Diyarbakır ili, Çermik ilçesi kültür varlıklarını koruma önerileri

Abstract

Tarihi zenginliğin belgesi niteliğindeki kültür varlıklarının, uluslararası tüzük, yönetmelik ve mevzuatlarla korunması güvence altına alınmıştır. Bu güvence çerçevesinde, köklü tarihe sahip Diyarbakır ili Çermik ilçesindeki kültürel miras niteliğindeki varlıkların da korunmasına ait yöntemlerin belirlenmesi gerekmektedir.Çermik, anayol kavşaklarından uzakta konumlanmış, çok eski geçmişe ait arkeolojik ve kentsel kültür varlıklarını barındıran bir ilçedir. Coğrafik konumu sebebiyle kültürel zenginliği saklı kalmış, gerektiği gibi araştırılmamıştır. Belge niteliğindeki bazı mimari yapılar kötü kullanıma maruz kalmış, halk bilinci oluşturulamamıştır. Bazı eserler ise yerel yönetimlerce restore edilmiş, ancak yanlış onarımlar ve hatalı restorasyon teknikleri sebebiyle özgün yapı niteliği korunmamıştır.İlçede; tarihçilerin, arkeologların ve diğer araştırmacıların ilgisine ve incelemesine muhtaç çok sayıda tarihi kale, han, hamam, saray, cami, medrese, tekke, köprü, çeşme, gayrimüslimlere ait ibadethaneler ile sivil mimari örnekleri bulunmaktadır. Mevcut kültür varlıklarının tarihçesi, mimari özellikleri, süsleme ve benzeri görsel uygulamaları dikkate alındığında; bazılarının amacı dışında kullanılmış oldukları, bazılarının ise yanlış onarımlar ve tekniğine uygun olmayan restorasyon sebebiyle özgün yapı niteliğini kaybettikleri anlaşılmıştır. Tez çalışması ile; uluslararası miras niteliğindeki tarihi ve kültür varlıklarının korunmasına yönelik olarak; ilgili kişi ve kurumların ilgisinin çekilmesi, gerekli mali kaynak ayrılması, özgün işlevi dışında kontrolsüz kullanan veya yanlış onarıma başvuran halkın bilinçlendirilmesi, yerel yönetimlerin doğru restorasyon tekniklerini kullanması amacıyla; bilimsel temele dayalı değerlendirmeler yapılmış, her bir yapı için uygun restorasyon yöntemleri belirlenerek çeşitli öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: 1. Diyarbakır; 2. Çermik; 3. Restorasyon Önerileri; 4. Kültür Varlıkları;

Conservation of cultural assets, which are documentary of historical wealth is secured by international codes, regulations and legislations. Within the framework of this assurance, identification is required for methods that belong to conservation of also the assets qualified as cultural heritage in Diyarbakır province Çermik district having a rooted history.Çermik, located away from main road junctions, is a district accommodating archeological and urban cultural assets that belong to very old historical past. Due to its geographical location, its cultural wealth remained hidden, could not be investigated as necessary. Some architectural structures of documentary quality, have been exposed to improper use, public awareness not could not be established. Some artifacts are restored by local authorities, yet original structural qualities could not be preserved due to wrong repairs and faulty restoration techniques. In the district; there are numerous historical castle, bath, palace, madrasah, dervish, bridge, sanctuary belonging to the non-Muslims and civil architectural examples that need interest and examination of archeologists and other researchers. When history, architectural features, ornamentation and similar visual applications of existing cultural assets are taken into consideration; it is understood that some has been used out of its purpose, some has lost their original structure quality due to wrong repairs and improper restoration. With the thesis study; for conservation of historical and cultural assets with international heritage quality; attracting attention of related people and institutions, allocation of necessary financial resource, raising awareness in public who use them uncontrolled, out of their original purpose or employ wrong repair, with aim of local authorities' correct use of restoration techniques; evaluations based on scientific foundation are made, various proposals are presented by identifying appropriate restoration methods for each structure. Key Words: 1. Diyarbakır; 2. Çermik; 3. Restoration Proposals; 4. Cultural Assets