Anaokulunda çocuğu olan çalışan ve çalışmayan annelerin rol memnuniyetine göre depresyon ve kaygı belirtileri düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

İş yaşamına giderek artan katılımının sonucu olarak, günlük yaşamda birçok role sahip olan kadının psikolojik sağlığının nasıl etkilendiği konusunda birçok araştırma yapılmıştır (Hoffman, 1989; Nye, 1963; Rosenfield, 1989). Özellikle okul öncesi yaşta çocuğu olan, evli kadınların içinde bulundukları durumun, iyilik durumları üzerinde etkili olabildiği görülmüştür.Bu çalışmanın temel amacı, 4-6 yaş arası çocuğu olan, evli çalışan kadınlar ile çalışmayan kadınların, depresyon ve kaygı belirtileri düzeylerini karşılaştırmaktır. Araştırmanın bir diğer amacı ise; konu ile ilgili olduğu düşünülen annenin rol memnuniyeti düzeyinin depresyon ve kaygı bakımından araştırılmasıdır.Araştırmanın örneklemini, İstanbul Üsküdar ilçesinde bulunan 8 özel anaokulunun 2008-2009 eğitim-öğretim yılı içinde eğitim gören 4, 5 ve 6 yaş grubundan seçilen 99'u çalışan, 101'i çalışmayan (ev hanımı) toplam 200 öğrencinin annesi oluşturmaktadır.Araştırmada annelerin demografik bilgilerini elde etmek için ?Kişisel Bilgi Formu?, depresyon belirtileri düzeyini ölçmek için ?Beck Depresyon Ölçeği?, kaygı belirtileri düzeyini ölçmek için ?Durumluk-Sürekli Kaygı Ölçeği? ve rol memnuniyetini ölçmek için ?Annenin Rol Memnuniyeti Soru Formu? kullanılmıştır.Verilerin hesaplanması ve değerlendirilmesi için SPSS 15.0 istatistik paket programı kullanılmış olup, tanımlayıcı istatistiksel metodların yanı sıra, t testi, Anova, Ki-kare testi ve korelasyon analizi uygulanmıştır.Araştırma sonucuna göre, annelerin çalışma durumları ile depresyon belirtileri düzeyleri arasında bir fark bulunmamıştır. Çalışan annelerin durumluk kaygı belirtileri düzeyleri, çalışmayan annelerin durumluk kaygı belirtileri düzeylerinden yüksek bulunmuştur. Annelerin çalışma durumuna göre ise sürekli kaygı düzeyleri arasında bir farklılık görülmemiştir.Annelerin rol memnuniyeti düzeyleri karşılaştırıldığında, toplam rol memnuniyeti puanları ile çalışma durumu arasında fark bulunmazken; ev hanımlarının eş rolü memnuniyet puanlarının, çalışan annelerden daha yüksek olduğu görülmüştür.Annelerin toplam rol memnuniyeti, çalışan/ev hanımlığı rolü memnuniyeti, annelik rolü memnuniyeti, birey rolü memnuniyeti, eş rolü memnuniyeti, eş desteği memnuniyeti ve sosyal destek memnuniyeti puanları ile depresyon ve kaygı puanları arasında negatif yönde bir ilişki bulunmuştur.Ayrıca çalışan annelerin, ev hanımlarından farklı olarak; annelik rolü memnuniyeti, eş desteği memnuniyeti ve sosyal destek memnuniyeti puanları ile depresyon puanları arasında bir ilişki bulunmamıştır. Ev hanımlarında ise çalışan annelerden farklı olarak, sosyal destek memnuniyeti puanı ile kaygı puanı arasında bir ilişki bulunmamıştır.Demografik özelliklere göre yapılan incelemede; lise mezunu çalışan annelerin depresyon belirtileri düzeyinin, üniversite mezunu çalışan annelere göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Hizmet sektöründe çalışan annelerin, eğitim ve profesyonel meslek grubunda çalışan annelere göre depresyon ve kaygı belirtileri düzeyleri yüksek bulunmuştur.Araştırmada regresyon analizi sonuçlarına göre; annelerin demografik özellikleri, depresyon ve kaygı belirtileri düzeyindeki varyansa anlamlı derecede katkıda bulunmamış fakat annenin çalışan/ev hanımlığı memnuniyeti ve birey rolü memnuniyeti düzeyi, depresyon ve kaygı belirtileri düzeyindeki varyansa anlamlı derecede katkıda bulunmuştur.Sonuç olarak, kadının çalışma durumundan çok; rolünü nasıl algıladığı ve birey olarak kendinden memnun olup/olmadığı, kadının psikolojik sağlığını belirlediği görülmüştür.Bulgular ilgili araştırma sonuçları doğrultusunda yorumlanmış ve tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Çalışan Anne, Ev Hanımı, Depresyon, Durumluk-Sürekli Kaygı, Annelik Rolü Memnuniyeti.

As a result of ever increasing participation of women in business, a lot of research has been carried out on how mental health of women with multiple roles in daily life is influenced (Hoffman, 1989; Nye, 1963; Rosenfield, 1989). It is realized that the status of married women particularly with a preschool child might be effective on their well-being.The main purpose of this study is to compare depression and anxiety symptoms levels of employed mothers and unemployed mothers of children between 4 and 6 ages. Another purpose of the study is to examine the relation between maternal role satisfaction and level of depression and anxiety level.The sample of the study consists of 99 employed and 101 unemployed (house wife) mothers of 200 students who are selected from 4, 5 and 6-year old children receiving education during 2008-2009 school year from 8 different private preschools located in Uskudar district of Istanbul.?Personal Information Form? for obtaining demographic characteristics of mothers, ?Beck Depression Inventory? for measuring depression symptoms level, ?State-Trait Anxiety Inventory (STAI)? for measuring anxiety symptoms level, and ?Maternal Role Satisfaction Interview? for measuring role satisfaction have been used.SPSS 15.0 packaged statistics program has been used for data calculations and evaluations, and t test, Anova, Chi-square test and correlation analysis have been applied as well as definitive statistical methods.According to the results of this study, no significant differences have been found employed and unemployed mothers in terms of depressive symptoms. The state anxiety symptoms levels of employed mothers are higher than the state anxiety symptoms levels of unemployed mothers. Also no difference has been detected between trait anxiety levels with regard to mother?s employment status.Although no difference has been found, the total scores of role satisfaction on mothers working status when comparing mother?s role satisfaction levels, wife role satisfaction scores of unemployed mothers are higher than the employed mothers.A significant negative correlation has been found between the total scores of role satisfaction of mothers, employee/housewife role satisfaction, mother role satisfaction, self satisfaction, wife role satisfaction, spouse support satisfaction, social support satisfaction and depression and anxiety scores.In addition, different from housewives, no connection has been found between maternal role satisfaction, spouse support satisfaction and social support satisfaction scores and depression scores of employed mothers. Unlike employed mothers, there has been found no connection between social support satisfaction scores and anxiety scores of unemployed women.In the analysis regarding the demographic characteristics, it has been found that the depression symptoms levels of high-school graduate employed mothers have been higher than the university graduate employed mothers. It has also been seen that depression and anxiety symptoms levels of mothers employed in service industry have been higher than that of mothers employed in education and professional occupational group.According to the results of regression analysis; demographic characteristics of the mothers have insignificantly contributed to the variance of depression and anxiety symptoms levels; however mother?s employee/housewife role satisfaction and self role satisfaction levels have significantly contributed to the variance of depression and anxiety symptoms levels.As a result; a woman?s way of perceiving her role and being satisfied or not satisfied with herself as an individual determine her mental health rather than her employment status.Findings have been discussed and interpreted in line with the results of related research.Keywords: Employed Mother, Housewives, Depression, State-Trait Anxiety, Maternal Role Satisfaction.