İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin psikolojik şiddet algıları ile sosyal destek algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin psikolojik şiddet algıları ile aile, arkadaş ve özel kişiden algıladıkları sosyal destek arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını incelemektir. Ayrıca öğretmenlerin maruz kaldıklarını söyledikleri psikolojik şiddet davranışlarının neler olduğu da incelenmiştir.Araştırmanın örneklemini 2007-2008 Eğitim-Öğretim yılında İstanbul ili, Pendik ilçesindeki resmi ve özel ilköğretim okullarında görev yapan 343 öğretmen oluşturmaktadır. İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin maruz kaldıklarını ifade ettikleri psikolojik şiddet davranışları ve algıladıkları sosyal destek düzeylerine ilişkin veriler üç bölümden oluşan bir anket ile toplanmıştır. Birinci bölüm öğretmenlerin demografik bilgileri, ikinci bölüm Eker, Arkar ve Yaldız (2001) tarafından uyarlanan ?Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği?, üçüncü bölüm ise Gökçe'nin (2006) geliştirmiş olduğu ?İş Yerinde Duygusal Yönden İncitilme Ölçeği? den oluşmaktadır. Veriler SPSS 11.5 veri analiz programında işlenerek frekans ve yüzde değerleri bulunmuş Mann Whitney U- Testi ve Kruskal Wallis H-Testi yapılmıştır. İki değişken arasındaki ilişkiyi incelemek için Kendall's Tau-b Korelâsyon Katsayısı kullanılmıştır.Bulgulara göre öğretmenlerin psikolojik şiddeti algıları ile algılanan sosyal destek algıları arasında düşük düzeyde, negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Psikolojik şiddet ile demografik değişkenler arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Öğretmenlerin sosyal destek algıları ile medeni durum ve cinsiyet arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Kadınların aileden ve özel kişiden algıladıkları sosyal destek erkeklerden daha fazla, evli öğretmenlerin ise aileden algıladıkları sosyal destek bekâr öğretmenlerden daha yüksek bulunmuştur.Öğretmenler başkalarının yanında yüksek sesle azarlanması, işle ilgili aldığı kararların yanlışmış gibi sorgulanması, başkaları tarafından yapılan hatalardan sorumlu tutulması, başkalarının yapmak istemediği işlerle görevlendirilmesi, hakkında dedikodu çıkarılması, kendisinin bulunmadığı ortamlarda başkalarına kötülenmesi, onur kırıcı şakalar yapılması gibi davranışlara maruz kaldıklarını belirtmişlerdir.Anahtar Sözcükler: Psikolojik Şiddet, Sosyal Destek, Mobbing, Stres, Öğretmen

This research aims at examining whether there exists a significant relationship between teachers? levels of perceiving mobbing and the levels of social support they receive from their families, friends and significant others. Different mobbing behaviours have also been examined.343 teachers who work at private and state schools in the district Pendik in İstanbul between 2007-2008 constitute the sample of this research. The data about the mobbing teachers were subjected to and the levels of social support they perceived have been gathered from a three parted survey. The first part emphasizes the demographical information of the teachers, the second part focuses on ?The Multidimensional Scale of Perceived Social Support? applied by Eker, Arkar and Yaldız (2001), and the third part focuses upon ?The Scale of Emotional Vulnerability at Workplace? developed by Gökçe (2006). The datas have been processed in SPSS 11.5 data analysis programme, the frequency and percentage rates were found out and Mann Whitney U-Test and Kruskal Wallis H- Test have been carried out. In order to examine the relationship between the two variables Kendall?s Tau-B Correlation Coefficient has been used.According to the findings, between the levels of mobbing and the levels of perceived social support there is a low level, negative significant relationship. No relationship between the mobbing and demographical variables has been found. There is a significant relationship between the levels of perceived social support, marital status and gender. Females receive more social support from family and significant other, and married teachers receive more social support from family than single teachers.Teachers have reported they were rebuked in front of other people vocally, their decisions aboout their job were questioned as if they were wrong, held responsible for someone else?s actions, employed for duties other people don?t want, gossiped about, slandered, subjected to dishonorable jokes as behaviours of mobbing at workplace.Key Words: Mobbing, Social Support, Stress, Teacher, Bullying