İtalyan tiyatrosunda Goldoni ve Commedia dell`Arte

Abstract

1707-1793 yılları arasında yaşamış Goldoni, ülkemizde sadece Commedia dell'arte yazarı olarak tanınmaktadır. Hâlbuki gerçekte bu geleneğe karşı çıkan, temel ilkelerini değiştiren, daha gerçekçi ve doğal oyunlar yazarak İtalyan tiyatrosunda köklü değişimlere yol açan bir yazardır.Goldoni, tamamıyla özgünlüğünü kaybetmiş yaratıcılık yeteneğini yitirmiş bir sanat dalına dönüşen Commedia dell'arte'ye özgün özelliklerini kazandırmayı amaçlamıştır. Tiyatro dünyasının ve halkın beğenisini kazanmış Commedia dell'arte geleneğine karşı gelmek yazarın yaşadığı yıllarda zor bir iştir. Hem İtalyan gerçekçi komedisinin kurucusu hem de çağdaş tiyatronun öncüsü olarak görülmesini sağlayan bu devrim niteliğindeki yeniliklerine tez kapsamında ayrıntılı yer verilmektedir. Salt yenilikleri ifade etmek yerine, uyguladığı eserlerine ve halk üzerindeki etkilerine de değinilmiştir. Yeniliklerin daha anlaşılır olması adına geleneksel Commedia dell'arte kapsamlı bir biçimde incelenerek gelişimin daha anlaşılır olması sağlanmıştır. Goldoni'nin yenilikleri, örneğin maskeleri ve klasik tiplemeleri kaldırması ve günlük yaşamda karşılaşabileceğimiz karakterleri eserlerinde kullanması sadece tiyatronun gelişimine katkı sağlamamıştır, ayrıca çeşitli sınıflara mensup insanların belirgin özelliklerini eserlerinde yansıtması bireylerin ait olduğu toplumsal sınıfa göre davranışlarını göstermiştir. Böylelikle, tiyatro sadece eğlence aracı olmaktan çıkmış, halkın farklı yaşamları görmesini sağlayarak kendisini sorgulamasını sağlamıştır.

Goldoni who lived between the years of 1707-1793 is well-known only as the writer of Commedia dell'arte in our country. However, he is the writer who opposed this tradition by changing its principles and causing dramatic changes in the Italian theatre by writing more realistic and natural plays.Goldoni aimed at providing its spesific features to Commedia dell'arte which turned into a branch of art that lost its authenticity and the creative ability. It was challenging task to oppose the tradition of Commedia dell'arte which won the favor of the theatre world and the community during the years that the writer lived. Within the scope of thesis, both as the founder of Italian realistic comedy and those revolutionary reforms which caused him to be considered as the pioneer of the modern theatre were discussed in a comprehensive manner. Instead of expressing only the reforms, also his works on which he applied these reforms and its impacts on the community are focused. The comprehensibility of the development is ensured by examining traditional Commedia dell'arte broadly in order to clarify the reforms.Goldoni's reforms, for instance removing masks and clasical typages and using the characters that we may come across in the daily life in his plays not only contributed to the development of the theatre, but also showed the behavours of the individuals according to social classes they belong to by reflecting spesific characteristics of the people from different social classes in his works. Therefore, theatre was not only the source of amusement any more, it helped the community to start questioning themselves by enabling them to see different lifestyles.