Enerji girdi ve çıktıları esas alınarak Türk tarımının veriminin yıllara göre değişimi

Abstract

ÖZET Temel İhtiyaçları m zı n kargı, 1 anmam nda ea büyük öneme sahip olsa tarımsal Üretimde, gelişmelere bağlı olarak çeşitli girdiler kol» 1 «m 1 maktadır «SUf us artx§ı ve buna bağlı olarak lhtiyaoın büyüme si, Üretimin arttırı imanım, gerekli kılmıştır.Sinırlı olan toprak kaynaklarından daha fazla Ürün elde etmek amacıyla, çeşitli tek nikler ve bunların gerektirdiği girdiler kul 1 um Inn ştır«Önceleri, kendi İhtiyaçlarını karşılamak gayesiyle küçük aile işletmeleri şeklinde yapılan tarımda, emek yoğun olarak kullanılmaktaydiaFa- kat, birim alandan alınan UrOn miktarının arttırılması gereği, emek dışında makina-araç, gltbre, geliştirilmiş tohumluk, sulama ve ilaç gibi girdilerin yoğun olarak kullanılması sonucunu ortaya çıkarm.ştır*Bu gelişmelerle birlikte, birim alandan alınan UrUn miktarı da artmıştır» Genellikle, birim alandan alınan UrUn miktarı, verim ölçüsü olarak kabul edilmek suretiyle gerçekleşen gelişme, verim artışı olarak nitelendirilmiştir«Bwına göre, yoğun girdi kullanımının, ne oranda UrUn artışı sağladığı dUgHnHlmBm»lH;Adiı*,.nyg«.kııl 1 «.m 1 an girdi ve karşılığında elde edilen ürünün birlikte dUşUnUlmesi, daha gerçekoi bir değerlendirme olaoaktır0Yani,girdi-çıktı analizi yapılmalıdıreBu analizde seçilen birimin önemi bUyUktUr«Daha ön- oe yapılan çalışmalarda birim olarak seçilen para, çeşitli ekono mik gelişmelere bağlı olarak, hatalı değerlendirmelere sebep ol- maktadıro Yapılan her iş, karşılıklı enerji alışverişinden ibarettiroBoia- yısıyla, ortak birim olarak enerji biriminin seçilmesi, yanlış değerlendirmeleri önleyeoektir«Bu çalışmada, tarımsal Üretimde kullanılan dolaylı(Bmek,mak1,na-araç, gübre, tohumluk, sulama ve i- laç) ve dolayBiz(filektrlk, yakıt, gaz, vb* ) girdilerin, ve çıktı o- larak alınan Ürünlerin enerji analizi yapılmış, çıktı/girdi ora nından verim hesaplanmıştır*-71- Xukaxxoa belirtilen şekilde, BölUm l«de konunun önemi ve çalışma nın amaoi açıklanmıştır* BölUm 2' de ise enerji kaynaklarından, özellikle güneş enerjisinin tarımsal Üretimde ki önemine ve tarımda enerji kullanımına deği nilmiştir* Türkiye» nin tarımsal mekanizasyon durunu ve dolayısıyla girdi. kullanımının, değişini, BölUm 3* de özetlenmeye çalışılmıştır* Tarımda ki güç kaynaklarından olan insan, hayvan, makina ve elek trik gibi unsurların değeri ve toplam içindeki paylara, Bölüm 4* de verilmiştir* Tarımda kullanılan çeşitli girdiler ve elde edilen Ürünlerin enerjiye dönüştürülmesinde yararlanılaoak olan enerji eşdeğer leri, Bölüm 5* de analiz edilmiştir*Ayrıoa, ener ji analizi ve ve rim değerlendirmesi ile ilgili değişik incelemelere yer veril miştir* Türkiye genelinde ve çeşitli tarım türlerinde yapılan enerji analizi ve verim sonuçları, Bölüm 6' da açıklanmıştır.Blde edi len sonuçlar, inoelenen zaman aralığının son 5 yılına kadar verimin hızla düştüğünü ve bu düşüşün 1975* den sonra yaklaşık olarak durduğunu göstermektedir* Sonuç olarak, bazı eksikliklere rağmen mekanizasyon dereoesi ba kımından, amaçlanan hedeflere yaklaşıldığını söyleyebiliriz* Bu çalışmada* girdi içinde gösterilmeyen yağmur ve güneş enerji sinin, inoelenen bütün yıllar için sabit değerde olduğu kabul e- dilmiştir*

S UM MA H X -It has been continuously tried to improve the production, of agricultural drops having great importanoe la supplying the needs of human beings»With this purpose, energy has been con sumed directly or indireotly»Direot energy inputs include e» nergy consumptions such as solid and liquid fuels, and elec trical energy»But,indireot energy inputs consist of machi nery, fertilizers, seeds, irrigations and chemicals. She above mentioned agricultural inputs are converted into energy units aooording to their amounts of being oonsumeda The crops being obtained in the result of agricultural pro duction are oalled outputs.These are also converted into e- nergy units by making use of the equivalent energy., The ratio of outputs/inputs as an energy unit will be studi ed as the effioienoy of agricultural production* In all the works studied so far, the amount of products obta ined from per heotar has been oonsidered as effioienoy »Ac cording to such an evaluating. the amounts of products obta ined in per heotar in different countries are as follows) In USA 3,16 tons, in W »Germany 3,21 tons, in Socialist count ries 1,41 tons and in Turkey 1,9 tonso Another way effioienoy evaluations is also to oaloulate the inputs and outputs as a unit of money»By reason of eoonomi- oal factors, changing of money related to time and plaoe will lead to the mistakes in effioienoy evaluations» In seotion l,it has been tried to make olear the importance of subjeot and aim of this work*-VIII- Snergy raaoureea and using them ia agnoulture have been exp lained ia seotioa 2*Ihe plants on land and water absorb solar energy of 4t2xl0 * klh ia. a year*In realization of photo-syn thesis event being the mechanism which plants use the solar energy.lt is used less than $ 0,03 of total energy* She total solar energy refleotiag on Turkey in a year is 3516 15 zlO ' kJ*The amount of this energy I land is approximately 1300x10 5 kj* 15 xlO kJ.The amount of this energy belonging to total arable In 1961, the peroentage of agricultural seotor in primary energy consumption is % 2, 4 »The peroentage of total consisting of indi rect and direot energy oonsumption in agricultural seotor is % 12. Agricultural mechanization of Turkey is explained in section 3e 6 6 Approximately the 28x10 heotars of land area being 77x10 nec tars are defined as cultivated areas* Water amount used in agzx- 9 3 oulture reached to 17,5x10 nr in 1977o She supplying ratio of seed needs in wheat is % 22 and in indust rial orops is % 87* Chemioal fertilezer oonsumption being composed of nytrogeaaphos- phate and potassium as the sort of active substance approxima tely reached to 42 kg/hectar in 1980* Agricultural ohemioals as the sort of active ingredient was 1,4 kg/heotar* The number of tractors in point of using machines came to 450*- 000 and number of combines was 13*600* The fuel oonsumption was about 1,7x10 tons*-Em power rasouroes xn agrxoultural sector is given la seotxoo 4* Sum of animal and man power is approximately 6x10 BO «The to tal machine power consisting of tractor and combine is nearly 23x10 BG.The elefttrioal energy used in agrxoultural produc tion is only 8,4 kWh/ha»Aooordxng to the above results,. value of machine power in. per heotar is 0,82 BGU Analysis of energy in agriculture and oaloulatxng of effioi- enoy is showed in section 5«With this purpose, a researoh into the eaergioal equivalents of agrxoultural inputs and outputs have been done »Energy equivalence of petrol products belon- A ging to direct inputs is 10 koal/kg that of ooal is 6.700 keal/kg and that of electricity equivalent of 1 koal of the used electrical energy is accepted to be 2,9 teal» Human energy related to indireot inputs is supposed to be 544 koal per work-hour »This value may change according to the work being done »Anı mal power oonsumptxon in agrxoultu ral work changes 2 koal/min to 6 koal/min* Aooordxng to EAO, energy of agrxoultural machines and equip ments is 86,7 MJ/kg* Active ingredient energies of fertileaers is 75 JflJ/kg f or nytrogen,14 ItJ/kg for phosphate and 9 MJVkg for potassiumo In researoh work done for Turkey, nytrogen energy is 73 MJ- /kg and phosphate energy is 16 UJ/kg» She energy value of chemicals for pure amount is oommonly 101 Mj/kg. Energy inputs irrigation are oomposed of the total of energy being used in irrigation pumps and motors, and the energy oon- sumed In running them*-X- In this work, the seed energy ia usually assumed to be the equU valent of that of normal crops* Agxxoultural oxopa energy of those assumed to be outputs ia 4*000 heal/kg for oereals,680 kcal/kg for sugar beets, 5*500 kcal/kg for oil seeds and 550 koal/kg for fruits* According to given energy equivalents, total input energies in 1980 are 97xl012 kj for maohines and fuels.55,2sl012 kj for fertilezers, 4,43xl012 kj for irrigation and 3,94xl012 kj for agricultural ohamioals*As a result, energy of 161x10^ kj is oaloulated* In section 6, energy analysis in agxxoultural production of Tur key is studied and the results are given* It is studied to cal culate the efficiency by converting statistioal input consump tion values and agxxoultural products into energy unit* In agxxoultural seotor of Turkey in 1980,9x10 men and 2x10 pairs of track animals were present to be employed*A year's work potential of them was of 18,8x10 Hj'.It is estimated that a rate of i> 25 of man and animal powers has been used.If this rate is taken into consideration, an energy consumption of 165 Eİ in per heotar will be found*7or each 5 years from I960 to 1980, the rates of using man and animal powers are respectively as follows; SS 90, #85, % 70, % 30, * 25. In calculating of energies for fuels and machines, the rate of using maohines in agriculture aooording to years is oonside- red*Adding % 5 to the rest of above mentioned rates,we find the rates of maohines in agriculture* O-XI- Aooordıng to these rates xa 1980, fuel eaergy of 2300 MJ/ha and maohiaery eaergy of 500 lbt/ha are found.But la the studies ac cording to kinds plants, running time of aaohiaes aad equipmeats are aooepted to be the base* la 1980, depending oa the ooasumptioa amount, fert ilezer eaergy of 1952 Mj/ha has beea used* Seed eaergy aooepted ooostaat for all years is 1600 Hj/ha* This value is the average* Eaergy ooasumptioa of ohemioals io 1980 is 141 M«t/ha.Eoergy in puts of irrigatable areas ia per heotar are 1700 MJ.The rate beiag left to the total agrxoultural areas is 157 HJ/ha. Crop eaergy to be outputs ia 1980 is 21*428 MJ/ha* Rates of output aad input eaergies obtained by means of energi- oal analysis show the effioieaoy valuesoThe general energy ana lysis and the effioieaoy results ia Turkey1 s agriculture are given in table 1. Changing of effioieaoy, deolining from 4,8 to 3,14 is showed ia figure 1* 5- o» 3 it 3 ui (Output /Input) Products 10* MJ/ha 1960 1965 1970 1975 1980 Y9ors Pig*!- Chaaging of effioieaoy ia Turkey's agriculture-bil lable 1- She geaeral energy analysis and the effioleooy results In Turkey's ogrxoulture. She effioienoy values calculated for different kinds of plants -are given in table 2« Sable 2- She effioienoy values for different kinds of plants.