Hetawî Kurd 1913 - 1914: Değerlendirme ve transkripsiyon

Abstract

Dünyada modern toplumların ortaya çıkmasında yasama, yürütme ve yargıdan sonra dördüncü güç olarak kabul edilen basının rolü büyüktür. Basın, bir toplumun içinde bulunduğu dönemin sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel durumunu aktaran en önemli kaynaktır. 20. Yüzyılın başlarında Kürt halkına ulusal bilinç kazandırma maksadıyla yayın hayatına başlayayıp 10 sayı olarak çıkan ve Osmanlı dönemi Kürt basınında önemli bir yer tutan Hetawî Kurd dergisi, dönemin önemli Kürt aydınları tarafından çıkartılmış, yazılar yazılmış ve desteklenmiştir.Bu dönemde Osmanlı Devleti çok zor duruma düşmüştür. Bu zor durumdan kurtulmak için bir taraftan özgürlükçü ve modern adımlar atılırken, diğer taraftan bazı milletler Osmanlıdan ayrılıp bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Kürtler ise geçmişte olduğu gibi Osmanlı Devleti ile birlikte hareket etmeye devam etmişlerdir.Hetawî Kurd dergisinin sayfalarında Kürtlere hizmet amacıyla metinler yazılmış, Kürtlerin yaşantılarında karşılaştıkları güncel sorunlar ele alınmıştır. Dergide ihtiyaç duyulan sosyal ve kültürel hususlar üzerinde durulmuş ve farklı çözüm önerileri sunulmuştur. Ayrıca Kürt halkının eğitilmesine, Kürt alfabesinin oluşturulmasına, Kürtlerin dünya kültürüne katılmasına, Kürt dilinin, Kürt tarihinin ve edebiyatının korunmasına ve Kürt gençlerinin ulusal bilinçlerinin yükselmesine hararetle işaret edilmiştir. Bu konuda gençlere tavsiyelerde bulunulmuş ve bunların önemi vurgulanmıştır. Dergide `Kürdistan Mektupları` başlığı altında Kürdistan'ın bazı coğrafi bölgeleri ele alınmış ve bu bölgelerin sosyal, kültürel ve etnik durumu hakkında okuyucularına bilgiler aktarılmıştır. Dergide, o dönemde meydana gelen bazı olaylar ve haberler okuyucularına bildirilmiş ve önemli Kürt şahsiyetlerinin hayatları ve Kürt milletine yaptıkları hizmetler hakkında bilgiler verilmiştir.Bu çalışmada Hetawî Kurd dergisinin değerlendirilmesi ve transkripsiyonu yapılmıştır. Değerlendirmede konulara göre bir tasnif yapılmış ve her konu ayrı bir başlık altında incelenmiştir.

The press, which is regarded as the the fourth great power following the legislation, government and jurisdiction, has a great role in building up modern societies in the world. The press is the most significant source in terms of shedding light on the social, political, economic and cultural conditions of the time in question. Hetawî Kurd periodical, which began its broadcasting life with the aim of raising national consciousness of Kurds at the beginning of the twentieth century and held an important place with 10 publications in the Kurdish press during the Ottoman period, was published, written and supported by the major Kurdish intellectuals of the time. The Ottoman Empire was in a very difficult situation then. On the one hand to get rid of this difficult situation liberal and modern steps were taken; on the other hand some folks declared their independence from the Ottoman Empire. Unlike other folks, Kurds didn't leave the Ottoman Empire alone as they didn't in the past either. In Hetawî Kurd periodical, articles were written with the purpose of serving Kurds and current problems faced by Kurds were discussed. In the periodical, needed social and cultural issues were focused and different solutions were offered. In addition, to educate Kurdish people, to create Kurdish alphabet, to have Kurds gain their place in the world culture, to preserve Kurdish language, Kurdish literature and history and to rise national consciousness of young Kurds, have been strongly pointed out. The young people were advised about these issues and these issues were highlighted. In the periodical, under the title of `Kurdistan Letters` some geographic areas of Kurdistan were introduced and readers were provided with knowledge about social, cultural and ethnic structures of the areas in question. In the periodical, some of the events and the news at that time were reported to readers and information about some important Kurdish figures' lives and their contributions to Kurdish nation were presented. In this study, the assessment and transcription of Hetawî Kurd periodical have been done. In assessment part, a classification has been made according to the subjects and each subject has been dealt with under a separate heading.