İlköğretim okul müdürlerinin yeterlilikleri (İstanbul ili örneği)

Abstract

Türk Eğitim Sistemi içerisinde yer alan ilköğretim okullarında görev yapan okul müdürlerinin yeterliliklerini araştıran bu çalışmada ilk bölümünde, alan yazın incelenmiş, eğitim yönetiminden ve başarılı okul müdürleri özelliklerinden ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde okullarda İnsan Kaynakları Yönetimi üzerinde durulmuş ve ülkemizde ilköğretim okul müdürlerini atama kriterleri belirtilmiştir.Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okul müdürlerinin öz bilinç, öz yönetim, sosyal bilinç ve kişisel yeterlilik ilişki yönetimi boyutunda yeterliliklerini belirlemek ve eğitim öğretime etkisini belirtmektir.Bu çalışma nitel araştırma olarak tasarlanmış ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya ilişkin veriler İstanbul ili, Anadolu yakasındaki Beykoz, Ataşehir ve Ümraniye ilçelerinde bulunan ilköğretim okulları içerisinden tesadüfi örneklem yöntemiyle seçilen 15 ilköğretim okulunda görev yapan okul müdürlerinin görüşmelerinden oluşmaktadır.Hazırlanan görüşme soruları iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kişisel bilgiler formuyla okul müdürlerinin mesleki, kişisel ve eğitim durumları bilgileri toplanmaya çalışılmış, ikinci bölümde ise okul müdürlerinin yeterliliklerine ilişkin dört bölümden oluşan on sekiz soru hazırlanmıştır. Bu sorulara katılımcıların verdiği yanıtlar betimsel olarak analiz edilerek bulgular niceliksel olarak sunulmuştur.Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgularda okul müdürlerinin çoğu katılımcı yönetim anlayışı benimsedikleri gözlenmiştir. Müdürler, kendilerini güçlü gördükleri yönleri olarak insan ilişkilerinde başarılı olduklarını belirtmişlerdir. Okulların sorunları konusunda çoğunlukla okul binaların yetersiz kaldığı ve okulların temizlik işlerini sürdürecek hizmetli sıkıntısı çekildiği görülmüştür. Ayrıca müdürlerden bazıları okulun kadrosunu oluşturmada müdürlerin söz sahibi olmaları gerektiğini belirtmişlerdir. Bazı müdürler, öğretmenlerin daha etkin ve planlı olarak hizmet içi eğitime alınmasını önermişlerdir. Okul müdürleri okullarında sorunla karşılaştıklarında birebir görüşerek ikna yolunu seçtiklerini ifade etmişlerdir. Müdürlerden bazıları, öğretmenlerin performansından memnun olmadıklarını ve okullarında kadro sıkıntısı çektiklerini belirtmişlerdir. Toplam Kalite Yönetimi konusunda ise okul müdürlerinin istekli olmadığı, bunu zorunlu uyguladıkları görülmüştür.Araştırma kapsamında elde edilen bulgular, çeşitli önerilerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. En önemli öneri, okulların fiziki yapısının daha iyi bir duruma getirilmesi yönündendir. Ayrıca okul müdürleri ve öğretmenlerinin düzenli ve planlı bir şekille her yıl hizmet içi eğitime alınması eğitim ve öğretimdeki başarıyı artıracaktır. Bazı müdürlerin belirttiği gibi, İstanbul'da okulların çoğunda uygulanan ikili öğretim, eğitimde başarıyı düşürmekte ve bu konuda en kısa sürede çözüme varılmalıdır.Anahtar Sözcükler: İlköğretim okul müdürleri, yeterlilik.

In the first part of this study ,which primary school principals? competences were seeked ,literature was searced ; education management and qualifications of the successful school managers were explained. Application of Human Resources Management at schools was emphasized and appointment of primary school managers was stated.The aim of this study is to define the competences of the Primary School Principals in terms of self-awareness,self-management,social awareness and personal competences-relationship management and their effects on the education.This study was designed as a qualitative study and half-structured interviewing technique was used. The data consists of the ideas of 15 primary school principals working in 15 primary schools which were chosen randomly in Beykoz, Ataşehir and Ümraniye districts of Anatolian side of İstanbul city.The survey consists of two parts:in the personal information form, personal,education and professional data were collected of those school principals mentioned above. In the second part,18 questions related to the competences were made in four parts.The answers given to those questions by the participants were analysed descriptively and the evidences were presented in quantitive way.In the evidences from the survey, it was observed that most of the principals follow the participant management.The principals declared that being successful in human relations was their powerful qualities.It was observed that promlems of the schools are the insufficient school buildings and lack of cleaners in the schools. Moreover, some principals declared that they should have the rights of choosing the staff in their schools. Some principals suggested that the teachers should be taken in the job training regularly.Some principals also said that when they have problems at school,they can solve the problems by talking and persuading. Some principals said they weren?t satisfied with the teachers? performances and the principals suffer from lack of teachers at their schools. It was also observed that the principals weren?t willing to apply Total Quality Management and they apply it due to obligation.According to the answers given to the survey,some suggestions can be made. The most important one is the school buildings should be in better conditions. Besides, taking the principals and teachers in job training regularly may improve the success of the education. As some principals declared, having bilateral education which is applied in most schools in İstanbul effects the success of the education badly and this obstacle should be solved as soon as possible.Key words:Primary School Principals,Competences