Özel eğitim kurumlarındaki eğitilebilir ve öğretilebilir bireylerle çalışan öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerinin incelenmesi: İstanbul ili Anadolu yakası örneği

Abstract

Bu araştırma, İş okullarında görev yapan öğretmenler ile Eğitim Uygulama okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın evrenini, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında İstanbul İlinde görev yapan Özel Eğitim Kurumlarındaki Eğitilebilir ve Öğretilebilir bireylerle çalışan öğretmenler oluşturmaktadır. İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğünden alınan verilere göre Anadolu Yakasında 7 resmi İş Okulu ve 6'da resmi Eğitim Uygulama Okulu ve İş Eğitim Merkezi bulunmaktadır.Araştırma ile ilgili veriler, ?Maslach Tükenmişlik Envanteri? (1982) ve Ergin (1992)'e ile toplanmıştır. İki bölümden oluşan ölçeğin birinci bölümünde kişisel bilgilere, ikinci bölümde, öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini ölçmek için 22 tutum ifadesine yer verilmiştir.SPSS for Windows 20.0 istatistik paket programıyla analiz edilmiştir. Değişkenlerden normal dağılım gösteren ikili grupların (cinsiyet, medeni durum gibi) karşılaştırılmasında bağımsız gruplar t testi, normal dağılım göstermeyen ikili karşılaştırmalarda Mann Whitney U testi, normal dağılım gösteren ikiden fazla grup (kıdem gibi) karşılaştırılmalarında tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve anlamlı faklılaşma olması halinde Scheffe testi, normal dağılım göstermeyen ikiden fazla grup karşılaştırmalarında Kuruskal Wallis H testi ve anlamlı farklılaşma olduğunda ikili gruplamalarla Mann Whitney U testi kullanılmıştır.Sonuçların yorumlanmasında .05 anlamlılık düzeyi ölçüt alınmıştır.Araştırmadan elde edilen bulgular şunlardır;Öğretmenlerin aldıkları tükenmişlik düzeyleri toplam ölçek puanında ve tüm alt boyutlarda ortalamalar düzeyinde olduğu görülmüştür.Cinsiyete göre tükenmişlik düzeylerinde toplam puanlar ile tüm alt boyutlarda istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmemiştir.Medeni duruma göre tükenmişlik ölçeğinin toplam puanlar ile duygusal tükenmişlik ve kişisel başarı alt boyutlarda farklılık tespit edilmezken duyarsızlaşma alt boyutunda farklılık olduğu bekâr olanların evlilere göre daha fazla duyarsızlaşma tükenmişliği yaşadığı görülmektedir.Çocuk Sahibi Olma durumuna göre tükenmişlik ölçeğinin toplam puanlar ile tüm alt boyutlarda farklılık tespit edilmemiştir.Engelli çocuğa sahip olma durumuna göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Aksoy (2007), da özel eğitim öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerini ve tükenmişliği etkileyen bazı demografik ve mesleki değişkenleri incelediği araştırmasında aynı sonuçlara ulaşmıştır.Öğretmenlerin eğitim durumuna göre duygusal tükenmişlik alt boyutunda anlamlı farklılık görülmezken kişisel başarı ve toplam ölçekte anlamlı sonuçlara ulaşılmıştır.Görev yerine göre öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinde ölçeğin toplam puanlar ile tüm alt boyutlarda farklılık tespit edilmemiştir.Mesleki kıdemlerine göre tükenmişlik düzeylerinde ölçeğin toplam puanları ile tüm alt boyutlarda farklılık tespit edilmemiştir.Öğretmenlerin özel eğitimde çalışma süresine göre tükenmişlik düzeylerinde toplam puanlar ile tüm alt boyutlarda farklılık tespit edilmemiştir.Öğretmenlerin sınıfındaki öğrenci sayısına göre tükenmişlik düzeylerine toplam puanlar ile tüm alt boyutlarda farklılık tespit edilmemiştir.Öğretmenlerin aldıkları ücretin memnuniyet durumuna göre duygusal tükenmişlik alt boyutunda anlamlı sonuçlara ulaşılmıştır. Aldıkları ücreti az bulanların tükenmişlik puanlarının yüksek olduğu görülmüştür. Diğer alt boyutlarda ve toplam ölçek puanında anlamlı farklılık görülmemektedir.Öğretmenlerin düşündükleri ücret miktarına göre duygusal tükenmişlik alt boyutunda 4000-4999 arası ücret isteyenlerin tükenmişlik puanlarının yüksek olduğu görülürken diğer alt boyutlarda ve toplam ölçek puanında anlamlı farklılık görülmemektedir.Meslek seçimine göre tükenmişlik düzeylerinde ölçeğinin toplam puanlar ile tüm alt boyutlarda anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Mesleğini isteyerek seçenlerin tükenmişlik puanı düşük iken mesleğini istemeyerek seçenlerin tükenmişlik puanları yüksek olduğu görülmüştür.Emekli oluncaya kadar çalışma isteğine göre tükenmişlik düzeylerinin ölçeğinin toplam puanlar ile tüm alt boyutlarda anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Çalışma isteği olanların tükenmişlik puanı düşük iken çalışma isteği olmayanların tükenmişlik puanları yüksek olduğu görülmüştür.Üstlerinden takdir görme durumlarına göre tükenmişlik düzeylerinde kişisel başarı alt boyutunda anlamlı farklılık görülmezken diğer alt boyutlarda ve toplam ölçek puanlarında anlamlı farklılık görülmüştür.Öğretmenlerin arkadaş desteği gördüğünü düşünenlere göre tükenmişlik düzeyleri duygusal tükenmişlik alt boyutunda anlamlı sonuçlara ulaşılmıştır.

The aim of the research is to examine the teacher?s burnout levels who works in business and education practice school.Teachers consist the universe of research who work with educable and teachable people in private educational institutions in 2011-2012 education training term in Istanbul. According to datas taken from ,Istanbul National Education district, in the Anatolion part, there are seven official business school and six official formal Education Practice School and Job training center.Related to the research, data were collected with ?The Maslach Burnout Inventory (1982) and Ergin (1992)?. In the first part of the scale, which consistof two parts, personal information are given. In the second part,22 expression of attitudes are used to determine teacher?s level of burnout.SPSS for Windows 20.0 is analyzed with istatistically packet programme. The comparasion of dual groups showing normal distrubition in, independent groups use test ?t?, not showing normal distrubition with dual groups ? Mann Whitney U test?, showing normal distrubition more than dual group comparaison one way variance analysis (ANOVA) and in meaningful differences,? Scheffe Test?, not showing normal distrubition more than dual groups ? Kuruskal Wallis H Test? and meaningful differences in dual groups ? Mann Whitney U Test?. By interpating the results, 05 the level of significance, is considered.It shows that; The level of exhaustion taken by teachers is normal in the total scale points and all in sub-dimensions.According to gender, in the level of exhaustion and total points and all in sub-dimensions, it is found that there aren?t meaningful differences.While there aren?t any differences according to marital status with the total points of burnout measure and in emotional exhaustion and personal success? sub-dimension. In the depersonalization sub-dimension, there are some differences. Forexample, single people live much more exhaustion than married people.According to the state of having a child,there aren?t any differences with total points of burnout measure and all in sub-dimensions.Acording to the state of disabled child, a significant difference could not be found. Aksoy has reached the same results in his research by examining the level of exhaustions of special education teacher and some demeographic variables affecting exhaustion.Acording to the teachers level of education, there isn?t any significant differences in the dimension of emotional exhaustion. It is reached the same results in personal accomplishment and total scale.According to teachers working place in their burnout level with the total scores of all dimensions , there aren?t any differences.According to their seniority, in their burnout level with the total scores of all dimensions, there aren?t any differences.According to teachers working time in special education in their burnout level with the total scores of all dimensions, there aren?t any differences.According to number of student in teacher?s class, in their burnout level with the total scores of all dimensions, there aren?t any differences.Satisfaction of teachers according to their salary, significant conclusions were reached the dimension of emotional exhaustion. The teachers who gain less fee have high exhaustion points. In other sub-dimension and total scales, there aren?t meaningful differences.According to fee that teachers think of in subscale of emotional exhaustions those who wants 4000-4999 fee have high exhaustion points but in other sub-dimension and in total scale points, there isn?t meaningful differences.By choosing occupation, in exhaustion level, there are meaningful differences between total points and all in other sub-dimensions. While the point is low who choose their job, the people who doesn?t want to choose their job, the exhaustion point is high.There are meaningful differences between all in sub-dimensions and total point of exhaustions level according to wish of working until retired. Those who have wish to work has low exhaustion level but those who haven?t wish to work have high exhaustion level.According to state of appreciation, in exhaustion level and in personal success?s sub-dimensions, there aren?t meaningful differences. But in other sub-dimensions and in total scale points, there are meaningful differences.People think of teachers who feel the support of their friend,their exhaustions level in emotional exhaustions of sub-dimensions has reached meaningful results.