Örtük propaganda aracı olarak egemen sinema: İrlanda örneği

Abstract

Sinema, icat edildiği günden günümüze kadar geçen süreçte, sanatsal üretimin yanında üreticisinin ideolojisini izleyici özelinden toplum geneline yayılan bir yapı içerisinde şekillenmiştir. Sinema, sosyal bir sanat olması ve kitle iletişimindeki muazzam gücünün bir sonucu olarak birey ve toplumla aktif olarak etkileşim halindedir. Egemen sınıf ve destekçileri tarafından üretilen ana akım sinema filmleri, egemen ideolojinin yeniden yaratılması ve yaygınlaştırılması amaçlarına hizmet etmektedir. Aleni propaganda çalışmalarının toplumlar tarafından kabul görmediği ve hatta karşıt propaganda çalışmalarıyla karşılaştığı günümüzde, egemen ideoloji propaganda unsurlarını örtülü olarak izleyiciye sunmaktadır. Öte yandan ana akım sinemaya alternatif olarak varlık gösteren, içerik, üretim ve gösterim yöntemleriyle egemen ideolojinin karşısında yer alan Üçüncü Sinema, çıkış noktası olarak kullandığı karşıt ideolojiyi ve bu ideolojiye hizmet eden propaganda unsurlarını aleni olarak izleyiciye aktarmaktadır. Üretilen her sinema filmi üreticisinin ideolojisine sahiptir; bu durumun bir sonucu olarak sinemacının benimsediği ideoloji ile ürettiği filmler, toplumu oluşturan bireyler üzerinde ideolojik yönlendirme ve bilinçlendirme amaçlarına hizmet etmektedir.Bu araştırmadaki temel amaç; egemen gücün iştirakiyle üretilen siyasal İrlanda filmlerinin egemen ideoloji ile olan ilişkisini ideolojik alt metinler ve propaganda unsurları yönünden çözümlenmesidir. Filmlerin ideolojik alt metinlerini deşifre etmek için `ideolojik analiz` yöntemi uygulanmıştır.Elde edilen sonuçlarda propaganda, olay ve kararların nedensellik ilkesine dayandırılarak toplum psikolojisi üzerinde normalleştirilmesi, toplumsal hassasiyetlerden ticari kâr elde edilmesi durumlarına dair egemen ideoloji ve karşıt ideoloji arasında anlamlı ilişki ve karşıtlıkları ortaya koyan anlamlı ilişki ve bağlantılar bulunmuştur.İdeolojik analiz sonucunda elde edilen bulgular literatür ve ideolojilerin temel dinamikleri ile ilişkilendirilerek tartışılmıştır.

From its invention up to the present, cinema has taken shape within a structure in which the ideology of the producer of the work of art is disseminated through the audience to the general public. Being a social art form, and as a result of its magnificent power in mass communication, cinema enjoys a dynamic interaction with the individual and the society. Mainstream cinema films produced by the ruling class and its supporters serve the purposes of recreating and popularising the dominant ideology. Today, when obvious propaganda efforts are rejected by societies and, moreover, are met with counter-propaganda, the dominant ideology offers its propaganda to the audience in disguise. In the meantime, Third Cinema, which exists as an alternative to mainstream cinema, and which stands against the dominant ideology through content, production and representation methods, openly offers to the audience the counter-ideology from which its sets off, as well as the propaganda elements serving this ideology. Each cinema film that is produced carries its producer's ideology; as a result, the films produced through the ideology adopted by the cinema producer serve to subject individuals to ideological orientation and awareness-raising.The main objective of this study is to analyse the relationship between political Irish films produced in cooperation with the dominant power, in terms of ideological subtexts and propaganda elements. The method of `ideological analysis` was adopted in order to decipher the ideological subtexts of the films.Significant correlation and connections pointing at relations and contrasts between the dominant ideology and the opposing ideology were discovered with respect to propaganda, normalising events and decisions within the society's psychology by basing them on the principle of causality, and gaining commercial profit from social sensitivities.The findings obtained through ideological analysis were discussed after being related to the basic dynamics of the literature and ideologies.