Trafik kazası geçirmiş kişilerin dünyaya ilişkin varsayımları, travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası gelişim düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Trafik kazalarının birçok kişinin yaralanması sonucunda yoğun tedavi gerektirmesi, uzun dönemli olası tıbbi sorunlara yol açması ve yaşamı tehdit etmesi, trafik kazalarının kişiler üzerinde oluşturabileceği travmatik etkiler üzerinde çalışılmasına neden olmuştur. Trafik kazalarının Türkiye'de yaşanmakta olan önemli bir sorun haline dönüşmesiyle birlikte, trafik kazası geçiren kişilerde oluşabilecek travma sonrası stres belirtileri, üzerinde çalışılması gereken bir konu haline gelmiştir. Trafik kazası geçiren kişilerin, geçirmiş oldukları kaza sonucunda dünyaya ilişkin varsayımları olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Söz konusu kişiler hayatlarına olumsuz bir bakış açısıyla devam ederken, kendilerini ve çevrelerindeki diğer kişileri de psikolojik açıdan olumsuz etkileyebilirler. Tüm bunlara karşılık, trafik kazasının kendilerinde, kişilerarası ilişkilerinde ve yaşam felsefelerinde yol açtığı olumsuz etkileri zamanla eskisinden daha da olumlu bir hale dönüştürebilirler. Bu araştırmanın amacı, trafik kazası geçiren kişilerde travma sonrası stres belirtileri ile travma sonrası gelişimin çeşitli yordayıcı değişkenler yönünden incelenmesidir. Yordayıcı değişkenler olarak sosyodemografik değişkenler, diğer travmatik yaşantılar, trafik kazasına maruz kalma düzeyi; travma sonrası stres belirtileri için travma sonrası gelişim ve travma sonrası gelişim için ise travma sonrası stres belirtileri ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemini 16 ? 70 yaş arasındaki 206 trafik kazası geçirmiş ve 230 trafik kazası geçirmemiş olmak üzere toplam 436 kişi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sosyo-demografik Bilgi Formu, Travmatik Yaşantı Soru Listesi, Travma Sonrası Stres Belirtileri Ölçeği, Travma Sonrası Gelişim Ölçeği ve Dünyaya İlişkin Varsayımlar Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, trafik kazası geçiren kişilerde, Travma Sonrası Stres Belirtilerini yordayan değişkenler, yaş, gelir düzeyi, trafik kazasına maruz kalma düzeyi, şans, kendilik değeri, ilişki ve kendini anlama olarak bulunmuştur. Trafik kazası geçiren kişilerde Travma Sonrası Gelişim düzeylerini yordayan değişkenler ise trafik kazasına maruz kalma düzeyi, rastlantı, kontrol ve Travma Sonrası Stres Belirtileri olarak bulunmuştur. Yaş ve gelir düzeyi ile Dünyaya İlişkin varsayımlar arasında pozitif yönde anlamlı ilişki; Travma Sonrası Stres Belirtileri arasında ise negatif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Travma Sonrası Gelişim ile hiçbir sosyodemografik değişken arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

Many people injure as a result of traffic accidents. These life-threatening injuries require intensive treatment and cause long-term medical problems. Because of these negative effects on people, who had experienced traffic accidents before, researchers investigated negative traumatic effects of traffic accidents on people. Traffic accidents are a major problem in Turkey, which is taking place. Post-traumatic Stress Symptoms in people, who had experienced traffic accidents before, have become an issue to be worked on. World assumptions in people, who had experienced traffic accidents before, might be affected in a negative way as a result of traffic accidents. While people continue have a negative view of their lives, they might adversely affect themselves and other people around them from the psychological perspective. However these people are able to transform the negative effects in themselves, interpersonal relationships and philosophies of life caused by traffic accident. The aim of this study is examining post-traumatic stress symptoms and post-traumatic growth with predictor variables in people, who had experienced traffic accident before. Socio-demographic variables, other traumatic experiences, the level of exposure to traffic accident are determined as predictor variables. People whose ages differentiate from 16 to 70 constituted the sample. In sample there are 206 people, who had experienced traffic accident and 230 people, who had not experienced traffic accident. In research, Socio-Demographic Information Form, Traumatic Life Events List, Post-traumatic Stress Symptoms Scale, Post-traumatic Growth Scale and Assumptions about the World Scale were used for data collection. According to the findings from the research, the variables that predicted post-traumatic stress symptoms in people, who had a traffic accident, are age, income level, the level of exposure to traffic accident, luck, self-esteem, relationship and self-understanding. The variables that predicted post-traumatic growth in people, who had a traffic accident, are the level of exposure to traffic accident, coincidence, control and post-traumatic stress symptoms. Age and income levels are significantly correlated with the positive direction of the assumptions about the world. There were a significant negative correlation between age, income levels and post-traumatic stress symptoms. There was no significant relationship between socio-demographic variables and Post-traumatic Growth.