İnsansal dünyada yabancılaştırıcı akıl ve etik akıl

Abstract

Bir canlı türü olarak insan soyunun gelişimini ve daha da önemlisi insanın yükselişini özneleşmenin tarihi açısından ele aldığımız zaman son derece kısa bir tarihsel dönem karşımıza çıkıyor. Günümüz uygarlığına, şu anda gelinen noktada bir göz attığımızda ise, insanın başarılarının gerçekten de göz kamaştırıcı nitelikte olduğunu gözlemlememek elde değil. Bununla birlikte, tüm bu süreç zarfında `insana ne oluyor?` sorusunu da ihmal etmemek gerekiyor kanımızca. Biz, bu çalışmada, tam da bu türden bir soruşturmaya ışık tutmaya gayret ediyoruz. İnsanoğlunun belki de tür olarak varlığını dahi antropolojik bağlamda tehlike altına almaya başlayan bir olgunun, özellikle bir-iki yüz yıldan beri giderek yoğunlaşarak insanın içine işlemeye başlayan bir olgunun varlığını, biz, günümüz insanının en temel sorunsalı olarak görüyoruz: Yabancılaşma. Bu tez çalışmasında, yabancılaşma olgusuyla insanın en temel ve ayrıştırıcı yetisi ve gücü olarak bilinen akıl arasındaki bağlantı temel sorunsal olarak ele alınmış; aklın, salt-araçsal düzleme indirgenerek kullanılması durumunda oluşan çeşitli kullanım biçimlerinin yabancılaşma sorununda oynayageldiği etkin rol serimlenmiştir. Böylece oluşabilecek varlık koşullarının günümüz insanını insansal özünden, varoluş gücünden ve var olandan uzaklaştırarak ne derece derin bir yabancılaşma içine düşürdüğü gösterilmiştir. Etik akıl ise, bu türden yabancılaştırıcı akıl kullanımlarının tam da karşısında durarak, insanın insanlığını kaybetmeden var olanla ve gerçeklikle tekrar ilişkiye geçmesini sağlayabilecek temel çözüm olarak önerilmiştir.Anahtar Sözcükler: Yabancılaşma, Yabancılaştırıcı Aklın Kullanım Biçimleri, Araçsal Akıl, Teknik Akıl, Bürokratik Akıl, İktisadi Akıl, Etik Akıl.

When we deal with the advancement of mankind and more importantly the ascent of man as a living specy from the point of view of subjectification, we confront a historical period of time which is critically short. And when we take a glance at the today's civilization as we stand now, it is not possible to not to observe that attainments of man are brilliant. However, we think that, during this process, we must not neglect the inquiry, `what happens to man`. This is properly this kind of investigation that we try to clear up within this work. A phenomenon which even threats the existence of mankind as a specy from the antropological point of view, a phenomenon which by increasingly going on since particularly one or two century, starts to penetrate the man; we think that this phenomenon is the basic problem of today's man: Alienation.The relationship between the phenomenon of alienation and the reason which is known as the most basic and separative faculty and force of man has been considered as the main problematic and the active role of different forms of use of the reason in the alienation problem if the reason is reduced to be used only at the instrumental level has been illustrated. It is demonstrated that such conditions of being remove the man from his human essence, from his existential power and from the entities and put him in a such profound alienation. If this be so, the ethical reason is suggested as a main solution which can stand in front of those kind of uses of alienating reason and ensure the man to get in relationship again with entities and reality without loosing his humanity.Key Words: Alienation, Using Forms of the Alienating Reason, Instrumental Reason,Technical Reason, Bureaucratic Reason, Economic Reason, Ethical Reason.