Boşanmış ve boşanmamış (tam) ailelerden gelen 11-13 yaş arası çocukların anne baba tutumlarını algılama biçimlerinin sosyal uyum düzeyleri ile ilişkisi

Abstract

Boşanmanın zorlu bir süreç olduğu, çocukların anne babalarıyla olan ilişkilerini ve uyum düzeylerini etkilediği yönünde birçok araştırma yapılmıştır. Boşanma sürecinde ve sonrasında çocuğun algıladığı anne baba tutumları, çocuğun sosyal uyum düzeyinde etkili olabilmektedir.Bu çalışmanın temel amacı, anne babası boşanmış 11-13 yaş arası çocuklar ile aynı yaştaki anne babası boşanmamış çocukların anne baba tutumlarını algılama biçimlerinin karşılaştırılması ve çocukların sosyal uyum düzeyi ile ilişkisinin araştırılmasıdır.Araştırmada veri toplamak amacı ile ?Kişisel Bilgi Formu?, ?Çocuğun Ana Babanın Davranışlarına İlişkin Raporu Ölçeği'nin Anne ve Baba Formu? ve deneklerin sosyal uyum düzeylerini belirleyebilmek için oluşturulan ?Gözlem Formu? kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 11-13 yaş arasındaki (anne babası boşanmış 29 erkek ve 46 kız, anne babası boşanmamış 41 erkek ve 44 kız) toplam 160 ilköğretim okulu öğrencisinden oluşmaktadır.Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında; boşanmış ailelerden gelen erkek çocukların, annelerinden daha fazla davranışı yönlendirme tutumu algıladıkları, evli ailelerden gelen kız çocukların ise annelerinden daha fazla psikolojik kontrol algıladıkları, babadan algılanan psikolojik kontrolün hem boşanmış hem de evli ailelerde kız çocuklarda erkek çocuklardan daha yüksek olduğu görülmüştür.Deneklerin sosyal uyum düzeyleri karşılaştırıldığında ise, kızların sosyal uyum düzeyleri; erkek deneklere göre, evli aileden gelen deneklerin sosyal uyum düzeyleri; boşanmış aileden gelen gruba göre daha yüksek bulunmuştur.Araştırmanın diğer bulgusu ise; evli ailelerde anneden algılanan psikolojik kontrolün sosyal uyum düzeyini pozitif yönde yordamasıdır. Boşanmış ailelerde ise çocukların sosyal uyum düzeyini anneden algılanan davranışı yönlendirme negatif yönde, babadan algılanan psikolojik kontrol ise pozitif yönde yordamaktadır.Bulgular, ilgili araştırma sonuçları doğrultusunda yorumlanmış ve tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Boşanma, Sosyal Uyum, Algılanan Anne Baba Tutumları, Aile, Sosyal Gelişim.

There were many studies that revealed that divorce is a hard process which effects the relationship and the relationships between the children and parents. The perceived parental attitudes by children may effect the level of social adjustment of the children through or after the divorce process.The main aim of this study was to compare the perceptions of parent attitudes of 11-13 year-old children of divorced and undivorced families and to explore the relationship between the children?s perceived parental attitudes and their social adjustment level.The ?Personal Information Form?, ?The Child Report of Parent's Behavior Inventory ? Mother and Father Forms? and in order to find out the social adjustment level of children the ?Observation Form? were used for the current study. The participants of the study consisted of 160 primary school students whose ages ranged from 11 through 13 year old (29 male and 46 female children of divorced families and 41 male and 44 female children of undivorced families).The findings indicated that the boys of divorced families perceive more monitoring of behavior by their mothers whereas the girls of intact families perceive more psychological control by their mothers. In addition, both in divorced and intact families, girls perceive more psychological control by their fathers than boys.When the level of social adjustment of participants was compared, it was found that girls?s social adjustments are higher than boys. And the participants?s of divorced families social adjustments are less than the participants of intact families.Another findings of the research is that the perceived psychological control received from the mothers of the intact families, predicts the social adjustment level in a positive direction. In divorced families the perceived monitoring of behevior of the mother predicts the social adjustment level in a negative direction whereas the perceived psychological control from the father predicts in a positive direction.The findings were interpreted and discussed in accordance to results of the study.Key Words: Divorce, Social Adjustment, Perceived Parent Attitudes, Family, Social Development.