Turgut Cansever ve Louis I. Kahn Mimarileri üzerine soruşturmalar: Bodrum Sualtı Arkeoloji Enstitüsü, Kimbell Sanat Müzesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Turgut Cansever ve Louis I. Kahn'ın mimariye dair düşüncelerini incelemek ve bu doğrultuda, bu iki mimarın Bodrum Sualtı Arkeoloji Enstitüsü ve Kimbell Sanat Müzesi eserlerinin, belirlenen kavram ve kavram grupları bağlamında mekânsal analizlerini yapmaktır. Bir başka ifadeyle, mimariye dair düşünce ve söylemlerinin, eserleri üzerindeki izlerinin sürülmesi, eser–anlam ilişkisinin soruşturulmasıdır.İlk aşamada Turgut Cansever ve Louis Kahn mimarlığının anlamsal çerçevesini oluşturan kavramlar üzerinde durulmaktadır. İkinci aşamada, bahsi geçen mimarların söylemleri çalışmanın ana yapısını oluşturan `Malzeme, Tektonik-Atektonik, Materyal-İmmateryal, Tezyînîlik, Süs, Tekrar, Parça-Bütün, Kümülatif Bütünlük` ve `Tabiat-Varoluş, Nesne-Anlam` şeklindeki altı kategoride incelenmektedir. Üçüncü aşamada Cansever ve Kahn'ın bahsi geçen eserleri `Biçim, İşlev, Yapı` ve `Anlam` kategorizasyonu bağlamında değerlendirilmektedir. Çalışmanın son aşamasında ise bahsi geçen eserler Üst Yüzey, Yan Yüzey, Zemin ve Detay bağlamında karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Mekânsal analizleri yapılan bu eserler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konarak bir değerlendirme yapılmaktadır.Cansever ve Kahn'ın kişisel karakterlerinin ve böylece sanatsal ifadenin belirgin olarak öne çıktığı Bodrum Sualtı Arkeoloji Enstitüsü ve Kimbell Sanat Müzesi bu bakımdan değerlendirildiğinde, `üst yüzey`, `yan yüzey`, `zemin` ve `detay` açısından benzerlik göstermekte, anlamsal açıdan yakın bir arka plana dayanmaktadır. Sonuç olarak bu iki eser, Cansever ve Kahn'ın kozmolojik bir aşkınlığı, düşünce ve mimari yaklaşımlarındaki girift ilişkilerinde yansıtma ve özellikle sanatsal duyumu öne çıkarma çabalarının bir ürünüdür. Anahtar Kelimeler: Turgut Cansever, Louis I. Kahn, Bodrum, Sualtı Arkeoloji Enstitüsü, Texas, Kimbell Sanat Müzesi.

The aim of this study is to investigate Turgut Cansever and Louis I. Kahn's thoughts. In this direction, it is the spatial analysis of these two architects' works of Bodrum Institute of Nautical Archaeology and Kimbell Art Museum in the context of defined concepts and groups of concept. In other words, it is the the tracing of architectural thoughts and discourses on their works and the investigetion of the work-meaning relationship.In the first stage, concepts which constitute the semantic framework of Turgut Cansever and Louis Kahn architecture are emphasized. In the second stage, the discourses of these architects are examined in six categories: `Material`, `Tectonic-Atectonic, Material-Immaterial`, `Ornamentalism, Ornament`, `Repetition`, `Part-Whole, Cumulative Integrity` and `Nature-Existence, Object-Meaning` which constitute the main structure of the study. In the third stage, the mentioned works of Cansever and Kahn are evaluated in the context of the categorization of `Form, Function, Structure` and `Meaning`. In the last stage of the work, the works that are mentioned are examined comparatively in the context of' Top Surface, Side Surface, Ground and Detail. The similarities and differences between these works which are made spatial analysis are put forward and an evaluation is made.The Bodrum Institute of Nautical Archaeology and the Kimbell Art Museum which Cansever and Kahn's personal characters, and thus the artistic expression, are prominently featured, are similar in terms of the `top surface`, `side surface`, `ground` and `detail`, and based on semantically close backgrounds. As a result, these two works are a product of Cansever and Kahn's cosmological transcendence, their reflection on intricate relations in thought and architectural approaches, and in particular the efforts to put forward the artistic sensation.Key Words: Turgut Cansever, Louis I. Kahn, Bodrum, Institute of Nautical Archaeology, Texas, Kimbell Art Museum.