Haldun Taner`in eserlerinde sosyal tenkit

Abstract

Haldun Taner; hikâye, tiyatro, köşe yazısı, gezi yazısı gibi birçok türde yetmişin üzerinde eser vererek Türk edebiyatında önemli bir yer edinmiştir. Eserleriyle Türk tiyatrosunu kabare türü ve epik tiyatro ile tanıştırmıştır. Köşe yazılarıyla da günceli takip etmiş, kamuoyu gündemindeki birçok tartışmaya müdahil olmuş, birçok konuyu da kamuoyuna taşımıştır. Hikâyelerinde kent yaşamını, kentli insanların ilişkilerini ve yaşadıkları problemleri işleyen Taner; eserleriyle toplumu çeşitli yönlerden ele almıştır. Toplumdaki sınıfsal tabakalaşmayı, tüketim ve moda anlayışını, geçim sıkıntılarını, işçi problemlerini; kentlerdeki altyapı sorunlarını, gecekondulaşmayı aktarmıştır. Toplumun sosyo-ekonomik problemlerinin yanında toplumdaki ahlaki çözülmeyi, bireylerdeki kişilik problemlerini, eğitim sistemindeki aksaklıkları, sanatı/sanatçıyı, politikayı/politikacıyı eserlerine yansıtmıştır. Haldun Taner; eserlerinde eleştirel bir dille işlediği bu konuları mizah, ironi, parodi gibi tekniklere başvurarak aktarır. Eleştirilerini eşya, hayvan ve mekânlar üzerinden verirken isim sembolizasyonu yapar ve stereotiplere yer verir. Tüm bu teknik detayları, yaptığı sosyal tenkidi belirginleştirmek için kullanır. Çalışmamızda Taner'in eserlerinde yer verdiği sosyal tenkit konuları ve sosyal tenkit yöntemleri detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Haldun Taner, producing so many works over seventy such as corner post, travel article, got an important place in the Turkish Literature. He introduced Turkish theatre with cabaret type and epic theatre. He also followed the actual by his corner posts, participated to many discussions in public agenda, at the same time he transferred so many subjects to the public. Taner, handling urban life, urban people's relationships and their problems in his stories, handled the society in various ways. He transferred class stratification, consumption and fashion understanding, livelihood distresses, worker's problems in society; and infrustructure problems and squattery in the cities. Besides the socio-economics problems of the society he reflected moral dissolution, personal problems in inviduals, irregularities in the education system, art/artist, policy/politician to his works. Haldun Taner transfers these subjects which he handled in his works with a critical language, and by applying to technics such as humor, irony, parody. While making his criticisms throughout the good, animal and place, he does name symbolisation and gives place to stereotypes. He uses all these technical details to concretize the social criticism he makes. In our study the subjets of the social criticism that Taner gave place to in his works and the methods of social criticism have been examined in detail.