Uluslararası tahkimde doğrudan uygulanan kuralların etkisi

Abstract

Uluslararası ticaret hacminde meydana gelen artışın da etkisiyle, tahkim prosedürü günümüzde milletlerarası ticaretten kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde sıkça tercih edilen yargılama prosedürü haline gelmiştir. Bunun en önemli sebeplerinden biri ise tahkim yargılamasında taraf iradesinin üstünlüğü ve sözleşme serbestisi ilkelerinin hakim olmasıdır. Ancak bu serbestliğin de bazı sınırları bulunmaktadır. Bu sınırlardan birini ise, doğrudan uygulanan kurallar (müdahaleci normlar) oluşturmaktadır. Devletlerin siyasi, sosyal ve ekonomik politikalarını yansıtmak ve bu doğrultudaki menfaatlerini korumak amacıyla düzenlenen doğrudan uygulanan kurallar, yabancılık unsuru taşıyıp taşımamasını dikkate almaksızın kapsamlarına giren tüm hukuki olay ve ilişkiler açısından uygulama alanı bulmaktadırlar. Müdahaleci normların bu niteliği ise tahkim yargılamasında üstün tutulan taraf iradesi ile devletlerin menfaatlerinin çatışmaları sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Çalışmamızda, devlet yargılamasındaki yeri de dikkate alınmak suretiyle doğrudan uygulanan kural kavramı ele alınmış ve bu kavramın milletlerarası ticari tahkimdeki etkisi ve bu etkinin sonuçları inceleme konusu yapılmıştır.

In connection with the increase of international commercial transactions, international commercial arbitration has become one of the most preferred judicial procedures by traders. The main reason of this outcome is the fact that principle of party autonomy is a main feature of international commercial arbitration. However, there are limits to this freedom, one of which is the overriding mandatory provisions.Overriding mandatory provisions which are developed by states in order to reflect their social, political and economic policies and interests arising thereof, are applicable to all legal relations and situations within their scope, regardless of whether they contain a foreign element. However this dominant characteristic of overriding mandatory provisions causes conflicts between parties' will and states' interests. In our study the concept of overriding mandatory provisions, its effect on international commercial arbitration and the result of these effects have been examined.