Etik örgüt kültürünün sorun bildirme davranışına etkisi: Ankara ilinde faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otellerde uygulama

Abstract

Günümüzde giderek daha karmaşık bir yapı haline gelen örgütlerin, etkin ve başarılı şekilde yönetiminin sağlanması açısından etik konular giderek daha da önem kazanmaktadır. Bu durum, örgütlerde etik konuların kurumsallaşmasını ve etik davranışları artırabilmek için örgüt içinde ahlaki yapının oturtulmasını zorunlu kılmaktadır. Bu yapının oluşturulması, örgüt üyelerinin davranışlarını kontrol edebilme ve yönlendirme imkânı veren etik örgüt kültürünü yaratmakla mümkün olabilir. Etik örgüt kültürü, üyelerin davranışlarını etik ilkeler doğrultusunda şekillendirir.Örgütlerde etik davranışların önemli olduğu kadar etik olmayan davranışlarında ortaya çıkartılması büyük önem taşımaktadır. Etik örgüt kültürünün devamlılığının sürdürebilmesi ve etik dışı davranışların tespit edilebilmesi için örgütlerde hayati önem taşıyan mekanizmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu mekanizmalardan biri olan sorun bildirme davranışı (whistleblowing), örgüt içinde karşılaşılan etik dışı davranışları açığa çıkartmak ve durdurmak amacıyla örgüt içinden veya örgüt dışından kişilere ya da yetkili mercilere bildirilmesi süreci olarak tanımlanır. Bu çalışmada etik örgüt kültürünün sorun bildirme davranışına etkisini belirlemek amacıyla Ankara'da faaliyet gösteren dört ve beş yıldızlı otellerdeki işgörenleri kapsayan bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında dağıtılan anketlerden 367 anket değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde SPSS programı aracılığıyla tanımlayıcı istatistikler, açıklayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizlerinden faydalanılmıştır. Bu analizler sonucunda işgörenlerin algıladığı etik örgüt kültürünün sorun bildirme davranışını etkilediği tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre etik örgüt kültürünün alt boyutu olan onaylanabilirlik boyutunun sorun bildirme davranışının alt boyutları olan içsel sorun bildirme, dışsal sorun bildirme ve kayıtsızlık boyutlarını etkilediği belirlenmiştir. Etik örgüt kültürünün alt boyutu olan şeffaflık boyutunun dışsal sorun bildirmeyi etkilediği belirlenmiştir. Şeffaf bir örgüt kültürünün hakim olduğu örgütlerde işgörenlerin dışsal sorun bildirme davranışına eğilimli oldukları tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Örgüt Kültürü, Etik Örgüt Kültürü, Sorun Bildirme Davranışı ( Whistleblowing)

Ethical issues are becoming more and more important in terms of ensuring effective and successful management of organizations that have become increasingly complex nowadays. In this case, necessitates institutionalization of ethical issues in organizations and ethical structure within the organization in order to increase ethical behavior. The creation of this structure might be possible by creating an ethical organizational culture that enables the members of the organization to control and direct their behavior. Ethical organizational culture shapes the behavior of members in line with ethical principles.It is also important to reveal unethical behaviors as much as ethical behaviors are important in organizations. In order to maintain the continuity of the ethical organization culture and to detect unethical behaviors, there is a need for mechanisms that are vital in organizations. Whistleblowing, which is one of these mechanisms, is defined as the process of notifying the authorities or authorized persons within or outside the organization in order to remove and stop the unethical behaviors encountered within the organization. In this study, in order to determine the effect of ethical organization culture on whistleblowing, survey method has been applied in order to measure behavioral tendencies in four and five star hotels operating in Ankara. 367 questionnaires from the questionnaires distributed within the scope of the research has been evaluated. In the practice, descriptive statistics, explanatory factor analysis, correlation and regression analyzes has been used through the SPSS program. As a result of these analyzes, it has been determined that the ethical organization culture perceived by the workers influences whistleblowing. According to the results of the research, the validity dimension, which is the subdimension of ethical organization culture, has been determined that the whistleblowing influences all the sub - dimensions including internal whistleblowing, external whistleblowing and indifference. It has been determined that the transparency dimension, which is the sub-dimension of ethical organization culture, affects the external whistleblowing. In organizations where a transparent organization culture is dominant, it has been found that occupants are prone to external whistleblowing.Key Words: Organizational Culture, Ethical Organization Culture, Whistleblowing