Şiddete maruz kalan kadınlarda travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası gelişimin yordanması

Abstract

Şiddet, insan eliyle ortaya çıkan travmalardan biridir. Bu nedenle, şiddete maruz kalan kadınların psikolojik sağlığının yaşadıkları bu travmaya bağlı olarak olumsuz etkilenebileceği düşünülmektedir. Bu araştırmada, kadın konukevlerinde kalan ve eşlerinden şiddet görmüş olan kadınların travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası gelişim düzeylerini yordayan değişkenlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, eşlerinden gördükleri şiddet nedeniyle kadın konukevlerinde yaşayan 122 kadın oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, Sosyo-demografik Bilgi Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASD-Ö), Dünyaya İlişkin Varsayımlar Ölçeği (DİVÖ), Travma Sonrası Stres Belirtileri Ölçeği (TSSBÖ) ve Travma Sonrası Gelişim Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada, korelasyon analizleri, bağımsız örneklem t testi, aşamalı regresyon ve hiyerarşik regresyon yöntemleri kullanılmıştır. Travma sonrası stres belirtileri ile ilişkili olan değişkenlerin kadınların evlenme yaşları ve evli kalma süreleri, evlenmeden önce kendi ailesinde şiddete maruz kalmak; travma sonrası gelişim ile ilişkili tek değişkenin konukevlerinde kalma süresi; temel varsayımlarla ilişkili tek değişkenin ise eşlerinden şiddet görme sıklığı olduğu bulunmuştur. Travma sonrası stres belirtilerini yordayan değişkenlerin, eğitim, yaş ve DİVÖ alt ölçeklerinden Kendilik Değeri ve Şans varsayımlarının olduğu; travma sonrası gelişimi yordayan değişkenlerin ise DİVÖ alt ölçeklerinden İyilik ve Kontrol varsayımları ve travma sonrası stres belirtileri olduğu bulunmuştur. Travma sonrası stres belirtilerinin, travma sonrası gelişimi yordama yönüne bakıldığında; travma sonrası stres belirtileri arttıkça travma sonrası gelişimin azaldığı görülmektedir. Buna ek olarak, kadınların, konukevlerinde kalma süreleri arttıkça travma sonrası gelişimlerinin de artması göz önüne alındığında, şiddete maruz kalan kadınların, ölçümlerin alındığı sırada depresyon düzeylerinin yüksek olabileceği düşünülmektedir. İlgili yazında rastlanan travma sonrası gelişimle ilgili çalışmaların pek çoğu deneyimlenen travmadan yıllar sonra yapılmış olduğundan dolayı, bu çalışmada elde edilen bulguların, travmanın erken dönem belirtileri ve travma sonrası gelişimle ilişkisine yönelik bulgular ortaya koyduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, elde edilen bulguların, travmayla çalışan psikologlar açısından önem taşıdığına inanılmaktadır. Şiddete maruz kalan kadınlarla çalışırken, öncelikli olarak depresyon düzeylerinin üzerinde durulması gerekmektedir. Daha sonra ise, sağlıklı baş etme yöntemleri üzerinde çalışarak travma sonrası gelişimleri desteklenmelidir.

Violence is a kind of man-made trauma. Therefore, it is believed that violence against women has some negative impacts on women?s psychological health. The present study aims to evaluate some variables as predictors of posttraumatic stress symptoms and posttraumatic growth in sheltered women. The sample consists of 122 women living in shelters because of spousal violence. The data has been gathered through the use of Socio-Demographic Information Form, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, World Assumptions Scale, Posttraumatic Stress Symptoms and Posttraumatic Growth Inventory. Correlational Analyses, Independent Samples T-Test, Stepwise and Hierarchical Regression Technique were used to analyze the data. The results of the study have shown that in sheltered women, age of marriage, duration of marriage and presence of domestic violence before marriage were the variables affecting posttraumatic stress symptoms; duration of staying in shelter was the only variable affecting posttraumatic growth; frequency of spousal violence was the only variable affecting basic assumptions. The predictor variables of posttraumatic stress symptoms were found education, age, self-worthy and luck variables of World Assumptions Subscales. The predictor variables of posttraumatic growth were found Goodness and Control subscales of World Assumptions, and posttraumatic stress symptoms. The result of the hierarchical regression analysis has shown that posttraumatic growth decreases when posttraumatic stress symptoms increase. In addition, results have shown that posttraumatic growth increase when duration of staying in shelters increases. For these reasons, it is thought that depression level can be high when women fill the research inventory. The literature review shows that many researches about posttraumatic growth have done years after trauma they had experienced. It is thought that the findings of the present study have shown relationship between posttraumatic stress symptoms and posttraumatic growth after short period of trauma. Therefore, it is believed that the result is crucial to psychologists who work with trauma. When they work with battered women, firstly, they have to evaluate depression level of women. Then, they have to work with coping strategy to improve posttraumatic growth.