Uyumlu ve uyumsuz mükemmeliyetçiliğin tekrar eden başarısızlıkta görev ısrarı üzerindeki rolü

Abstract

Bu çalışmada mükemmeliyetçiliğin uyumlu/uyumsuz biçimleri ile tekrar eden başarısızlık karşısında görev ısrarı ilişkisi araştırılmıştır. Bu şekilde, uyumlu biçimin `olumlu pekiştirme`, uyumsuz biçiminse `olumsuz pekiştirme` ile güdülendiğini savunan, `İkili Süreç Modeli`nden elde edilmiş hipotezler sınanmıştır. Görev ısrarı hakkındaki çalışmalar da; a)genelde çalışmada istenilen toplam bulmaca sayısı olarak işe vuruklaştırılan, gelecek bulmacalara karşı yılmazlık anlamına gelen tükenmeye direnç, ve b) genelde her bulmacaya ayrılan zaman olarak işe vuruklaştırılan, eldeki bulmacalara karşı yılmazlık anlamına gelen zamansal ısrar, şeklinde bir ayrım önermektedir. Uyumlu mükemmeliyetçiliğin `yaklaşmacı` eğilimlerinin `tükenmeye direnç`e, uyumsuz mükemmeliyetçiliğin `kaçınmacı` eğilimlerininse `zamansal ısrar`a karşılık geleceği hipotezi oluşturulmuştur. Bu hipotezin sınanabilmesi için, demografik bilgi formu ve APS-R'den oluşan bir test bataryasını doldurmuş 229 katılımcıdan toplanılan veriler aracılığıyla gerçekleştirilen Küme Analizlerine göre, uyumlu mükemmeliyetçiler, uyumsuz mükemmeliyetçiler ve mükemmeliyetçi olmayanlardan meydana gelen üç grup oluşturulmuştur. Seçilen katılımcılardan, 20 dakika içerisinde çözebildikleri kadar fazla sayıda (aslında çözümsüz olan) tangram bulmacasını çözmeleri istenmiştir. Grup temelli zamansal ısrar karşılaştırmaları, uyumlu mükemmeliyetçilerin ilk bulmacada, uyumsuz mükemmeliyetçilerinse (analizlerde yer verilmiş son bulmaca olan) dördüncü bulmacada en uzun süre ısrar eden grup olduğunu göstermektedir. Grup temelli tükenmeye karşılaştırmaları sonucunda, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye rastlanılamamıştır. Araştırmanın sonuçları İkili Süreç Modelinde, (olumlu hem de olumsuz pekiştirme ile güdüleniyor gibi görünen) uyumlu mükemmeliyetçiliğin nasıl işlediği noktasıyla ilgili bir revizyona gidilmesi ihtiyacına işaret etmektedir. Çalışmanın bulgularının yanında, katkı ve sınırlılıkları da, bu ihtiyaca işaret eden literatüre dönerek tartışılmıştır.

The current study investigates the relationship between adaptive/maladaptive types of perfectionism and task persistence in recurring failure. In doing so, it tests the hypothesis derived from the `Dual Process Model` of perfectionism, according to which the adaptive type is driven by positive reinforcement while maladaptive type is driven by negative reinforcement. Studies on task persistence also suggest a distinction between; a)resistance to extinction, the resilience in the face of upcoming tasks which is usually operationalized as the number of the tasks attempted, and b)temporal persistence, the resilience in the face of current task which is usually operationalized as the time allocated to each task. It was hypothesized that while `resistance to extinction` corresponds to the `approach` tendency of adaptive perfectionism, `temporal persistence` corresponds to the `avoidance` tendency of maladaptive perfectionism. In order to test this hypothesis, three groups consisting respectively of adaptive perfectionists (n=30), maladaptive perfectionists (n=31) and non-perfectionists (n=28) were formed via Cluster Analyses conducted on the basis of the data collected from 229 participants (54 men, 175 women), who completed a test battery consisting of the demographic information form and APS-R. Selected participants were asked to solve as much tangram puzzles (which actually were unsolvable) as they can within 20 minutes. Group based temporal persistance comparisons revealed that, adaptive perfectionists were the longest persisting group at the first puzzle, whereas maladaptive perfectionists were the longest persisting group at the fourth puzzle (the last puzzle considered in the analyses). Group based resistance to extinction comparisons did not reveal a statistically significant relationship. Group based resistance to extinction comparisons did not reveal a statistically significant relationship. The results suggest a need for revision in the Dual Process Model in terms of how adaptive perfectionism (which seems to be driven by both positive and negative reinforcements) operates. The findings, as well as the contributions and limitations of the study, were discussed referring back to the existing literature underscoring that need.