Anadolu Selçuklu ve Osmanlı dönemindeki şifahaneler ve bu şifahanelerde uygulanan tedavi metodları

Abstract

Dünyada hastanelerin inşa edilmesi, insanların sağlıklı bir yaşam sürdürme ihtiyacından doğmuştur. Bu amacı gerçekleştirmek isteyen Türkler, 1071 Malazgirt Savaşı zaferiyle Anadolu'ya yerleştiklerinde hastaneler inşa etmişlerdir. Anadolu Selçukluları döneminde savaşta yaralanan askerlerin develerin sırtında taşınan seyyar hastanelerde tedavi edildiği bilinmektedir. Anadolu'nun coğrafi konumunun ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle kervan yolcularıyla gelebilecek salgın hastalıkların önlenmesi amacı ile kervansarayların içerisine darüşşifalar yapılmıştır. Selçuklu saraylarında, yerli ve yabancı hekimlerin görev aldığı saray mensuplarının tedavisinin yapıldığı darüşşifalar olduğu gibi halkın tedavi edildiği darüşşifalar da inşa edilmiştir. Osmanlılar, Selçuklulardan kalan şifahaneleri ve tedavi yöntemlerini geliştirerek, geleceğe taşımışlardır. Avrupa'da akıl hastaları, doktorların bilgisizliği ve toplumda görmüş oldukları izole edilme, taşlanma gibi kötü muameleler sebebiyle acı çekerken, Türkler, akıl hastalarını ilaçla, müzikle, su sesi ile tedavi ederek bu hastalar için darüşşifalar imar etmişlerdir. Bu çalışmada `Anadolu Selçuklu ve Osmanlı döneminde hangi şifahaneler bulunuyordu?` ve `Bu şifahanelerde hangi tedavi metodları uygulanıyordu?` soruları, açıklanmıştır. Bu amaçla Anadolu Selçuklu, Osmanlı dönemindeki şifahaneler ve bu şifahanelerde uygulanan teşhis ve tedavi metodları literatür taraması yapılarak araştırılmış, teşhis ve tedavi yöntemlerinin dönemine göre etkili olduğu hipotezinin doğru olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Anadolu Selçuklu Devleti, Osmanlı Devleti, Darüşşifa, Hekim, Teşhis ve Tedavi Yöntemleri.

The construction of hospitals worldwide started with peoples need for living a healthy life. The Turks who wanted to answer this need, started construction activities as they settled down in Anatolia after the victory gained in the war of Malazgirt in 1071.It is known that during the Era of the Anatolian Seljuks, soldiers were treated in mobile hospitals. Because of the special geographical position of Anatolia, the sanatorium was built the Caravanserai to avoid possible epidemic diseases, which could have been introduced by caravan travelers. Some of the sanatoriums in Seljuk Palaces were reserved for the members of the royal family; others were open for the people. After the Seljuk Era, Ottomans continued on this path and developed the system of sanatoriums and healing methods further. In Europe, mentally ill people had to suffer from the doctors' ignorance and cruel treatments such as isolation and lapidation by the society. Until the beginning of the 19th century, the Turks built sanatoriums to treat them as patients with medicine, music and the healing sound of the water.`What kind of hospitals existed in the Era of the Anatolian Seljuks and the Ottomans?` and `What kind of healing methods were used?` Those questions led to the main approach of this research. Hence through literature reviews was performed on hospitals and healing methods during the Anatolian Seljuk – Ottoman times and a confirmation of the hypothesis about the efficiency in terms of diagnostic therapy methods could be given.Key words: Anatolian Seljuk State, Ottoman Empire, Sanatorium, Physician, Diagnostic & Healthcare.