Yeni toplumsal hareketler: Validebağ direnişi örneği üzerinden çevre hareketleri

Abstract

Yeni toplumsal hareketlerden çevre hareketlerinin Validebağ Direnişi örneği üzerinden incelenmeye çalışıldığı bu çalışmayı, Validebağ Korusu'nun Acıbadem sınırındaki cami inşaatı yapımı sürecine taraf ve karşı olanlar ile yapılan görüşmeler oluşturur. Validebağ Direnişi'nin fiilen başladığı gün kabul edilen 15 Ekim 2014 tarihinden itibaren, fiili bitiş günü olan 10 Kasım 2014 gününe kadar yaşanan olaylar yerinde izlenmiş, direniş sürecine aktif katılanlar ile görüşmeler yapılmıştır. Cami inşaatına taraf olan 7 kadın 6 erkek ve inşaat yapımına karşı olan 4 kadın 5 erkek katılımcı ile görüşülerek toplamda 22 kişi ile görüşmeler yapılmıştır. Görüşülen sayılarının eşit olmamasının sebebi, cami inşaatına karşı olan katılımcıların inşaat yapımının medyaya görünür olmasının ardından görüşmeye olumsuz geri dönüş vermeleridir. Bu katılımcılara ek olarak, bilirkişi mahiyetinde Mimarlar Odası, Çevre Mühendisleri Odası, Şehir Plancıları Odası ve bir Anayasa Hukukçusu ile de 5 görüşme yapılmıştır. Araştırmada, eylemin niteliğine uygun olarak derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşme akışında belediyenin Validebağ Korusu'nu `Hyde Park` ve daha sonra `kent ormanı` olarak lanse ettiği projeleri hakkındaki görüşleri, Validebağ Direnişi'ne geliş sebepleri, cami inşaatı yerine başka bir yapının yapılması durumunda aynı tepkiyi verip vermeyecekleri, anayasanın çevreyi koruma ile ilgili maddeleri, çevre hareketlerinin artış sebepleri ve Gezi Parkı Direnişi ve çevre hareketleri ilişkisi üzerine çeşitli sorular yöneltilmiştir. Verilen yanıtların ışığında analiz edilen cevaplar derlenerek din ve dini pratikler, din ve çevre ve çevre bilinci faktörlerinin her iki grup için değişen yönleri ve etkileri araştırmanın bulgularında verilmiştir. Katılımcı sayısının sınırlılığına ek olarak cami gibi dini bir sembol üzerinden yapılan tartışmanın kısıtlıkları araştırmaya kesin bir bulgu için genelleme imkânı vermemekle birlikte belirli konular üzerinde varılan fikir birlikleri ve bu fikir birliklerinin belli koşullara sahip belirli kişileri kapsıyor olması göz önüne alındığında araştırma tatminkâr bir veri elde etme imkânı sunmaktadır. Ancak toplumsal hareketlerin toplumsal koşulların gölgesinde yükseldiği ve değişken yapısı gözden kaçırılmaması gereken mühim bir husustur.

This study, in which the environmental movements as one of the new social movements were tried to be evaluated through the case of the Validebağ Resistance, consists of interviews conducted with those who were in favor of and against the process of the construction of a mosque at the Acıbadem border of the Validebağ Grove. All the events that took place from 15 October 2014, the date when the Validebağ Resistance is considered to have started officially, to the official ending day of 10 November 2014 were observed at the scene, and, interviews were held with those who had participated in the resistance movement actively. Having been carried out conversations with 7 women and 6 men who were for the construction of the mosque and 4 women and 5 men who were against it, a total of 22 interviews were conducted. The reason for the number of people talked to not being equal is due to the negative feedback of those who are against the construction of the mosque towards the interviews after the visibility of the construction in the media. In addition to these contacts, five interviews with members of Chamber of Architects of Turkey, Chamber of Environmental Engineers, Chamber of Urban Planners and with a legal expert on constitutional law were held. In this study, the technique of in-depth interview was used with due regard to the nature of the demonstration. During the flow of the interviews, various questions were posed regarding the interviewees' views on projects through which the Municipality had introduced the Validebağ Grove initially as 'Hyde Park', then, as 'city forest'; their reasons for coming to the Validebağ Resistance; whether they would give the same reaction if there were to be another building constructed instead of the mosque; the articles in the constitution related to the protection of the environment; the reasons for the increase of environmental movements; and, the Gezi Park and its relation to environmental movements in general. In light of the responses received, the answers were compiled and the differing aspects and impacts, on the two groups, of the factors of religion and religious practices; religion and environment; and, religion and environmental consciousness were included in the findings of the study.In spite of the limitation of the number of the interviewees, along with the lack of room for generalizing precise findings about the study due to the constraints brought by a discussion over a religious symbol, such as the mosque, when we take into account the consensus reached over certain points and the fact that they involve certain groups with certain conditions, the study does indeed provide a possibility for obtaining satisfactory data. Another significant matter is not to overlook the rise of the social movements that is taking place in the face of unmet social demands and their consequential variable nature.