Türk toplumunda üst 1. ve 2. büyük azı dişlerinin kanal morfolojileri ve yaş - cinsiyete bağlı gösterdikleri değişiklikler

Abstract

Çalışmamızın amacı Türk toplumunda üst çene birinci ve ikinci büyük azıdişilerinin kök kanal morfolojilerinin yaş ve cinsiyet faktörlerini de göz önündebulundurarak değerlendirilmesidir. Bu çalışmada 100'er adet üst çene birinci ve ikincibüyük azı dişi kullanıldı. Dişlerin dezenfeksiyonun ardından kron kısımları, karbonsepare yardımıyla mine?sement sınırının 1 mm koronalinden kesildi. Sonrasında yüksekçözünürlüğe sahip dijital kamera ile ×3 optik büyütme ile alınan görüntüler pulpa tabanışekillerini belirlemek için kullanıldı. Üst birinci büyük azı dişlerin pulpa odası şekilleriincelendiğinde 82 dişin romboid, 18 dişin üçgen; üst ikinci büyük azı dişlerinde ise 74dişin romboid, 21 dişin üçgen ve 5 dişin ise oval şekle sahip olduğu gözlendi. Her ikidiş grubunda cinsiyet ile kanal tipleri arasındaki ilişki incelendiğinde kadınlarda,erkeklere göre daha fazla oranda tek kanala sahip olduğu gözlendi (p<0,001). Yine heriki diş grubunda yaş ile kanal tipleri arasındaki ilişki incelendiğinde, yaş artışı ileköklerde tek kanal görülme oranının da arttığı görüldü (p<0,001).Stereomikroskop yardımıyla elde edilen kanal ağızları arası mesafenin; her ikidiş grubunda da Tip III kanal şekline sahip dişlerde, Tip II kanal şekline ait dişlere göredaha fazla olduğu belirlendi (p<0,05). Kanal kurvatür açısını belirlemek için kökkanallarına kanal eğeleri yerleştirilerek dijital radyografi cihazı ile dişlerin bukkolingualve meziodistal yönlerden radyografileri elde edildi. Ardından görüntüler bilgisayarortamına aktarılıp kurvatür açısı Schneider ve Weine yöntemiyle, kurvatür yarıçapı isePruet'in tanımladığı metotla hesaplandı. Kurvatür açısı hesaplamalarında kullanılanSchneider ve Weine yöntemleri arasındaki farkın anlamlı olduğu belirlendi (p<0,05).Üst birinci büyük azı dişlerinde. primer kurvatür açısı ortalamaları, klinikgörünümden alınmış ölçümlerde meziobukkal ve meziolingual kanallarda sırasıyla(26.38° ± 8.19°) ve (35.12° ± 9,04°) iken proksimal görünümden alınmış ölçümlerdemeziobukkal ve meziolingual kanallarda sırasıyla (11.12° ± 9,84°) ve (19,56° ± 9,79°)olarak ölçüldü. Üst ikinci büyük azı dişlerinde ise primer kurvatür açısı ortalamaları,klinik görünümden alınmış ölçümlerde meziobukkal ve meziolingual kanallardasırasıyla (24.45° ± 8.17°) ve (32.03° ± 8.15°) iken proksimal görünümden alınmışölçümlerde meziobukkal ve meziolingual kanallarda sırasıyla (13.60° ± 10.95°) ve(21.08° ± 12.04°) olarak ölçüldü. Her iki diş grubunda da meziolingual kanallarınortalama kurvatürmeziobukkal kanalların ortalama kurvatür açılarından fazla olduğu gözlendi. Her iki dişgrubunda da klinik görünümden alınmış ortalama kurvatür açılarının proksimalgörünümden alınmış ortalama kurvatür açılarından daha fazla olduğu görüldü.İstmusların değerlendirilmesi için akril içerisine gömülen köklerden elmas diskyardımı ve su soğutmalı testere yardımıyla 1'er mm aralıklı 6 kesit alındı. Üst birincibüyük azı dişlerinden alınan kesitler incelendiğinde Kim sınıflamasına göre %34,2oranında Tip I, %14,3 oranında Tip II, %2,5 oranında Tip III, %27 oranında Tip IV ve%21,9 oranında da Tip V istmus gözlendi. Üst ikinci büyük azı dişlerinde, üst birincibüyük azılardan farklı olarak Tip III istmus gözlenmezken, bu diş grubunda %53,7oranında Tip I, %10,9 oranında Tip II, %14,9 oranında Tip IV ve %20,5 oranında daTip V istmus gözlendi.Anahtar Kelimeler: Kurvatür açısı, kanal ağızları arası mesafe, kanal morfolojisi,istmus, üst birinci büyük azı, üst ikinci büyük azı

The purpose of the present study was to evaluate root canal morphology ofmaxillary first and second molars in Turkish poputalion according to age and sexdifferences. In present study one hundered maxillary first and one hundred maxillarysecond molars were used. After surface disinfection, the crown of each tooth wassectioned 1mm to the cemento-enamel junction coronally. A digital camera with highresolution was used to observe pulp chamber floor morphology at ×3 opticalmagnification. 82 of maxillary first molars were observed in rhomboid shape, 18 ofmaxillary first molars were observed in triangular shape, whereas 74 of maxillarysecond molars were observed in triangular shape, 21 of maxillary second molars wereobserved in triangular shape and 5 of maxillary second molars was observed in elipticshape. When the relationship between sex and root canal morphology was examined, itwas seen that single root canal morphology was more common in women rather thanmen (p<0.001). When the relationship age and root canal morphology was examined forboth type molars, it was seen that here the single root canal morphology increasedsingnificantly with age (p<0.001).Stereomicroskopic examination revealed that the mean interorificial distance inthe pulp chamber was significantly higher in Type III compared to the Type II canalmorphology (p<0.05). The teeth were radiographed in both the buccolingual (clinicalview) and mesiodistal (proksimal view) directions with files to calculate canal curvatureangle. The images were transferred to a personal computer and then the canal curvatureand the radius of curvature were measured according to the methods described bySchneider and Weine and Pruet. The techniques that were described by Schneider andWeine used to calculate the canal curvature angles were significantly different fromeach other (p<0.05).In maxillary first molars, the primary curvature of mesiobuccal and mesiolingualcanals in clinical view were (26.38 ± 8.19) and (35.12 ± 9.04) , respectively, whereasthe primary curvature of mesiobuccal and mesiolingual canals in proximal view were(11.12 ± 9.84) and (19.56 ± 9.79), respectively. In maxillary second molars, the primarycurvature of mesiobuccal and mesiolingual canals in clinical view were (24.45 ± 8.17)and (32.03 ± 8.15), respectively; whereas the primary curvature of mesiobuccal andmesiolingual canals in proximal view were (13.60 ± 10.95) and (21.08 ± 12.04),respectively. The mean canal curvature angles of mesiolingual canals in bothbuccolingual and mesiodistal direction were higher than the mean canal curvatures ofmesiobuccal canals for both maxillary first and second molars. In both type of molars,the mean canal curvature angles of the clinical view were greater than those of theproximal view.Before the evaluation of isthmus morphology each root was embedded in clearresin, and serial six transverse sections were made at 1mm increments. When themaxillary first molars were investigated according to classification system that wasdescribed by Kim, the observed isthmus morphologies were %34,2 Type I, %14,3 TypeII, %2,5 Type III, %27 Type IV ve %21,9 Type V. There was no Type III isthmusmorphology in the maxillary second molars when compared to maxillay first molars,however %53,7 Type I, %10,9 Type II, %14,9 Type IV and %20,5 Type V istmusmorphologies were observed.Key words: Curvature angle, interorificial distance, canal morphology, isthmus,maxillary first molar,maxillary second molar