Erken dönem uyumsuz şemalar, ilişkilerdeki bilişsel süreçler, yüklemeler, evlilikte sorunlarla başa çıkma yollarının evlilik uyumu ile ilişkisi

Abstract

Bu araştırmada; evli çiftlerin erken dönem uyumsuz şemaları, ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları, fonksiyonel olmayan tutumları, ilişkilerde yüklemeleri, evlilikte sorunlarla başa çıkma yolları ile evlilik uyumları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi çeşitli illerden gönüllü olarak katılan 120 evli çiftten oluşmaktadır. Her iki eşin de uyguladığı Sosyodemografik Anket, Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3, İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ölçeği, Fonksiyonel olmayan tutumlar ölçeği (FOTÖ-A), İlişkilerde Yükleme Ölçeği, Evlilikte Başa Çıkma Yolları Ölçeği, Evlilikte Uyum Ölçeği kullanılmıştır.Verilerin analizlerinde IBM SPSS 21 Paket Programı kullanılmıştır. Analizlerde ise Pearson Korelasyon Analizi, Ki Kare Bağımsızlık Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi Kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda; yaş ve evlilik süresine göre evlilik uyumunun farklılaştığı bulunmuştur. Eşlerin evlilik uyumlarının ise birbirleri ile ilişkili olduğu gözlenmiştir. Genel olarak şema alanları, ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar alt ölçeği yakınlıktan kaçınma, fonksiyonel olmayan tutumlar alt ölçeği mükemmelci tutum, yüklemeler ve bazı evlilikte başa çıkma yolları (kaçınma, çatışma, kendini suçlama) ile evlilik uyumu arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu görülmüştür. Şema alanlarının ilişkilerle ilgili çarpıtmalar, fonksiyonel olmayan tutumlar, yüklemeler ve evlilikte baş etme yolları ile de pozitif bir ilişki içinde olduğu görülmüştür. Aynı zamanda evliliği uyumsuz olan grubun uyumlu olan gruba göre uyumsuz şema ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Eşlerin evlilik uyumlarının diğer eşin erken dönem uyumsuz şemaları ile ilişkili olduğu gözlenmiştir. Tek yönlü varyans analizinin kullanıldığı çalışmada evlilik uyum grupları arasında yükleme boyutları ortalamalarında da farklılaşma görülmüştür. Evliliği uyumsuz grupların uyumlu gruplara göre daha fazla yükleme yaptıkları görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar, Yüklemeler, Evlilikte Başa Çıkma Yolları, Evlilik Uyumu.

In this research; Early Maladaptive Schemas, Interpersonal Cognitive Distortions, Dysfunctional Attitudes, Attributions, The Marital Coping Efforts, and Marital Adjustments of married couples have been investigated. The sample of the research contained 120 married couples who participated voluntarily. Every couple took Socio-Demographic Survey, Young Schema Questionnaire-Shot Form 3-, Interpersonal Cognitive Distortions Scale, Dysfunctional Attitudes Scale (DAS-A), The Relationship Attribution Measure, The Marital Coping Inventory, and Marital Adjustment Test.IBM SPSS 21 Package Program was used to analyze data. In particular, Pearson Correlation Analyze, Chi Square Test and One-Way Anova were applied in the analysis.As a result of the research, it was found that marital adjustment differed according to duration ofmarriage and age. It was observed that marital adjustment of spouses was related with each other. It was generally shown that schema domains, interpersonal rejection subscale of interpersonal cognitive distortions, perfectionistic attitude subscale of dysfunctional attitudes, attributions and some ways of marital coping (e.g. avoidance, conflict, self-blame) were association in negative with marital adjustment. It was also seen that schema domains were association in positive with interpersonal cognitive distortions, dysfunctional attitudes, attributions and ways of marital coping. At the same time, it was seen that maritally adjusted group had higher scores thanmaritally maladjusted group in the means of maladaptive schemas. It was observed that marital adjustments of spouses were relation with maladaptive schemas of other spouses. In a study performed by analysis of One Way Anova, it was observed that there was differentiation in the means of dimensions of attributions (causality and responsibility) between marital adjustment groups. It was also seen that maritally maladjusted group made more attributions than maritally adjusted group.Key Words: Early Maladaptive Schemas, Interpersonal Cognitive Distortions, Dysfunctional Attitudes, Attributions, The Marital Coping Efforts, Marital Adjustment.