İşgörence algılanan sosyal destek ile mesleki tükenmişlik ve iş doyumu ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, işgörenlerin algıladıkları sosyal desteğin iş doyumu ve mesleki tükenmişliğe etkisini yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, medeni hal ve kurumda çalışma süresi bağımsız değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirleme amacıyla yapılmıştır. İşgörenlerin algıladıkları sosyal destek düzeylerini belirlemek için veri toplama aracı olarak Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Yönetici Destek Ölçeği; mesleki tükenmişlik düzeyini belirlemek için Maslach Tükenmişlik Envanteri ve iş doyumu düzeyini belirlemek için Minessota İş Doyumu ölçeğinin kısaltılmış formu kullanılmıştır. Aynı zamanda araştırmacı tarafından geliştirilen bilgi formu da araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın evrenini İstanbul'da bir çağrı merkezinde çalışan 153 çağrı merkezi müşteri temsilcisi oluşturmuştur. Yapılan analizler sonucunda çok boyutlu algılanan sosyal destek ile mesleki tükenmişlik ve iş doyumu arasında bir ilişki gözlenmemiştir. Fakat yöneticiden alınan destek ile mesleki tükenmişlik arasında negatif bir ilişki olduğu ve yöneticiden alınan destek ile iş doyumu arasında ise pozitif bir ilişki olduğu bulunan sonuçlar arasındadır. Bu sonuçlara göre; işgörence algılanan yönetici destek düzeyi arttıkça işgörenlerin duygusal tükenme, duyarsızlaşma, düşük kişisel başarı ve toplam tükenmişlik düzeyi azalmakta; içsel doyum ve dışsal doyum düzeyi ise artmaktadır. Araştırma verilerine göre yaş, cinsiyet ve medeni durum değişkenleri ile algılanılan sosyal destek, yönetici desteği, tükenmişlik ve iş doyumu arasında anlamlı bir ilişki gözlenmezken; çok boyutlu algılanılan sosyal destek ölçeğinin alt boyutlarından biri olan özel kişi alt boyut puanının istatistiksel açıdan .05 düzeyinde anlamlı olduğu görülmüştür. Ayrıca yapılan analizler sonucunda önlisans mezunu olanların lise mezunu olanlara göre yönetici desteğini daha yüksek olarak algıladıkları ve kurumda 1 yılın altında çalışanların kurumda 3 yılın üzerinde çalışanlara göre ve kurumda 1?2 yıldır çalışanların kurumda 3 yılın üzerinde çalışanlara göre yönetici desteğini daha yüksek olarak aldıkları görülmüştür Sonuçları temel alan öneriler araştırmacılar ve endüstri ? örgüt psikologları için sunulmuştur.

This research is conducted with the purpose of determining whether the effect of social support, which employees perceive, on job satisfaction and burnout differs or not according to the independent variables such as age, gender, education level, marital status and term of employment. In order to determine social support levels that employees perceive, The Multidimensional Scale of Perceived Social Support and Supervisor Support Scale; to determine burnout level, Maslach Burnout Inventory; and to determine job satisfaction, abbreviated form of Minessota Job Satisfaction Scale are used as data collection tools. Information form developed by the researcher is included to the research, as well. The sample of the research is comprised of 153 call centre customer representative working at a call centre in Istanbul. According to the analysis results, there is no relation between multidimensional perceived social support, job burnout and job satisfaction. However, a negative relationship between support received from supervisor and job burnout, and a positive relationship between support received from supervisor and job satisfaction are among the results. According to these results; as level of supervisor support perceived by employees? increases, employees? emotional exhaustion, depersonalisation, low personal achievement and total burnout level decrease; internal and external satisfaction levels increase. According to the research data, there is no significant relation between age, gender, marital status variables and perceived social support, supervisor support, burnout and job satisfaction; however, having a special person score which is one of the sub-dimensions of multidimensional scale of perceived social support is statistically significant at a level of .05. Moreover, it is observed that associate degree?s? perceive supervisor support more than high school graduates, and employees working for 1-2 years perceive supervisor support more than employees working for more than 3 years. Suggestions based on the results are presented for researchers and industrial ? organisational psychologists.