Psikolojik mesafe ve pazarlama karması adaptasyonunun ihracat performansı üzerine etkisi: Bir ölçek geliştirme ve ilişkisel analiz çalışması

Abstract

İhracat uluslararası genişlemeyi, büyüme fırsatlarını, rekabet edebilmeyi, küresel pazarlara ve işletmelerin hedeflerine ulaşmasını sağlayan bir stratejidir. İşletmelerin ihracat faaliyetlerinin başarısını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ihracatın geliştirebilmesi ve sürdürülebilmesi açısından oldukça önemlidir. İhracat faaliyetlerinin başarısını etkileyen faktörlerden birisi de psikolojik mesafe algısıdır. Bu doğrultu da bu çalışmanın amacı psikolojik mesafe öncüllerini belirlemek ve psikolojik mesafe algısı, pazarlama karması adaptasyonu ve ihracat performansı arasındaki nedensellik ilişkisini açıklayabilmektir. Araştırma yöntemi olarak karma araştırma yöntemi seçilmiştir. Psikolojik mesafe algısını etkileyen öncülleri belirlemek için nitel yöntem kullanılmıştır. Nitel veriler derinlemesine görüşmeler yöntemiyle toplanmıştır. Yapılan analiz sonucunda psikolojik mesafe öncüllerine ait altı öncül belirlenerek ölçek geliştirilmiştir. Öncüllere ait geliştirilen ölçek asıl ölçeğe eklenerek Türkiye' de 221 ihracat faaliyeti gerçekleştiren işletmeye anket uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre psikolojik mesafe öncüllerinden personel uzmanlığı psikolojik mesafenin sadece ülke boyutu üzerinde etkili olurken, işbirliği ve kurumsallaşma ve işletmenin uluslararası pazar deneyimi boyutlarının psikolojik mesafenin ülke ve birey boyutları üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Psikolojik mesafenin ülke ve birey boyutunun pazarlama karması adaptasyonun ürün, fiyat, tutundurma ve dağıtım boyutları üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Ürün boyutunun ise ihracat performansını etkilediği belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ihracat performansı üzerinde öncüllerinden etkilenen psikolojik mesafe algısının etkili olduğu söylenebilir. Bu kapsamda karar vericilerin psikolojik mesafe algılarını azaltmaya yönelik faaliyetlere ağırlık vermesi önemlidir. Bu çalışma ihracat faaliyetleri gerçekleştiren işletmeler için ihracat performanslarını olumsuz etkileyebilecek psikolojik mesafe ve öncüllerinin olumsuz etkilerini azaltma, ihracatın ülke ve işletmelere sağlayacağı makro ve mikro faydaları arttırma açısından faklı bir bakış açısı sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Psikolojik Mesafe Öncülleri, Psikolojik Mesafe, Pazarlama Karması Adaptasyonu, İhracat Performansı

Export is a strategy that enables international expansion, growth opportunities, competitiveness, and achieving global markets and business goals. Determining the factors that affect the success of the export activities of enterprises is very important for the development and maintenance of exports. One of the factors affecting the success of export activities is the perception of psychic distance. Accordingly, the aim of this study is to determine the antecedents of psychic distance and to explain the causal relationship between psychic distance perception, marketing mix adaptation and export performance. Mixed research method was chosen as the research method. Qualitative method was used to determine the antecedents affecting psychic perception of distance. Qualitative data were collected through in-depth interviews. As a result of the analysis, six subantecedents of psychic distance antecedents were identified and the scale was developed. The developed scale was added to the main scale and the survey was applied to the 221 businesses carrying out export activities in Turkey. Explanatory and confirmatory factor analysis were used in the analysis of the obtained data. According to the results of the research; personnel expertise, one of the antecedents of psychic distance, was found to have an effect only on the country dimension, while the dimensions of cooperation and institutionalization and international market experience of the enterprise had an effect on the country and person dimensions of psychic distance. It was determined that the adaptation of the marketing mix of the country and the person dimension of psychic distance had an effect on the product, price, promotion and distribution dimensions. Also, it was determined that product size affects export performance. According to the results, it can be said that psychic distance perception affected by antecedents is effective on export performance. In this context, it is important for decision makers to focus on activities to reduce their perception of psychic distance. This study provides a different perspective in terms of reducing the negative effects of the psychic distance and its antecedents and increasing the macro and micro benefits of exports to the countries and enterprises that might negatively affect the export performances for the enterprises performing export activities. Keywords: Psychic Distance Antecedents, Psychic Distance, Marketing Mix Adaptation, Export Performance