Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların (8-12 yaş) değişik anne tutumlarına göre benlik saygı düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı almış çocukların ve ailelerinin yaşamları zor olmaktadır. Aileler çocuklarını yetiştirirken, sorundan bağımsız olarak, çocuklarını yetiştirme tutumlarına dikkat etmelidir. Ailelerin çocuklarına doğru davranabilmeleri için ilk önce içindeki bulundukları durumun ve karşılaştıkları/karşılaşacakları güçlüklerin nedenlerini bilmeleri gerekmektedir.Bu çalışma ile, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuğa sahip annelerin tutumlarına göre çocukların benlik saygı düzeyleri incelenmiştir.Bu araştırmanın örneklemini, İstanbul, Anadolu Yakası'nda bulunan İlkem Özel Eğitim ve Rehabilitasyon kurumundaki ve Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Polikliniği'ndeki, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite tanılı 8-12 yaş arasında bulunan 40 çocuk ve onların anneleri oluşturmaktadır. Kontrol grubuysa tanı almamış, uyum ve davranışını etkileyen herhangi bir psikolojik sorunu olmayan, aynı yaş grubundaki 42 gönüllü çocuk ve onların annelerinden oluşmaktadır.Araştırmada, Schaefer ve Bell (1958) tarafından geliştirilen ve Le Compte ve Özer (1978) tarafından Türkçe'ye uyarlanıp geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları yapılan ?Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutumu Ölçeği?; Coopersmith (1967) tarafından geliştirilen, Türkiye de geçerlik ve güvenirlik çalışmaları Aksoy, (1992); Pişkin (1997) tarafından yapılan 25 maddelik ?Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri?; kısa formu ve Türkçe uyarlama çalışmaları Dereboy ve arkadaşları (1998) tarafından yapılan ?Conners Anababa Değerlendirme Ölçeği? kullanılmış ve veriler bu yolla elde edilmiştir.Veriler SPSS 15.0 (Sosyal Bilimler için İstatistik Programı) ile analiz edilmiştir. Analizinde Frekans, Yüzde, Aritmetik Ortalama, Standart Sapma, Pearson Çarpım Momentler Korelasyon, Non-parametrik Mann Whitney-U Testi, Bağımsız Gruplar T-Testi kullanılmıştır. Sonuçlar %95' lik güven aralığında, anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirilmiştir.Araştırma bulgularına göre aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir;Annelerin aşırı koruyuculuk tutumu sergilemeleriyle DEHB tanısı almış çocukların benlik saygısı düzeyleri arasında, negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Annelerin aşırı koruyuculuk tutumu gösterme düzeyleri arttıkça çocukların benlik saygısı düzeyleri düşmektedir.Annelerin demokratik bir tutum sergilemeleri ile DEHB tanısı almış çocukların benlik saygısı düzeyleri arasında, pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Annelerin demokratik bir tutum gösterme düzeylerinin artması, çocukların benlik saygısı düzeylerini de arttırmaktadır.Annelerin ev kadınlığını reddediş tutumu sergilemeleri ile DEHB tanısı almış çocukların benlik saygısı düzeyleri arasında, negatif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Annelerin ev kadınlığını reddetme tutumu gösterme düzeyleri arttıkça çocukların benlik saygısı düzeyleri düşmektedir.Annelerin evlilik çatışması-geçimsizliği sorunları yaşamaları ile DEHB tanısı almış çocukların benlik saygısı düzeyleri arasında, negatif yönde anlamlı bir ilişki vardır. Annelerin evlilik çatışması-geçimsizliği sorunları yaşama düzeyleri arttıkça çocukların benlik saygısı düzeyleri düşmektedir.Annelerin sıkı disiplin uygulama tutumu sergilemeleri ile DEHB tanısı almış çocukların benlik saygısı düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Annelerin sıkı disiplin uygulama tutumu sergileme düzeyleri ile çocukların benlik saygısı düzeyleri arasında bir ilişki yoktur.Anahtar Kelimeler: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, anne tutumları, benlik saygısı

Life is difficult both for children who were diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and their families. Independently of the problem, parents should pay close attention to their own attitude towards child-rearing. In order to treat those children correctly, first of all, families should know the reasons behind the current situation and the difficulties they have encountered or are likely to encounter.This research examines self esteem levels among children with Attention Deficit and Hyperactivity Disorder against the attitudes of their mothers.The sample of this research comprises 40 children aged between 8-12 with ADHD in Istanbul, Asian side at the İlkem Özel Eğitim ve Rehabilitasyon (İlkem Special Education and Rehabilitation Center) and the Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Polikliniği (Erenköy Psychiatry and Neurology Hospital, Children and Adolescents Psychiatry Polyclinic) and their mothers. The control group consists of 42 volunteer children of the same age group who have not been diagnosed with any psychological problems that affect their behavior and ability to adapt, together with their mothers.In this study, the ?Parental Attitude Research Instrument? developed by Schaefer and Bell (1958) and adapted for use in Turkish and tested for validity and reliability by Le Compte and Özer (1978), the?Coopersmith Self- Esteem Inventory? comprising 25 items and developed by Coopersmith (1967) and adapted for use in Turkish and tested for validity and reliability by Aksoy (1992) and Pişkin (1997) and the short form of ?Conner?s Parent Rating Scale? adapted for use in Turkish by Dereboy and colleagues (1998) were employed and data were obtained through these scales.The data was analyzed with the SPSS 15.0 program (Statistical Package for Social Sciences). Frequency, Percentile Values, Mean, Standard Deviation, Pearson Product Moment Correlation, Non-parametric Mann-Whitney U Test, Independent Groups T-Test were used in the analysis.Results were evaluated within a 95% reliability range and p<0.05 margin of statistical significance.The research findings yielded the following results:A significant negative relationship was found between extremely protective attitudes on the part of mothers and levels of self-esteem of their children with ADHD. Levels of self-esteem among children with ADHD decrease inversely as the mothers? protective attitude increases.A significant positive relationship was found between a liberal attitude on the part of mothers and the self-esteem of their children with ADHD. Levels of self-esteem among children with ADHD increase in line with their mothers? degree of liberal attitude.A significant negative relationship was found between mothers rejecting housewifery and the levels of self-esteem of their children with ADHD. Levels of self-esteem among children with ADHD decrease inversely as mothers? negative attitude towards being a housewife increases.A significant negative relationship was found between the incidence of marital conflict on the part of mothers and the levels of self-esteem of their children with ADHD. Levels of self-esteem among children decrease inversely as mothers? levels of marital conflict increase.No significant relationship was found between the mothers who apply strict discipline towards their children and the levels of self-esteem of their children with ADHD. There is no correlation between the discipline levels of the mothers and the levels of self-esteem of their children with ADHD.Keywords: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), mother attitudes, self-esteem.