Genel hastanelerde yenileme ve büyümeye bağlı değişmelerin bina programına etkileri

Abstract

ÖZET Hızlı nüfus artışı, şehirleşme ve teknolojik ilerleme; toplum kalıplarım değiş tirmiş, düşünce tarzı ve yaşam biçimini etkilemiştir. Bu hızlı değişim sürecinde, sağlık bakımına verilen önem artmış, hastanelere talep yükselmiştir. İhtiyaçla - rıyla birlikte artan bu nüfusun gereksinimlerini karşılamak üzere, hastane bina ları da değişmek zorunda kalmışlardır. Bu çalışmada, genel hastanelerde yenileme ve büyümeye bağlı değişmelerin, bina programına etkileri incelenmektedir. Bu şekilde olabilecek değişme ve büyümele rin önceden saptanarak, planlama sürecinde, programa yansıtabilmenin yolları araştırılmıştır. » Giriş bölümünde konunun önemi açıklanmış ve toplum sağlığında önemli bir gö - revi yüklenen hastane binalarının her gelişme aşamasında fonksiyonlarını ye - terli olarak yerine getirebilmesini sağlamak ve büyüme, yenileme olgularım planlama sürecinde, kademeli programlar hazırlayarak ele almak şeklinde ça lışmanın amacı belirlenmiştir. Bu amaca ulaşmak için izlenen yol ve konuya ilişkin olarak daha önce yapılan çalışmalar açıklanmıştır. Bu amaca paralel olarak, çalışma beş ana bölümde toplanmış, Altıncı Bölümde ise, sonuçlara yer verilmiştir.. Birinci Bölüm'de sağlık sisteminin, sağlık planlamasının tanımları ve amaçla rı açıklanmış, genel sağlık hizmetleri üzerinde durulduktan sonra, Türkiye'de sağlık hizmetlerinin durumu incelenmiştir.. İkinci Bölüm'de, sağlık kuruluşlarının tanımı ve sınıflandırılması yapılmış, sağlık sisteminin temelini oluşturan hastane çeşitleri incelenmiştir. Yataklı tedavi kurumlarından genel hastanelerin sağlık bakımındaki yeri ve önemi be - lirlenerek, Türkiye'de hastanelerin durumu tartışılmış, bakım metodlarında olması gereken gelişmeler üzerinde durulmuştur. Bu arada, hastane programlarında ele alınan başlıca bölümler ve bölümler ara sı fonksiyonel ilişkiler açıklanmıştır. Hastane hizmetlerinin en önemlilerin den birini yüklenen, hasta bakım ünitelerinde, kapsamlı bir inceleme yapılarak plan tipleri ve ünite büyüklükleri belirlenmiştir.. üçüncü bölüm hastane binalarının planlama sürecini içermektedir. Hastane bina sı uzun ömürlü bir yapı olmasının yanı sıra, hizmet verdiği sürece zaman zamangelişmelere gerek gösteren bir özelliğe sahiptir. Bunun için hastane planlaması, geleceğe yönelik geniş araştırmalarla hazırlanan ve deneyimli ekipler tarafından yürütülmesi gereken bir süreçtir. Bu süreç birbirine girişimleri olan, planlama-programlama-tasarlama evrelerinden oluşur. Programlama evresi ve onu izleyen evrelerde, benzer hastane tiplerinde ve gerçek kullanıcılarla işbirliği yapmak gereklidir. Uygun programlama tek nikleriyle saptanan kullanıcı isteklerinin nesnelleştirilmesi yine bu bö lümde incelenmiştir. Bu şekilde öznel kullanıcı istekleri, nesnel kulla - nıcı gereksinimleri olarak değerlendirilerek, programlamada alt amaçlar şeklinde veri olarak kullanılabileceği açıklanmıştır. Ayrıca hastane programlanmasında karşılaşılan güçlükler, belirsizlik ve değişikliklerle, organizasyon sistemi scıkianarak.fonksiyonel ve mimari program kavramları üzerinde durulmuştur.. Tezin amacına yönelik çalışmaları, dördüncü bolüm ve daha sonraki bölümler içermektedir. Dördüncü bölümde hastanelerde büyüme, değişme ve yenileme kavramları ele alınmıştır. Daha sonra büyüme hızı, büyüme oranları ve büyü me yönleri açıklanmıştır. Hastane formu ile büyüme ilişkileri incelenmiştir. Yine bu bölümde Türkiye'den bir hastane örneği, literatürdeki örneklerle büyüme hızı, büyüme oranlan açısından karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Bu bölümde ayrıca» programlama kademeleri üzerinde durulmuş, yenileme değiş me kavramları ve nedenleri açıklanmıştır. Bu bölümde ele alman bir diğer önemli konu, uzun vadeli planlamadır. Uzun vadeli planın yararları ve hede fi, büyüme, değişme için planlama dönemleri, büyüme ve yenileme adımları be lirlenerek, uzun vadeli planlamadaki program seviyeleri üzerinde durulmuştur. Uzun vadeli planın hazırlanması hastaneye pek çok yarar sağlar. Hastanenin fiziksel bünyesinin dikkatle incelenmesini ve mevcut kullanımın tekrar gözden geçirilmesini gerektirir. Zamana göre gelişmeleri kademelendirerek, ihtiyaç ve kaynakların dengelenmesi için bir yol önerir. Yeni ekipman ve yeni çalışma metodlarımn araştırılmasını destekler. Geniş ve gerçekçi düşüncelere yönlen diricidir. Alan kazanma açısından özellikle planlamada değerli olan büyüme -için bir yol gösterici ve öncelikleri saptayıcı bir çerçeve önerir. Planın amacı, kamu gereksinimlerini karşılamak üzere, hastanenin genişlemesi için bir program yapmak ve tıp personeline geniş servisler sağlamaktır. Plan acil gelişmeye yön gösterici olarak; 30 yıl sonrasını ele alıp, büyümenin fizibi litesini incelemeyi amaçlar.. Beşinci bölümde, hastanelerde; yenileme, büyüme amacıyla yapılan değişmele rin, bina programına etkileri araştırılmıştır, özellikle hastane gibi bü yük organizasyonlardan oluşan binalarda, büyüme kararlarının alınmaması, uzun süreli kullanımda, çözümü olanaksız veya uygunsuz olan hatalara yol açmaktadır. Bu nedenle programlama çalışmalarının başlangıcında ele alınması gereken en büyük probTem, değişmelerin planlamasıdır. Hastanelerde bu problem, büyüme hızı olan ve değişimin, binanın doğal eski mesinden daha hızlı olduğu bir organizasyonun planlama sürecinin, planlama programlama evresinde ortaya çıkacak sorunlar hakkında karar verilmesidir. Büyüme ve değişme problemleri bu şekilde açıkça ortaya konulduktan sonra, belirli yöntemlerle çözüme gitmek gereklidir. Bir hastane binasında ortaya çıkan fonksiyonel değişmeler, kapasite artışları, farklı laşan ihtiyaç ve istekler sonucu oluşan eylem farklılıkları, tıptaki araştırmalarla değişen yöntem ve gelişen teknikler, büyümenin biçim ve boyutunu belirlerler.Bu bölümde ayrıca bir hastane planlama süreci geliştirilmiştir. Geliştirilen bu süreçte, uzun vadeli plan ve programın yeri ve her kademedeki değişme »bü yüme ve yenilemeler izlenebilir. Süreç bir hastane ihtiyacının belirlenmesiyle oluşan amaçla plan-program ve tasarımın geliştirilip yapım ve kullanıma gidilmesiyle başlatılır. Kullanı mında pek çok değişim ortaya çıkacaktır. Büyüme ve değişme ihtiyacı oluşa - çaktır. Bu da organizasyonel değişimi gerektirecektir. Bu durumda mevcut binanın değiştirilmesi amacıyla, bir uzun vadeli planlama yapımına gidilme lidir. Plan birkaç kademede gerçekleştirilmektedir. Uzun vadeli planın her kademe si, olabilecek tüm değişiklikleri içermektedir. Her kademedeki yenileme ve büyümeler belirlenir. Bu plan tamamlandığı zaman, büyüme için bir model» bo yutlar için veriler ve uygun bir kademelendirme programı ortaya çıkar. Bu şekilde bir planın varlığı, hastane binalarında kullanımda ortaya çıka - cak pek çok sorunun baştan halledilme olanağını sağlar. Beşinci bölümde ayrıca literatürden ve ülkemizdeki hastane örneklerinden, büyüme örnekleri incelenmiştir. Bu örneklerin uzun vadeli planlamaya sahip oldukları ve olmadıkları durumlarına göre karşılaştırmalı değerlendirmeleri yapılmıştır. i Altıncı ve son bölümde çalışmanın sonuçlarına yer verilmiştir.

SUMMARY THE EFFECTS OF GROWTH AND CHANGES ON THE FORMULATION OF PROGRAMME OF REQUIREMENTS IN GENERAL HOSPITAL The main aim of this study is to highlight the effects of alterations. Such as modernization and expansion of the hopsital building on its functional efficiency. It has been observed that during recent years hopsital buildings have undergoni through rapid changes. The main reasons for this can be sought in the great change in social structure, that is, such factors as population explosion,, urbanisation and technological developments, have deeply affected concepts in society, traditions and eventually way of living. The rate of change in human affairs is accelerating very quickly and it is manifested distinctly in the interactions of man and his environtment and also in the natural outcome of this interaction, the buildings he has created. The change in social structure and the need for medical care resulted in new demands on the hospital building which is the core of health services. To meet the demands of ever increasing number of patients, technological developments and the vast growth in medical knowledge, hospitals, consequently have to change, modernise and expand. In this way, the hospital, by functioning at full capacity and attaining to the highest level of efficiency in diagnosis- treatment and care techniques, will always be aiming at serving the community better. To fulfill this* the hospitals will employ all they have, on the one hand, and look for new possibilities and resources, on the other. Here the aim is to attain to an optimum balance. between the needs and the resources. Today's hospital is not only a place where sick people receive medical care and treatment. They have become multi-purpose institutions where all the needs related to health and requirements of the community are met and also institutions of medical research as well. In the future, there will be even further developments in the departmental structure of the hospital especially in patient-care services which will eventually evolve intofully equipped single room units. Consequently, theimportance and capacity of such services as radiology, physical therapy, laboratory will increase and this will result in more out patient services. The activities in the hospital which houses many various types of functions basically contain almost all the activities in general purpose buildings. Considering this aspect, it can be said that, the problem elements in the architectural design of hospitals can be accepted as models or patterns for all problems of arch in other fields. Since the problem of hospital design has spread beyond the confins of an individual building into the town and into the community it should be planned by taking into account the social implications and therefore, biggest and much more flexible in its service than it was thought of in the past. The main core and purpose of this study is to investigate projects dealing with hospital comprehensive, hospital planning and design that provide for growth and change withing the hospital within the site of hospitals without any failure in any of the functions during each stage of alteration or development. The study, therefore can be divided in to six different sections, correspon ding to the above mentioned aims. In the first section, such general subjects related to the hospital as the medical system, welfare planning services, are described and the purpose and function of each is defined. The main aim of each unit can be summarized as to give the best medical care to either a community or to all people in the society. In each society a particular trend in medical care has been evolved. Such factors as the special problems concerning health in that methods applied in medical services, technical and technological developments, as well as socio economic conditions of that particular society contribute to it. Therefore, the welfare planning in a society should be very simple but comprehensive, applicable to the socio-cultural structure of it flexible and open to all kinds of improvements. There must be a balance between the needs and resources. In this section, medical services in Turkey is also dealt with medical care and preventive medicine are sponsored by the government to a large extent, neverthless some other institutions and private enterprise participate in this matter. In the second section, the definition of medical institutions and their classification are highlighted. This institutions which fullfill all kinds of complex demands are themselves highly different in both serving capacity and the level of care they provide. The core of all medical institutions is the hospital with its experts, person nel, other auxiliary staft and with various kinds of medical equipment and supplies. They largely differ from one another in size, capacity and the kind of service they give.When the hospitals in Turkey are examined, it can be said that a part of from those in big citiess all the other are low capacity institutions. It means that medical aid potential is divided into, in effective, small units. In our country there are 536 hopsitals and 291 health centres in other words the institutions having beds total upto 82/ where as the health centres where there are no beds are 9444, An economic, fasible and effective hospital planning is largely dependent on the application of medical developments and modern treatment techniques. Therefore here its is strongly emphasized that conventional techniques should be abondoned and the most suitable technique, progressive care, should be adopted. In this particular section, hospitals are classified according to the functions of the departments they contain various types in hospital design, the size and variety of patient care units are also painted out here. The third section deals with the planning process of the hospital building. Planning, programming and design stages and the inevitable interactions with one another are highlighted in detail. At the planning stage a long-range plan should also be considered. Because long-range planning involues a careful survey of the future potentials of existing space and permits re-organizations in space allocations among departments without aclually reducing the size of any particular department. It brings about an optimum reconciliation between needs and resources and considers the needs of the community both immediate and in the long-run. At the design stage, investigations into needs should be carried on, on the other hand, continuous co-operation with the medical staff is necessary. Thus, future needs and requirements of these people can be spotted. The data will prove to be of great use in future alterations. In similar hospital types, interviews made by with department heads, administrative staff, doctors and other personnel, suggestions made by them concerning the use of the hos - pital, and questionnaires are also invaluable in this respect. During the planning stage firstly the services that the hospital is going to give should be clearly decided on, secondly, data should be collected on immediate and future community needs considering growth in population and developments in the services. Next comes the evaluation of the data which will eventually result in a long-range plan which is flexible, multi dimensional in the future use of services and suitable for a progressive stage type of alterations. Last but not least is the users needs. These can be obtained by observations, intervievs investigations, questionnaires etc. In this respect, it is most important to elistinguish in dividual wishes from objective requirements. The planning period takes a long time especially in Turkey, as long as 7-8 years and difficulties arise due to non-def.ined future functions. Decisions relating to future growth and alterations are also made during this stage. Decisions concerning the organization determine the type of the health insti tution, its purpose, possibilities for future growth, administration, its relation with other institutions of health, structural and technological purposes and thus incorporates a multi-faceted organization system.In the planning of the hospitals fun~^ o~?`i ano a*` t ztt u'^. 'anrii, « c of great importance» functional pla»Tin~ wh,<~h reisr^ 1,1/ -> irth wr-5'1` T't basis needs of the hospital are an'- a'-s'ı cony> -e s -mj-int r << s-k ` details as auxilary functions, hosui r. - dfr -^rJ s-s.-»!` j `v - i `e.';i/ >- the planning team should prepare t1 e *? `> * o`c - -T-a`! ^, n * ^ - lC thought for the physical i'mplicatio`: `a `> ^`^ > ! e - 1- ı r- ^ ral programmes which can roughly b-ı Y,c< 3s ı 'a - i<.^`i l- ' ' involves detailed information. It.Jae1 j<j r * `.'-.' j ` ~, > in the hospital» points out its in* o'<.` ^. -r « J n >~ ^ ^. ~ and names the special equipment tobe j -c IfC? -î- - -. ~ ';> ->rc c^a».. `3- ti'on on the floor area. It also shows relations between departments, provides for the users general needs and requirements and also takes specific requirements into account. Furthermore, it comprises information on such systems as lighting, heating, power, and air-conditioning. It provides for future implications of growth, re-organizations in staff, equipment and functions. Thus it serves as a quide for future modernization. The fourth section deals with problems of growths change and modernization. As mentioned in the above sections, owing to flexible programming some. re-arrangements in the use of the building is possible without having any internal change. When such alterations are not capable of meeting all the demands, the problem of expansion of the building arises. Functional and physical ageing, change in social standards, developments in technology and re-organizations in the building are some of the factors leading to expansion and factors such as surrounding, site, size of the building, regulations, resources, lack of structural and technical conditions put limitations of expansion. Regarding research on hospital modernization and expansions international literature abounds in variety of examples. The process of expansion is considered on a basis of ten year intervals, i.e. the hospital building when it is newlybuilt, can cope with the increasing load without undergoing through a great change, where as when it reaches to the middle of its life-span i t cannot keep pace with the increase in load, eventually an expansion at a rate of 40 %,. 50 %, 80 % occurs,` towards the end of its life-span i.e. after 30-40 years if is built, the existing space proves to be insufficient and the expansion rate goes up to 100 - 110 %. Not all parts of the building will grow at the same rate. Change takes place in the internal structure of organizations and this makes varying demands on the available space. The problem of differential growth is. made difficult because of the irrengularity of building growth in general. That means to say that, during the process of expansion of one department, the area of other departments decreases. This section also highlights a very important problem; How the horizontal and vertical growth of the building is going to be realized. The planning team should prepare a detailed survey on the vertical, horizon tal, internal and external expansion. The possibilities of growth in each direction should be carefully considered. This is because direction of growth10 is largely dependent on such factors as the type of the expansion plan, physical surrounding of the building, building site, and the existing building itself. Vertical expansion can be decided only if the conditions are the most suitable. To give a comparative illustration of this specific case S.S.K. (Social Welfare Organization) Göztepe Hospital is taken as an example and the rate of its ex pansion is compared with the findings from international literature.. In the sample taken from Turkey, Göztepe Hospital, during a decade, 1972-1982, demonstrated a pattern of excessive grofth. During this period, 500 beeds expanded to 1285 and in the building an unbalanced expansion took place. Since the stages of functional, organisational and physical growth come in succession, during the planning stage the possibilities of progressive-steps in programming should be sought for. Ageing and fuctional alterations in the hospital building shorten the life span of if. Therefore progressive steps in programming provide for future expansions, re-organizations and development. The fifth section is further illustration and explanation of pratical techni- quies and applications. Data from international examples are compared with those taken from Turkish hospitals. The sixth section summarizes the conclusions. Nowadays hospitals, to keep up with modern developments, have to undergo through changes re-organizations, expansion and modernization. The hospital in the future will be research centre, a place of highly advanced scientific techniques are employed and the improvement in such functions as loboratory, physical therapy, radiology and medical care out-patient treatment capacity will increase. In hospital planning long-range planning provides for all the future require ments flexibility, expansion and modernization. For a feasible expansion prog ramme, there should be a close co-ordination between the planning-programming and design stateges. Furthermore, the structural expansion should be reflected in the planning. Long-range planning plans on a basis of 20-30 years that provides for all the possible future changes leads to feasible solutions.