Tenkis davası

Abstract

Miras bırakan mirasçılarının saklı payları hariç olmak üzere, terekesi üzerinde istediği gibi sağlar arası ve ölüme bağlı tasarruflarda bulunabilir. Ancak miras bırakan sözü edilen tasarruflarla tasarruf oranını aşarak saklı payları ihlal ederse, TMK m. 560'ta ifade edildiği üzere mirasçılar, saklı paylarını karşılığını alabilmek amacıyla tenkis davası açabilirler. Tenkis davası hukuki niteliği bakımından yenilik doğuran bir davadır. Zira bu dava sonucunda mahkemece verilen kararla miras bırakanın tasarrufları saklı payı aştığı ölçüde kısmen ya da tamamen hükümsüz hale gelir. Tenkis davası açmak için iki koşulun bulunması gerekir. Bu koşullardan ilki, miras bırakanın sağlar arası ya da ölüme bağlı tasarruflarla tasarruf oranını aşması, ikincisi ise, mirasçıların bu tasarruflar nedeniyle saklı paylarını elde edememiş olmalarıdır. Tenkis davasının konusunu, miras bırakanın saklı payları ihlal eden tasarrufları oluşturur. Tenkise tabi tasarruflar, sağlar arası ve ölüme bağlı tasarruflar olmak üzere iki çeşittir. Miras bırakanın saklı payları ihlal eden tüm ölüme bağlı tasarrufları tenkise tabi iken, sağlar arası tasarrufları ise, TMK m.565'te yer alması halinde tenkise tabi olur. Saklı payları ihlal eden ölüme bağlı ve sağlar arası tasarrufların bir arada bulunması halinde, öncelikle ölüme bağlı tasarruflar, bu yeterli olmazsa sağlar arası tasarruflar en yeni tarihli olandan başlanarak tenkis edilir. Kamu yararına yapılan kazandırmalar ise son sırada ve ancak diğer tasarrufların tenkis edilmesine rağmen saklı pay ihlalinin devam etmesi durumunda tenkise tabi olur. Tenkis davasının davacıları, saklı paylarını elde edemeyen saklı paylı mirasçılar ile belirli koşulların varlığı halinde saklı paylı mirasçıların alacaklıları ve iflas idaresidir. Tenkis davasının davalıları ise, miras bırakanın lehine saklı payları ihlal eden kazandırmalarda bulunduğu kişilerdir.

The legator is able to make disposition of his estate between the inheritors as he wishes to take effect after his death except for the reserved portions of the inheritors. However, if the legator violates the rights of the reserved portions by exceeding his rate in the aforementioned disposition, the inheritors may file a reduction case to claim their reserved portions. Two conditions should be met in order to file a reduction case. First one is when the legator exceeds the disposition rate between the inheritors, or disposition related to death. Second one is the inheritors cannot receive their reserved portions because of the disposition. The subject of the reduction case constitutes the dispositions of the legator that violate the reserved portion rights of the inheritors. There are two types of dispositions subject to reduction; dispositions of legator concerning the inheritors while he is still alive, and dispositions related to death. While all of the dispositions of the legator related to death violating the reserved portion rights of the inheritors are subject to reduction, the dispositions concerning living inheritors are subject to reduction if they are included in Article 565 of TCC. The plaintiffs of reduction case are the inheritors with reserved portions who cannot receive their portions and the creditors of the inheritors with the right to a certain amount in case of certain conditions and administration of bankruptcy. The defendants of reduction case are those who have made a violation of the reserved shares in favor of legator.