Yöneticilerin çalışanlar tarafından algılanan yönetim ve liderlik anlayışlarının çalışanların iş doyum düzeyleri üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmada, yöneticilerin çalışanlar tarafından algılanan yönetim ve liderlik anlayışlarının, çalışanların iş doyum düzeyleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırmada; yöneticilerin liderlik ve yöneticilik anlayışlarının çalışanlar tarafından nasıl algılandıklarını belirleyebilmek amacıyla ?Ekvall ve Arvonen Liderlik Ölçeği?, çalışanların iş doyumlarını ölçmek amacıyla ise ?Minnesota İş Doyum Ölçeği? uygulanmıştır.Liderlik Ölçeği, Ekvall ve Arvonen tarafından 1991 yılında liderlik stillerini ortaya çıkarmak üzere geliştirilmiştir. Ölçekte bulunan 36 ifade 5 aşamalı Likert Tipi ölçekle değerlendirilmekte ve 3 genel liderlik tarzı ortaya çıkarmaktadır (Ekvall ve Arvonen, 1999:244-245; Kornor ve Nordvic, 2004:49-54; Tenglimoğlu, 2005a:31, 2005b:8). Türkçe'ye Dilaver Tengilimoğlu tarafından kazandırılan ölçek, 2005 yılında araştırmacı tarafından yapılan çalışmalarda kullanılmıştır (Tenglimoğlu, 2005a:23-45, 2005b:1-16).Minnesota İş Doyum Ölçeği ise; 1967 yılında Weiss, Dawis, England ve Lofquist tarafından içsel, dışsal ve genel doyum düzeyini ölçmek amacıyla geliştirilmiş (Weiss, Dawis, England ve Lofquist, 1967); Baycan tarafından (1985) Türkçe'ye çevrilip, geçerlilik ve güvenirlilik çalışmaları yapılmıştır (Cronbach Alpha=0,77). Baycan (1985), Oran (1989), Görgün (1995), Bayraktar (1996), Bodur ve Güler (1996), Ataoğlu, İçmeli ve Özçetin (2000), Ataca (2002), Akdoğan (2002), Hazar (2002), Ceylan ve Ulutürk (2006), Çam ve diğerleri (2005), Demir ve diğerleri (2005) Keskin (2005), Kurçer (2005), Özmen (2005), Özyurt (2004), Serinkan (2005) ve Şanlı (2006) çalışmalarında bu ölçeği kullanmışlardır (Akt.Akdoğan, 2002:76-77; Ceylan ve Ulutürk, 2006:52; Çam ve diğerleri, 2005:215; Keskin, 2005:22; Kurçer, 2005:11; Özmen, 2005:35 ; Serinkan ve Haybat, 2005 ve Şanlı, 2006:49).Sonraki yıllarda Gökçora ve Gökçora tarafından revize edilen Minnesota İş Doyum Ölçeği'nin bu formu, Özdayı (1991) tarafından yapılan araştırmada 1134 kişiye uygulanmış ve güvenilirliği .86932 bulunmuştur. Elde edilen bulgulara göre İş Doyum Ölçeği güvenilirliği yüksek bir ölçme aracıdır (Akt. Akdoğan, 2002:76-77; Şanlı, 2006:76).Bu araştırmada Ekvall ve Arvonen Liderlik Ölçeği ve Minnesota İş Doyum Ölçeği aynı kişilere uygulanmış; alınan demografik özelliklerle ilişkileri incelenmiş ve elde edilen istatistiksel analiz sonuçları yorumlanmıştır.Araştırma sonucunda işgören, üretim ve değişim odaklı liderlik tarzlarının, iş doyumu üzerinde anlamlı düzeyde etkiye sahip olduğu bulgulanırken; farklı liderlik tarzlarının iş doyumu üzerindeki etkisi arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır.Anahtar Kelimeler: Algılanan yönetim anlayışı, algılanan liderlik anlayışı, iş doyumu, Ekvall ve Arvonen Liderlik Ölçeği, Minnesota İş Doyum Ölçeği.

In this research, the effects of perceived leadership and management styles of managers on the job satisfaction levels of employees? was investigated. In order to find the perceived leadership and management styles of managers, Ekvall and Arvonen Leadership Questionnaire, and for measuring the job satisfaction level of workers The Minnesota Job Satisfaction Inventory has been applied.The Leadership Questionnaire has been prepared for measuring leadership and management styles in terms of multi factors by Ekvall and Arvonen in 1991. The Questionnaire is composed of 36 items with a 5 Likert type of scale and shows 3 general leadership categories (Ekvall and Arvonen, 1999:244-245; Kornor ve Nordvic, 2004:49-54; Tenglimoglu, 2005a:31, 2005b:8). Its? translation into Turkish has been made and used the researches by Dilaver Tengilimoglu in 2005 (Tenglimoglu, 2005a:23-45, 2005b:1-16).The Minnesota Job Satisfaction Inventory has made by Weiss, Davis, England and Lofquist in 1967 (Weiss, Dawis, England and Lofquist, 1967). Baycan is the one who translates it into Turkish and made it?s validity and reliability works (Cronbach?s Alpha 0.77). The Inventory had been used in the researches made by Baycan (1985), Oran (1989), Gorgun (1985), Bayraktar (1996), Bodur and Guler (1996), Ataoglu, Icmeli and Ozcetin (2000), Akdogan (2002), Ataca (2002), Hazar (2002), Ceylan and Uluturk (2006), Cam and the others (2005), Demir and the others (2005) Keskin (2005), Kurcer (2005), Ozmen (2005), Serinkan (2005) and Sanlı (2006) ( Cited in Akdogan, 2002:76-77; Ceylan and Uluturk, 2006:52; Cam and the others, 2005:215; Keskin, 2005; Kurcer, 2005:11; Ozmen, 2005:35 ; Serinkan and Haybat, 2005 and Sanlı, 2006:49).Özdayı, who used the improved Turkish form of the Questionnaire revised by Gokcora and Gokcora, has used this form to 1134 person and found .86932, in 1991 it?s reliability. In terms of the findings of researches the Questionnaire?s reliability has been found in a very high level (Cited in Akdogan, 2002:76; Sanlı, 2006:49).In this research Ekvall and Arvonen Leadership Questionnaire and The Minnesota Job Satisfaction Inventory has been used for the same people. In this research the demographic data taken by the same people has also been analyzed statistically.As a result of the research, it has been found that employee, production and change centered leadership styles had a meaningful effect on the job satisfaction level, but no difference has been found among the different leadership styles.Key words: The perceived management style, perceived leadership style, job satisfaction, Ekvall and Arvonen Leadership Questionnaire and The Minnesota Job Satisfaction Inventory.