonat (AB) + % 0,2'lik amonyum asetat (AA) oluşmaktadır. Tuzaklar tesadüf deneme desenine göre her 3 zeytin ağacına bir tuzak gelecek şekilde 22 Temmuz 2015 tarihinde kurulmuş ve 20 Ekim 2015 tarihinde toplanmıştır. Çalışmanın ikinci yılında iki zeytin çeşitinde zeytin sineğine karşı Decis tipi tuzaklar ile cezbedici emdirilmiş kağıt mendil kullanılmıştır. Decis tipi tuzaklar 5 tekerrürlü ve beş uygulamalı (zeytin sineği feromonu %0,2'lik spiroketal (1,7-dioxaspiro[5.5]undecane) (SP), %2,5'lik amonyum sülfat (AS), %2,5'lik amonyum karbonata (AC), %2,5'lik amonyum bikarbonat (AB) + %2,5'lik amonyum asetat (AA) ve %2,5'lik diamonyum fosfat (DAP) olup tesadüf deneme desenine göre her 3 zeytin ağacına bir Decis tuzak gelecek şekilde 29 Temmuz 2016 tarihinde kurulmuş ve 22 Ekim 2016 tarihinde toplanmıştır. Ayrıca her iki yılda cezbediciler içerisine % 10'luk propylene glycol'dan her pet şişesine 2ml, %2'lik DDVP'dan her 1,5 litre suya 10 ml ilave edilmiştir. Tuzaklar zeytin ağacının güney doğu tarafına yerden yaklaşık 1,5-2m yüksekliğe asılmış ve hasat döneminde toplanan tuzaklar laboratuara getirilerek yakalanan zeytin sineği erginleri sayılmıştır.Çalışmanın birinci yılında Gemlik zeytin çeşitinde cezbedici petşişesi tuzaklar tarafından 260 adet zeytin sineği ergini yakalanmıştır. Cezbedici tuzaklar tarafından en fazla ergin AB+AA karışımlı cezbedici tuzaklar tarafından yakalanmıştır. Aynı yıl Ayvalık zeytin çeşidinde cezbedici petşişesi tuzakları tarafından 174 adet zeytin sineği ergini yakalanmıştır. Çalışmada cezbedici tuzaklar tarafından en fazla ergin AB+AA ile AB karışımlı cezbedici tuzaklar tarafından yakalanmıştır. Çalışmanın ikinci yılında Gemlik zeytin çeşidinde Decis tipi cezbedici tuzaklar tarafından 394 adet zeytin sineği ergini yakalanmıştır. Cezbedici tuzaklar tarafından en fazla ergin AC karışımlı cezbedici tuzaklar tarafından yakalanmıştır. Ayvalık zeytin çeşidinde cezbedici Decis tipi tuzakları tarafından 306 adet zeytin sineği ergini yakalanmıştır. Cezbedici tuzaklar tarafından en fazla ergin SP karışımlı cezbedici tuzaklar tarafından yakalanmıştır. Zeytin sineğinin erginlerinin izlenmesinde düşük (0,2%-0,5%) oranda feromon veya cezbedici kullanılması uygundur. Ancak zeytin sineğine karşı kitlesel tuzaklama ile mücadelede kullanılan cezbedici miktarının %2,5-%5 arasında kullanılması uygundur.

Olive fly, Bactrocera oleae (Gmelin) (Diptera: Tephritidae), is one of the important pests of olives in Turkey. The current study was conducted in 2015-2016 to determine the effectiveness of various attractants to control the olive fly on Gemlik and Ayvalık olive cultivars in Yassıca village of Ceyhan district of Adana province. Two types of traps were used during the first and the second years of the study. In the first year of the study, 500ml in size pet-bottle attractant traps were used for olive fly on two olive varieties. The study was conducted as randomized complete block desing with 12 replications and five treatments (0.2% ammonium carbonate (AC), 0.2% ammonium acetate (AA), 0.2% ammonium bicarbonate (AB) Diammonium phosphate (DAP), 0.2% ammonium bicarbonate (AB) + 0.2% ammonium acetate (AA)). The attractant traps were set up as one trap for every 3 olive trees on 22 July 2015 and removed on 20 October 2015. In the second year of the study, Decis type traps with attractant impregnated paper handkerchiefs were used on two olive varieties. The study was conducted as randomized complete block design with 5 replications and five treatments (olive fly pheromone, 0.2% spiroketal (1,7-dioxaspiro [5.5] undecane) (SP), 2.5% ammonium sulphate (AS), 2.5% ammonium carbonate (AC), 2.5% ammonium bicarbonate (AB) + 2.5% ammonium acetate (AA) and 2.5% diammonium phosphate (DAP). The traps were set up as one trap for every 3 olives trees on 29 July 2016 and removed on 22 October 2016. In addition, in both years, 2 ml of 10% propylene glycol in each pet bottle and 10 ml of 2% DDVP were added in each of 1.5 lt attractant bottle. The traps were hung at 1.5-2m high on southeastern side of the olive trees. Traps were brought to the laboratory and captured adults of olive fly during the harvest period of olives were counted.In the first year of the study, 260 olive fly adults were caught by pet-bottle attaractant traps on variety of Gemlik. The highest number of adults was caught by mixed AB + AA attractant traps. In the same year, 174 olive fly adults were captured by attractant traps on variety of Ayvalık. The highest number of adults was caught by mixed AB + AA attractant traps and AB attractant traps. In the second year of the study, 394 olive fly adults were caught by Decis type attaractant traps on variety of Gemlik. The highest number of adults was caught by AC attractant traps. In the same year, 306 olive fly adults were captured by Decis type attractant traps on variety of Ayvalık. The highest number of adults was caught by pheromone of olive fly 'SP' traps. Low percent (0.2 -0.5) of pheromone or attractant will be preferable for monitoring olive fly adults. However, it is suitable to use a ratio of 2.5-5 % of the attractant for controlling olive fly adults with mass trapping.