Selçuklu çağında İslam dünyasında Yahudiler (11-14. yüzyıl)

Abstract

Selçukluların egemen olduğu 11-14. yüzyıllarda İslam coğrafyasında Müslümanlar dışında farklı inanca mensup halklar da varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bunlardan biri olan Yahudiler, İslam coğrafyasının siyasi, sosyo-ekonomik ve kültürel yapılanmasında önemli unsurlardan biri olmuşlardır. Bir İslam devleti olan Selçuklu Devleti farklı inanç ve düşüncelere hoşgörü ile yaklaşmıştır. Yahudiler tıpkı Hıristiyanlar gibi Selçukluların egemen olduğu geniş coğrafyada sorumluluklarını yerine getirme kaydıyla emniyet içinde yaşamışlardır. Dahası Yahudiler diğer gayr-ı müslimlere kıyasla Selçuklu yönetiminde bazı üst düzey görevlerde bulunmuşlardır. Selçuklu çağı Yahudileri, önceki ataları gibi Hıristiyan ittifaklara karşı İslam devletlerin yanında yer almıştır. Geniş Selçuklu coğrafyasında vezirlik ve kâtiplik gibi üst düzey idari görevlerin yanında ticaret, bankerlik, sarraflık gibi bol kazanç sağlayan işlerle uğraşıp dönemin ekonomisini önemli ölçüde yönlendirmişlerdir.Anahtar Kelimeler: Selçuklular, Yahudi, Yahudilik, İslam coğrafyası, Ticaret.

In the 11th-14th centuries when Seljuqs had control over the Islamic World, there were people from different faiths beside of Islam in this geography. As one of those people, Jews were significant component in the political, socio-economic and cultural constructions of the Islamic World. As an Islamic state, Seljuqs approached complaisantly to different believes and thoughts. Like Christians, Jews lived securely in the geography where Seljuqs ruled on the condition that fulfilling the responsibilities. Moreover, Jews appointed to senior positions in the Seljuq administration compared to other non-Muslims. Jews in the Seljuqid age were on the side of Muslims against Christians like their ancestors. Besides of being in senior position in the Seljuqid administation, Jews also directed to the economy of the age by working in profitable jobs like brokerage, moneychanger and Merchant.Keywords: Seljuqs, Jews, Judaism, Islamic Geography, Trade.