Öğrencilerin inanç, ibadet ve ifade özgürlükleri ile ilgili düşünceleri: İstanbul`daki farklı niteliklere sahip liselerde yapılan niteliksel araştırma

Abstract

Din, insanlık tarihi kadar eskidir ve insanın var olduğu tüm dönemlerde yaşantılarını etkileyerek günümüze kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir. Din, inanç ve ifade kavramları ve bu kavramlardan yapılan çıkarımlar çok kültürlü toplumlarda farklı farklı olabilmektedir. Dünyanın seküler eksene kaydığı yönündeki düşüncelere rağmen; insanın inanma kapasitesi yüksek bir varlık olması sebebi ile bu kavramların ve kutsal sayılan diğer bütün unsurların insan hayatındaki yeri ve önemi azalmaz. Aksine modern toplumlarda her ne kadar dinin `görünmez' bir hal aldığı düşünülse de, din ve inanç temelli fikir ve düşüncelerin kamusal alana taşınması, siyasallaşması ve gündelik hayata etkilerinin gittikçe daha belirgin bir hal almaya başlaması engellenememektedir.Bu tez için yapılan ?Öğrencilerin İnanç, İbadet ve İfade Özgürlükleri ile ilgili Düşünceleri: İstanbul'daki Farklı Niteliklere Sahip Liselerde Yapılan Niteliksel Çalışma?da, hem bireyin hem de toplulukların şekillenmesinde çok önemli yeri olan din, inanç ve ifade kavramları çerçevesinden, lise öğrencilerinin inançlarını belirleme, inançlarının gereklerini yerine getirme, inançlarını özel ve kamusal alanda ifade edebilme özgürlükleri ile dinin hayatlarında teşkil ettiği yer, dini bilgilerini edinme yöntemleri, ebeveynlerinin ve ailelerinin dini çocuklarına aktarmada üstlendikleri rol, ibadet imkânları ve yöntemleri, `farklı' olana, kendi inancından olmayan kişilere karşı tutum ve düşünceleri, diğer dinler ve inanç sistemleri ile ilgili bilgi ve fikirleri, `ötekileştirme' konusuna bakışları, `laiklik' kavramından anladıkları ve laik eğitim sistemi içerisinde zorunlu din derslerinin yeri hakkındaki görüşleri irdelenmeye çalışılmıştır.Araştırma verileri, bulunduğu yer, dini faaliyetleri, etnik karakterleri dikkate alınarak belirlenen 9 lisede, 13 odak grup görüşmeleri yapılarak toplanmıştır.Anahtar kelimeler: Din, İnanç özgürlüğü, İfade özgürlüğü

Religion is as old as the history of humanity and continued its existence up till today by affected lives of people during all the stages which the human existed. Religion, belief and expression and inferences which have been made from these notions can be considerably different in multicultural societies. In spite of the thoughts about the world has switched to secular axis, its importance and the position in the human life of these notions and all other elements which are accepted as holy do not decrease. On the contrary, although the religion is `unseen? in the modern society, carrying out the ideas and the thoughts which are based on religion to public sphere, politisation and its affects to daily life cannot be obscured.The qualitative research on ?Thoughts of students about belief, freedom of expression and worship? was conducted in various high schools in Istanbul, to put forward their opinions about carrying out the necessities of their believes; their freedom of stating of their believes in public sphere; and the importance of the religion in their life; their ways and methods of receiving the religious knowledge; role of their parents and families about transferring the religious knowledge into the students? lives; opportunities and methods of worship; their attitude and thoughts against the one who is `different? from their own beliefs; their knowledge and ideas about other religions and belief systems; their attitudes about ?othering? and ?being othered?, their opinion about laicism and the imperative religion courses in the secular regime.Thirteen focus group sessions are carried out in 9 different high schools. High schools were selected according to their place/district, religious activities, ethnical characteristics, etc.Keywords: Religion, Freedom of Belief, Freedom of Expression