Spinoza`da etik ve siyaset felsefesinin ışığında temsili demokrasi sorunu

Abstract

Bu çalışmada temsili demokrasilerin olumsuz özelliklerine karşı Spinoza'nın siyaset anlayışı üzerinden ne gibi çözümler üretilebileceği tartışılmaktadır. Bu amaçla Spinoza'nın siyaset anlayışının seçilmesinin nedeni çağını aşan bir demokrasi anlayışı çerçevesinde bugünün `oy odaklı` siyasal yaşamına yeni yollar gösterebilmesindendir. Spinoza bir yandan Eski Yunandan gelen doğrudan demokrasi anlayışına yakın görünse de demokrasiyi salt bir yönetim biçimi olarak görmez. Spinoza, demokrasiyi insanların ortak uzlaşım kanallarını açabilecek bir anlayışla değerlendirir. Bu bağlamda Spinoza'nın önemi demokratik bir toplumda öncelikle saygı temelli bir çoğulcu bakışı oluşturabilecek bir siyaset anlayışına sahip olmasından gelir. Spinoza'da siyaset -Aristoteles'te olduğu gibi- ahlak temellidir. Birey kendi conatus'uyla (çabasıyla) insani olanaklarını keşfeder. Spinoza'nın conatus kavramı, kişinin kendini korumasına ilişkin olsa da toplumsal ve düşünsel bir etkinlikle bağlantısı içinde Spinoza'nın etiğini siyasetine kavuşturur. Conatus aynı zamanda belirlenimcilik-özgür istem çatışkısını aşıp özgürlüğe olanak sağlar. Spinoza'da özgür düşünce, boş inançları yıkıp bilimsel düşünceyi egemen kılan felsefi bilgiyle olası olabilir ve siyasal düzenin kalıcılığı buna bağlıdır.Anahtar Sözcükler: Spinoza'da temsili demokrasi, düşünce/ifade özgürlüğü,conatus, hoşgörü, boş inanç

The abusing of representative democracies will be discussed in this thesis in terms of what kind of solutions Spinoza's political insight can be produced. For this reason, Spinoza's view of politics which exceeds his era has been selected since it sheds lights to new ways for today's political life on the `focus of voting` of democratic insight. On the one hand Spinoza's insight of democracy stays closed to the Antique Greek's direct democracy, whilst Spinoza doesn't consider democracy that exists only as a form of government. Spinoza's consideration of democracy is to what can create some mutual conventional channels for people. In this context the significance of Spinoza is about his political insight which emphasizes respect for establishing pluralistic understanding in a society. According to Spinoza, politics is based on morality -as Aristotle did-. An individual recognizes his own possibilities in with his conatus (effort). Spinoza's ethics is engaged with his politics since the concept of conatus is related to be preserved and being evaluated in a social and intellectual activity. According to Spinoza, conatus also solves the antinomy of determinism-free will and it provides in the possibility of freedom. The liberty of thought in Spinoza can be possible with philosophical knowledge instead of superstition; and the stability of political order is depended on this situation.Keywords: representative democracy in Spinoza, freedom of thought/expression, conatus, tolerance, superstition.