Antik çağ uygarlıklarında sporun görünümü, uygulama nedenleri ve fonksiyonları

Abstract

İlkel toplumlardaki ilk sportif faaliyetler idealist görüşe göre dans, materyalist görüşe göre mızrak atıcılığıdır. Yerleşik topluma geçişle ortaya çıkan boş zaman ve mülkiyet anlayışı, ilk çağ uygarlıklarında sporun savaşa hazırlık ve eğlence amaçlı yapılmasına neden olmuştur. Mezopotamya uygarlıklarında; boks, güreş, okçuluk, atlı sporlar ve su sporlarının yapıldığı arkeolojik buluntulardan anlaşılmaktadır. Geniş spor yelpazesine sahip Antik Mısır'da sportif aktivitelerin izleri dönem kalıntılarından ve hiyerogliflerden gözlenebilmektedir. Eski Çin'in beden eğitimi ve spor faaliyetleri; sağlık yönelimli kungfu ve savaş sporlarını içeren wushu etrafında şekillenmiştir. Eski Türkler'de; atlı sporlar, okçuluk, güreş, kayak ve futbol kültürel hayatın şekillendiricilerinden olmuştur. Antik Yunan'da spor aktiviteleri; zihinsel, fiziksel ve ruhsal bakımdan uyumlu gelişen ideal insana ulaşmanın aracıdır. Beden eğitiminin sac ayaklarından birini oluşturduğu Klasik Çağ Atina Eğitim Sistemi diğer kent devletlerine örnek oluşturmuştur. Klasik Çağ'ın sonunda sofist ve filozofların etkisiyle değişim gösteren ideal insan anlayışı, yalın entelektüel gelişim üzerine yapılandırılmıştır. Helen-Roma döneminde spor sağlık yönelimli olarak yapılmış, atletik yarışmalarda meslek atletliği ön plana çıkmıştır. Antik çağın en büyük spor organizasyonu Antik Olimpiyat Oyunları, MÖ 776'da başlamış, Klasik Çağ'da 23 spor disiplininde 5 güne yayılan programıyla doruk noktasına ulaşmıştır. Oyunların felsefi ve dini alt yapısını anlayamayan Romalılar, oyunları yozlaştırmış, MS 393'de bütün pagan kült törenlerin yasaklamasıyla oyunlar son bulmuştur.

According to the idealist point of view of primitive communities, sports activities were dancing; while it was shooting spears according to materialistic point of view. The free time and ownership concept that showed up with sedentary society caused that sports were done with the purpose of getting prepared for wars and for fun. It is understood from the archaeological finds that Mesopotamia civilizations were doing boxing, wrestling, archery, equestrian and water sports. Traces of the sports activities can be observed from the era remnants and hieroglyphics in the Ancient Egypt which had several kinds of sports. Physical education and sports activities of Old China was shaped in accordance with wushu which included health directional kung fu and war sports. Equestrian sports, archery, wrestling, skiing and football were some of the sports that were shaping the cultural life of Old Turks. In the Ancient Greece, sports activities were means of reaching the ideal human who developed accommodatingly in terms of mental, physical and psychological aspects. Classical Age Atina Educational System, which is close with physical education, served as a model to the other city-states. Ideal human understanding which had changed with sophists' and philosophers' effect at the end of the Classical Era was structured upon plain intellectual development. In the Helen and Roman era, sports were done in a health-directional way and being occupational athlete became prominent in the athletic competitions. Ancient Olympic Games which was the biggest sports organization of the Antique Age started 776 B.C. and reached to top with the program that lasted for 5 days among 23 sports disciplines in the Classical Age. Romans who could not understand the philosophical and religious substructure of the games vitiated games and games were ended when all pagan cult rituals were banned in 393 A.D.