Küreselleşme ve kısa vadeli sermaye hareketlerinin gelişmekte olan ülkelerde yaşanan ekonomik krizlere etkisi

Abstract

Öncelikle bu çalışmanın ortaya çıkarılmasında yol gösterici olduğu kadar fazlasıyla emeği geçen ve yardımlarını benden esirgemeyen değerli hocam Prof. Dr. Ertan Oktay'a teşekkür ederim.Birinci bölümünde ilk olarak ?küreselleşme? kavramına, bu kavramın tanımı, içeriği, çeşitli boyutları ve nedenleriyle nasıl bir süreç olduğuna değinilen bu çalışmada temel amaç, sıcak para olarak tabir edilen Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin (KVSH), genel olarak GOÜ'de, özel olarak ise Türkiye'de yaşanan finansal krizlerin oluşumuna etkilerinin incelenmesidir.İkinci olarak hukuki, siyasal, ekonomik, sosyo-kültürel gibi çeşitli boyutları olan küreselleşme olgusunun çeşitlilik arz eden bu boyutlarına değinilmiş, bunlar arasında özellikle ekonomik küreselleşmenin bir alt başlığı olan finansal küreselleşme kavramı üzerinde durularak tarihsel gelişimi ile iktisat teorisinde destekçisi ve karşısındaki görüşlere yer verilerek, sermaye kaçışı sorununa alternatif çözüm önerilerinden özellikle Tobin vergisi üzerinde durulmuştur.Bunun yanı sıra küresel finansal sistemin geleceği ilgili olarak yapılabilecek önerilerden IMF ve IBRD'nin (Dünya Bankası) yeniden yapılandırılmasının gereğine değinilerek, IMF'nin bir uluslar arası merkez bankası benzeri daha etkin görevler alıp alamayacağına cevap aranmıştır.Dünyanın finansal olarak küreselleşmesinin önünü açan sermaye hareketlerinin çeşitli özellikleri ve ödemeler bilançosu sunumuna göre doğrudan yatırım, portföy yatırımları, Uzun Vadeli Sermaye Hareketleri (UVSH), Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri (KVSH) gibi ayrımlarıyla ele alındığı üçüncü bölümde, KVSH'nin Türkiye ve diğer GOÜ ekonomilerinin döviz kuru, dış ticaret, faiz oranları, enflasyon, büyüme gibi makroekonomik göstergeleriüzerindeki etkileri ele alınarak, KVSH'nin bu ülkelerde yaşanan finansal krizlere etkisinin olup olmadığı sorusuna cevap aranmaktadır.1994, Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizlerinin yanı sıra diğer GOÜ'de yaşanan finansal krizlerin ele alındığı bu bölümde, kısa vadeli ve spekülatif nitelikli sermaye hareketlerinin bu krizlere etkileri incelenmekte, krizlerin bulaşıcılığı ve sıçrama etkisinin olup olmadığı sorusu gündeme getirilmektedir.

First of all, I would like to express my sincere thanks to Prof. Dr. Ertan Oktay for his undeniable guidance and valuable consultancy during the preparation of this study.The primary objective of the study in which the concept of ?globalization?, its definiton, content, various aspects and causes are focused in the first chapter, is to show how the short-term capital movements, widely known as the ?hot money?, has affects and impacts on the financial crisis experienced recently in Emerging Market Economies in general and in Turkey particularly.In the second place, the various aspects of the globalization phenomenon like the judicial, political, economic, and socio-cultural ones are analyzed, and the financial globalization which is a lower caption of the economic globalization is particularly emphasized by stressing on the historical evolution, supporting and opposing views, and the Tobin Tax which brings an alternative solution to the problem of capital outflows.Besides, another proposition that might be thought of the future of global financial system is also dealt with by mentioning the need for restructuring of the IMF and the IBRD (World Bank), and the answer to the question whether the IMF can act more active as an international central bank is also sought after.The third chapter covers the capital movements with various features within the context of balance of payments as prepared by the central banks all over the world including the sections of foreign direct investment (FDI), portfolio investment, long-term capital movements, and short-term capital movements. The effect of short-term capital movements on the macroeconomic parameters and indicators of Turkey and other Emerging Markets such as foeign exchange rates, foreign trade, interest rates, inflation and growth is analyzed in thischapter, and the answer to the question whether short-term capital movements has effects on the financial crisis experienced in these countries is focused immediately afterwards.Besides the Turkish crisis of 1994, November 2000 and February 2001, financial crisis of other emerging market economies and the contagion effect of these crisis is also analyzed seperately in the last chapter, and the question of whether the speculative characteristics of short-term capital movements has effects on the making of these financial crisis is asked finally.