Obsesif kompulsif belirtilerin şiddeti ile üstbilişler arasındaki ilişkide düşünce kontrol stratejilerinin düzenleyici etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı üstbilişler ile düşünce kontrol stratejilerinin obsesif kompulsif belirtilerin şiddeti üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma yaşları 18-52 arasında değişen 180 kadın ve 95 erkek olmak üzere toplam 275 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan demografik bilgi formu, Düşünce Kontrol Ölçeği, Üstbiliş Ölçeği 30, Padua Envanteri-Washington Eyalet Üniversitesi Revizyonu ve Kısa Semptom Envanteri kullanılarak veri toplanmıştır. Veri toplama süreci iki aylık bir zaman içinde tamamlanmıştır.Verilerin toplanması sona erdikten sonra elde edilen verilerin istatistiksel analizleri gerçekleştirilmiştir. Verilere uygulanan hiyerarşik regresyon analizinin sonucunda; obsesif kompulsif belirti şiddeti ile üstbilişler arasındaki ilişkide sosyal kontrol düşünce kontrol stratejisinin düzenleyici etkisinin olduğu bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar bilişsel güven üstbilişi ile obsesif kompulsif belirtilerin şiddeti arasındaki ilişkide düşünce kontrol stratejilerinin kullanım sıklığının da düzenleyici etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Bunlara ek olarak yapılan analizler üstbilişlerin ve düşünce kontrol stratejilerinin kullanım sıklığının obsesif kompulsif bozukluk belirtilerinin şiddeti ile anlamlı düzeyde ilişkili olduğunu göstermiştir. Çalışmada düşünce kontrol stratejilerinden endişelenme, kendini cezalandırma ve dikkat dağıtmanın obsesif kompulsif belirtilerde artışa yol açtığı bulunmuştur. Üstbilişsel inançlardan ise endişe hakkında olumlu inançlar, tehlikenin ve düşüncenin kontrol edilemezliği ve düşünceleri kontrol ihtiyacı üstbilişlerinin obsesif kompulsif belirtilerin şiddeti ile pozitif yönde anlamlı olarak ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bulgular literatür ışığında yorumlanmış ve tartışılmıştır.Anahtar Sözcükler: Üstbilişler, girici düşünceler, düşünce kontrol stratejileri, obsesif kompulsif belirtiler

The purpose of the present study was to examine the moderation effect of the thought control strategies on relationship between obsessive compulsive symptoms and metacognitive beliefs. 180 female and 95 male participants whose ages difference between 18 and 52, responded demographic information questionnaire, Thought Control Questionnaire, Meta-Cognition Questionnaire-30, Padua Inventory-Washington State University Revision. Combining the datas lasted in two months.After combining datas, hierarchical multiple regression analyses were run to test hypotheses. Results indicated that social control as a thought control strategy has moderation effect on the relationship between obsessive compulsive symptoms and meta-cognitive beliefs. The prevalance of thought control strategies has moderation effect on the relationship between obsessive compulsive symptoms and cognitive confidence. Besides distraction, worry, self-punishment as thought control strategies and positive beliefs about worry, negative beliefs concerning uncontrollability of thoughts and danger, cognitive confidence meta-cognitions have positive effects on obsessive compulsive symptoms.Results of the study were discussed in relation to cognitive and meta-cognitive theories and findings in related literature.Key words: Metacognitions, thought control strategies and obsessive compulsive symptoms, intrusions