Avrupa Birliği`nde bölgesel uyum, yapısal politikalar ve Türkiye`nin uyum süreci

Abstract

`Bölge' kavramı, üzerinde uzlaşmaya varılmış tek bir tanımı içermemekle birlikte, değişen sosyo-ekonomik, kültürel ve politik şartlar ve ihtiyaçlar çerçevesinde pek çok değişik anlam kazanmıştır ve kazanmaya da devam etmektedir. Konu Avrupa Birliği oluşumu içerisinde ele alındığında, Birlik kapsamında çok farklı yapıda bölge kavramı söz konusu olduğu ortadadır. Üye ülkelerin farklı nitelikteki idari yapılanmaları ve farklı nedenlerle oluşturmuş oldukları bölgeler, nihai hedef olarak belirlenmiş olan `Avrupa Birliği'ni gerçekleştirme yolunda Birlik tarafından artan bir önemle ele alınmaya başlanmış ve bölgeler zaman içerisinde üye ülkelerin idari sınırlarını aşarak gelişmişlik düzeyinin, ekonomik ve sosyal farklılıkların ve Avrupa Birliği ölçüsünde Avrupa Birliği vatandaşlarının birbirleriyle olan uyumlarının en önemli göstergelerinden biri haline gelmiştir.Birlik siyaseti içerisinde en önemli hedeflerden biri haline gelen bölgesel uyumun yakalanması için pek çok politika geliştirilmiştir. Bu politikaların en önemlilerinden biri bölgesel uyumu merkeze koyan; bölgeyi hem özne hem de nesne olarak ele alan Avrupa Birliği Bölgesel Politikası'dır. Bölgesel Politika, Birliğin kendisi ve diğer politikaları gibi, değişen ulusal ve uluslararası şartlar ve ihtiyaçlarla beraber zaman içerisinde değişerek gelişmiş; Avrupa Birliği genişleme dalgalarıyla beraber çeşitli kırılma noktaları yaşayarak bugüne ulaşmıştır. Belirli prensipler, enstrumanlar, aktörler ve uygulama alanlarıyla Avrupa Birliği bütçesinin üçte birinin ayrılmış olduğu Bölgesel Politika, Ortak Tarım Politikasının ardından en fazla etki alanına sahip en önemli ikinci politikadır. Bu politikanın en önemli araçlarından olan Yapısal Fonların dağılımı ve kullanımı Birlik içerisinde olduğu kadar aday ülkeler için de büyük önem taşımaktadır. Yerel, bölgesel, ulusal ve Birlik seviyesinde oluşturulan ve uygulanan politika sahip olduğu teknik mevzuatın yanı sıra demokratik katılımın de göstergesi olarak algılanmakta ve aday ülkelerin önündeki en zorlu müzakare başlıklarından birini oluşturmaktadır.1999 Helsinki Zirvesi ile resmen Avrupa Birliği aday ülke statüsünü kazanan Türkiye 27 üyeli Birlik ile müzakere sürecinde bulunmaktadır. 35 müzakere başlığından 22.'si Bölgesel Politika üzerine ayrılmış olup Türkiye'nin bölgesel politika anlayışı göz önünde bulundurulduğunda birlik politikasına uyum sağlamak amacıyla ciddi adımların atılması; etkili bir idari, kurumsal ve hukuki bir altyapı oluşturulması gerekliliği kaçınılmazdır.Tez Avrupa Birliği'nde bölge kavramının yeri ve öneminden hareketle, bölgesel uyumun sağlanması amacıyla geliştirilen Bölgesel Politikayı incelemekte ve Türkiye'nin 2010 yılına girerken içinde bulunduğu Bölgesel Politika gerçeğini irdelemektedir. Tam üyelik yolunda en kapsamlı başlıklardan biri olan politikanın neresinde bulunulduğu gerçeği ortaya konarak tam ve gerçek uyumun sağlanması için yapılması gerekenler belirtilecektir. Bu şekilde Türkiye için hem çok önemli bir fırsat hem de tam üyelik yolunda çok önemli bir engel olarak görülen bölgesel politikanın önemi ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Although the concept of region does not have a unique definition approved by different parties, together with the changing socio-economic, cultural and political conditions and needs, the term has gained new meanings and continous to gain still. When the issue is taken into consideration within the context of the EU, it is obvous that many different kind of regional concepts exist in the Union. On the way to the realization of the real European Union, the different kind of regions formulated for various reasons by different types of state adiministrations are started to be taken into account with an increasing importance. Hence, the regions have passed their administrative frontiers in time and have become one of the major indicators showing the level of development, social and economic differences and cohesion of European citizens with eachother.In order to realize one of the basic objectives of the Union being the regional cohesion, many policies have been developed. One of the most important policies is the European Union?s Regional Policy locating the region in the centre and considering it both as an object and a subject. Together with the changing conditions and needs of the national and international arena the regional policy has changed and developed just like the European Union itself and and has reached to its actual position after important breaking points resulting from enlargement processes. Today, the Regional Policy is the second the most influential policy of the Europan Union coming just after the Common Agricultural Policy. Considering its instruments, principles, actors and implication points, one third of the budget is reserved for this policy of which the most important instrument is the Structural Funds. The funds carry a fundemental importance not only for member states but also for the candidate countries since it is one of the hardest chapters of the accession negotiations. Addition to its local, regional, national and union level formulation and application, the policy with its technical legislation is taken into consideration as an indicator of democratic participation.Turkey being an official candidate country since 1999 Helsinki Summit is actually in the negotiation process wtih the European Union of 27 members. Among with the 35 chapters, the 22nd one is reserved for regional policy. Considering Turkey?s regional policy understanding and tradition, it is obvious that serious steps must be taken and an effective administrative, institutional and legislative infrastructure should be formed.The thesis starting from the importance of region analyses the Regional Policy of the European Union developed for the regional coherece and Turkey?s situation regarding this policy as per the year 2010. The reality of at which point Turkey stands in this policy forming one of the most important chapters in the adoption of the Acquis Communautaire and what should be done more will be studied. By this way, the importance of the regional policy which can be seen as both an opportunity and a bloc for Turkey will tried to be explained.