Şeyh Hüsâmeddîn Uşşâkî Divânı`nda dinî ve tasavvufî unsurlar

Abstract

Bu çalışmada, 16.yüzyıl Tekke şairlerinden Uşşaki'nin Divanı'nda yer alan dini ve tasavvufi unsurlar tespit edilerek şairin fikir dünyası, şiirlerinde dîn ve tasavvufun nasıl algılandığı, bir mutasavvıfın bakış açısıyla dîne ve tasavvufa nasıl yaklaşıldığı incelenmiştir.Çalışmada, insanın gerçekliğini aşkın olanla beraber içkin olarak da ele alan şairin Divan'ındaki bütün şiirler kategorilerine göre tasnif edilerek ana bölümler oluşturulmuştur. Her ana bölümün alt başlıkları detaylı bir şekilde tespit edilmiş ve tahlil yöntemiyle şairin dinî ve tasavvufî dünyası beyitler esas alınarak yorumlanmıştır. Çalışma neticesinde elde edilen bulgular `Sonuç` kısmında değerlendirilmiştir.Uşşaki'nin din ve tasavvuf ile ilgili görüşlerinin temelinde aşk vardır. Bir hal ilmi olan tasavvuf, aşk ile divanın her yerine yansımıştır. Kamil insan yetiştirme anlayışı, kâinat-insan ve Allah arasındaki ilişkiler bağlamında değerlendirilen divan, dini ve tasavvufi kavramlar çerçevesinde ele alınanarak Uşşaki'nin edebiyat dünyasına tanıtılması amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Pîr Hasan Hüsâmeddin Uşşaki, Dini unsurlar, Tasavvufi unsurlar, Uşşakilik, Aşk.

In this study, by determining religious and mystical elements in the Diwan of Ushshaqi, one of the sixteenth-century Lodge poets, the poet's world of ideas, the way how religion and mysticism are perceived and approached in his poems have been studied.In this study, main chapters were formed by categorizing all the poems in the Diwan of the poet, dealing with human reality both transcendentally and immanently. The subtitles of each part were identified in detail and the religious and mystical worlds of the poet were interpreted based on the couplets. Finally, the results of the study consisting of main parts and their subtitles are evaluated in the conclusion part.Ushshaqi bases his ideas related to religion and mysticism on love. Mysticism, which is a of occasion, is reflected everywhere in the Diwan with love. Diwan, which is evaluated in the context of the idea of raising mature human and relationships between universe-human and God, has been studied in the frame of religious and mystical concepts. The aim of the study is to introduce Ushshaqi to the literary world.Keywords: Pir Hasan Hüsameeddin Ushshaqi, Religious elements, Mystical elements, Love, Ushshaqi