1980-88 İran-Irak savaşı ve Irak Kürtlerine etkileri

Abstract

20. yüzyıl (y.y.) Dünya siyasi tarihi açısından çok önemli gelişmelerin yaşandığı bir yüzyıldır. Bu yüzyıl içerisinde iki büyük dünya savaşı gerçekleşmiş olup, 1. Dünya Savaşı sonrasında uluslararası dünya sistemi yeniden şekillenmiştir. Ancak yeniden şekillenen dünya sistemi, Ortadoğu bölgesine istikrar getirmemiştir. Nitekim İngiltere'nin 1. Dünya Savaşı sonrası bölgenin demografik yapısını dikkate almadan haritalandırdığı Irak, günümüze değin iç istikrara ulaşabilmiş değildir. Irak'ta askeri darbeler zincirine en son eklenen halka, 1969'da askeri darbeyle başa gelen Baas rejimidir. Öte yandan İran'da ki şahlık rejiminin 1979'da bir halk darbesiyle Şii yorumlu İslam rejimiyle yer değiştirmesi sonucu, başta Irak olmak üzere bölgedeki Arap devletler ve uluslararası güçler, yeni İran rejiminden endişelenmiştir. Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) desteği ve modern silahlarla donanımlı Irak ordusuna güvenen Saddam Hüseyin yönetimi, İran'a saldırmış, böylece savaş sonucunun ortaya çıkardığı gelişmeler, Iraklı Kürtlerin geleceğinin olumlu yönde şekillenmesini sağlamıştır. Bu araştırmanın kapsamı, 1980-88 yılları arasında Ortadoğu bölgesinde İran-Irak Savaşı'nın yaşandığı bölgelerdir. Bu kapsamda İran-Irak Savaşı'nın Iraklı Kürtlere etkileri incelenmiştir. Kaynak eser olarak; kitap, dergi ve gazete gibi materyallerden faydalanılmıştır. İran-Irak Savaşı'nın Iraklı Kürtlere etkilerinin neticesinde 2005'te Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) kurulmuştur. Böylece Kürtlerin on yıllar boyu hayalini kurdukları gelecek, fiili ve hukuki olarak gerçekleşmiştir.Anahtar Kelimeler: İran-Irak Savaşı, ABD, İngiltere, Iraklı Kürtler, Ortadoğu.

20th century (y.y.) is a century in which there will be important developments in the history of world politics. Two great world wars have taken place in this century, including World War II which reshaped the international system. However this new world system as shaped by the UK and its allies did not bring stability to the Middle East, and regional maps were created without taking into account the demographic structure of the region. The later military coup took place in Iraq in 1969 organized by the Baath Party, and the Baathist regime was established. In parallel, there was a regime change in Iran in 1979. As a result of the Islamic Revolution in Iran, the Arab States and the international powers were threatened by this new political development. The support of the United States and with the help of military aid to Iraq Saddam Hussein was able to attack Iran. As a result of this war, the Kurds in Iraq benefitted from the political chaos. This research study explores the period 1980-1988 Iran-Iraq War and particularly one of its important consequences; the establishment of the Kurdistan Regional Government (KRG) in Iraq in its 2005 aftermath. Thus, the Kurds decades-long dream was realized as practical and legal.Keywords: Iran-Iraq War, USA, UK, Kurds in Iraq, Middle East.