Okul yöneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi(İstanbul ili Anadolu Yakası örneği)

Abstract

Okul yöneticileri; disiplin problemleri, öğrencilerin ilgisizliği, kalabalık sınıflar, aşırı prosedür, hatalı anne baba tutumları, araç gereç eksikliği, öğretmen davranışları, mesleki doyumsuzluk, rol çatışmaları gibi olumsuz durumlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu gibi durumlar yöneticileri; gerek öğretmenlerine, iş arkadaşlarına, öğrencilere, velilere, ilişkide bulunduğu diğer kişilere karşı tutum ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilmekte gerekse kendisini sürekli olumsuz hissetmesine sebebiyet verebilmektedir. Bu durum yöneticilerin tükenmişlikleriyle ifade edilebilinir.Bu çalışmada okul yöneticilerinin tükenmişlik düzeyleri ve nedenlerinin neler olduğu sorularına cevap aranmıştır.Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin; tükenmişlik düzeylerinin ve nedenlerinin incelenmesidir. Yöneticilerin duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı boyutlarındaki tükenmişliklerinin incelendiği bu çalışmada ayrıca yöneticilerin demografik özelliklerine göre tükenmişlik düzeylerinde farklılık olup olmadığı da ele alınmıştır.Bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. 2007-2008 Eğitim-Öğretim Yılı'nda İstanbul ili Anadolu yakasındaki 50 ortaöğretim kurumunda görev yapan 100 yönetici üzerinden yürütülmüştür.Yöneticilerin tükenmişlik düzeyini belirlemek amacıyla ?Maslach Tükenmişlik Envanteri? kullanılmıştır. Araştırmanın verileri yüz yüze görüşme yöntemiyle elde edilmiştir.Yöneticilerin duygusal tükenmişlik düzeylerine bakıldığında %50'sinin düşük, %34'nün orta, %16'sının yüksek olduğu bulunmuştur.Yöneticilerin duyarsızlaşma düzeylerine bakıldığında %64'ü düşük, %25'i orta, %15'i yüksek düzeyde tükenmişlik yaşadığı bulunmuştur.Yöneticilerin kişisel başarı düzeylerine bakıldığında %61'i düşük, %25'i orta, %14'i yüksek düzeyde tükenmişlik yaşadığı bulunmuştur.Yöneticilerin cinsiyet değişkenine göre erkek yöneticilerin kadın yöneticilere göre anlamlı derecede daha yüksek düzeyde duygusal tükenme yaşadığı bulunmuştur. Buna karşılık duyarsızlaşma ve kişisel başarı düzeylerinde anlamlı bir fark bulunamamıştır.Yöneticilerin Yöneticilikte geçen çalışma sürelerine göre bakıldığında 6-10 yıl süreyle çalışan yöneticilerin 16 yıl ve üstü çalışan yöneticilere göre anlamlı ölçüde duygusal tükenmişlik yaşadıkları bulunmuştur. Duyarsızlaşma boyutunda incelendiğinde 1-5 yıl süreyle çalışan yöneticilerin 16 yıl ve üstü çalışan yöneticilere göre anlamlı düzeyde duyarsızlaşma yaşadıkları bulunmuştur. Kişisel başarı boyutunda 11-15 yıl ve 16 yıl ve üstü süre ile çalışan yöneticilerin 6-10 yıl çalışanlara göre daha yüksek düzeyde kişisel başarısızlık yaşadıkları bulunmuştur.Yöneticilerin öğretmenlikte geçen sürelerine göre yöneticiler arasında duygusal tükenmişlik, duyarsızlaşma ve kişisel başarı düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır.Yöneticilerin yaşadıkları sorunlarla ilgili vermiş oldukları cevaplar yedi grupta toplanmıştır. Bu gruplar: Mevzuat, Ast üst ilişkisi, Oklu yönetimi ve öğretmen ilişkisi, Fiziki yetersizlikler, Gelir düzeyi, Veli tutumları, Okul giderleri olarak belirlenmiştir.

School administrators may encounter some negative situations such as discipline matters , indifference of the students, overcrowded classrooms, excessive procedure, problematic parental behaviour, lack of classroom material, teacher behaviour, occupational dissatisfaction and role conflicts. Such situations not only affect their relationships with the teachers, colleagues , students and parents negatively , but also might make themselves feel badly continuously .In this study, the questions of what the burnout level of the high school administrators is and the reasons that cause that burnout have been tried to be answered. This study in which the administrators emotional burnout, desensitization and the burnout dimension of their personal achievements have been examined , also deals with the matter of demographical properties? effect on these personnel.?Scanning Model? has been used in this study. 100 administrators working in 50 high schools in Anatolian side of İstanbul in 2007-2008 academic year have contributedTo determine the burnout level of the administrators, ?Maslach Burnout Inventory ? has been applied . The data of this research have been obtained using a face to face method.According to the results of the study ,as for the emotional burnout level are concerned , 50% of the administrators having low, 34% of them having medium and 16% are having high emotional burnout level .As for the desensitization level of the administrators is concerned , 64% of them are having low, 25% medium and 15% are having high level of burnout.When the personal achievements of the administrators are concerned the burnout degree of the administrators is 61% low, 25% medium and 14% high.It?s clear that male administrators have meaningfully higher level of emotional burnout than the female ones. Yet, as for desensitization and personal achievement levels are concerned , no meaningful difference has been able to found between male and female administrators .As for the working periods are concerned , the administrators who have worked 6-10 years have deliberately higher level of emotional burnout level than the ones who worked for 16 or more years. When the desensitization level has been examined , the administrators who have worked for 1-5 years ,have clearly higher level of desensitization than the ones who have worked for 16 years or more. Finally as for the personal achievement side of the burnout level has been examined , the administrators who have worked 11-15 years and 16 years and m ore experience higher level of personal failure than the ones who have worked for 6-10 years.No meaningful difference has been determined in emotional burnout , desensitization and personal achievement levels among them as for their working periods as teachers are concerned .The problems that the school administrators have had to encounter were examined in seven groups These are legislations, hierarchical relationships , school administration and teacher relations, environmental inadequacies , income level , parental behaviours , school outgoings.