Hemodiyalize giren kronik böbrek yetmezliği olan hastaların yumurta ve yumurta akı tüketimlerinin bazı biyokimyasal ve hematolojik bulgular üzerine etkilerinin karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma, kronik böbrek yetmezliği nedeniyle hemodiyalize giren hastalardayüksek kaliteli protein içeren yumurta ve yumurta akının günlük tüketiminin bazıbiyokimyasal ve hematolojik bulgular üzerine etkilerini incelemek amacıylayapılmıştır. Çalışma, Kasım 2007-Nisan 2008 tarihleri arasında yaşları 20-65 yılarasında değişen, RFM Ankara Diyaliz Merkezinde haftada 3 kez diyalize giren,7'si kadın 11'i erkek toplam 18 yetişkin hasta üzerinde yapılmıştır. Hastalar, tamyumurta tüketen grup (n:6), yumurta akı tüketen grup (n:5) ve daha önceden deyumurta tüketmeyi sevmeyen, hiç yumurta tüketmeyen kontrol grubu (n:7)olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Araştırma, üç aşamada yürütülmüştür.Araştırmanın ?genel beslenme dönemi? olarak adlandırılan birinci aşamasında;çalışmaya katılmayı kabul eden hastalara hiçbir müdahale yapılmadan geneldemografik özellikleri ve beslenme alışkanlıklarını içeren anket uygulanmıştır.Hastaların iki günlük 24 saatlik besin tüketim kayıtları, tartım yöntemiylebelirlenmiş; antropometrik ölçümleri [boy uzunluğu, kuru vücut ağırlığı, tricepsderi kıvrım kalınlığı (TDKK), üst orta kol çevresi (ÜOKÇ)], kan basınçlarıölçülmüş ve kan örnekleri toplanmıştır. İkinci aşamada; araştırmaya katılan 18hasta, hiç yumurta tüketmedikleri 15 günlük arınma dönemine alınmıştır.Üçüncü aşamada ise; 15 günlük arınma döneminin bitiminden hemen sonra,hastalar kendileri için hazırlanan diyet programına ve tam yumurta tüketimininayarlandığı 90 günlük müdahale dönemine alınmışlardır. Bu dönemde, kontrolgrubundaki hastalara sadece kendileri için hazırlanan beslenme programıuygulanmış ve 90 gün boyunca yumurta tüketmemeleri (yiyeceklerin içineeklenen ve günlük 5 g altında olması hariç) sağlanmıştır. Müdahale döneminin30.günü, 60.günü ve 90.günlerinin bitiminde hastaların tekrar besin tüketimkayıtları, antropometrik ölçümleri, kan basınçları ve kan örnekleri alınmıştır.Hastaların başlangıç ve 90. gündeki Vücut Kütle İndeksi (VKİ) değerlerindeanlamlı fark bulunamamıştır (p>0.05). Hastaların prealbumin değerlerindegruplar arası ve dönemler arası istatistiksel fark oluşmadığı belirlenmiştir(p>0.05). Kontrol ve tam yumurta grubunun albumin seviyeleri başlangıçdöneminden sonra artma göstermişcve bu artma anlamlı bulunmuştur (p<0.05).Benzer bir artma yumurta akı grubunda da gözlenmiş ancak oluşan fark anlamlıiiçıkmamıştır (p>0.05). Tam yumurta ve yumurta akı grubunda başlangıçdönemindeki yüksek CRP değerleri diğer dönemlerde azalmış ve bu azalmaistatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Kontrol grubunda totalkolesterol seviyelerinde dönemler arası fark gözlenirken (p<0.05), tam yumurtave yumurta akı gruplarında fark gözlenmemiştir (p<0.05). Her üç grupta datrigliserit seviyelerinde gruplar arası ve dönemler arası istatistiksel farkoluşmamıştır (p>0.05). Hastaların diyetle aldıkları kolesterol miktarları,müdahale döneminde gruplar arası fark göstermiştir ve bu farkın tam yumurtatüketen gruptan kaynaklandığı belirlenmiştir (p<0.05). Bitkisel ve hayvansalkaynaklı protein tüketiminin her üç grupta da dönemler arası ve gruplar arasıistatistiksel olarak fark oluşturmadığı gözlenmiştir (p>0.05). Tüketilen bütünelzem aminoasit türlerinin 90. günde, gruplar arası oluşturduğu farkınistatistiksel olarak anlamlı olduğu gözlenmiştir (p<0.05). Tam yumurta tüketengrupta dönemler içi farklara bakıldığında, metionin, sistein, fenilalenin, treonin,triptofan ve valin tüketiminde gözlenen farklar istatistiksel açıdan anlamlıbulunmuştur (p<0.05). Demir ve magnezyum tüketiminin değerlendirilmesiincelendiğinde, 30. günde gruplar arası farkın önemli olduğu ve farkın kontrolgrubundan kaynaklandığı belirlenmiştir (p<0.05). Her üç grupta da, hastalaraönerilen ve hastaların dönemler içerisinde tükettikleri enerji ve makro besinöğelerinin karşılaştırması sonucu oluşan farklar istatistiksel açıdan önemlibulunmamıştır (p>0.05). Yumurta akı grubunda hayvansal protein alımı ileserum albumin arasında 60. günde pozitif, 90. günde ters ilişki bulunmuştur(sırasıyla; r=0.90; r=-1.0 p<0.05). Kontrol grubunda 30.günde hayvansal proteinalımı ile total kolesterol arasındaki ilişki anlamlı olarak bulunmuştur (r=0.79,p<0.05). Hayvansal protein tüketiminin TDKK ile olan ilişkisine bakıldığında tamyumurta grubunda başlangıç ve 30. günde pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir(sırasıyla; r=0.88, r=0.83, p<0.05). tam yumurta grubunda 90. günde diyetkolesterol alımı ile serum kolesterol arasında negatif ilişki bulunurken, yumurtaakı grubunda pozitif ilişki olduğu saptanmıştır (sırasıyla; r=-0.94; r=1.0, p<0.05).Yumurta akı grubunda da 30. günde diyet kolesterol tüketimi ve trigliseritarasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur (r=0.90, p<0.05). Kontrol grubunda 60.günde, yumurta akı grubunda da 90. günde diyet demir tüketimi ile hemoglobiniiideğerleri arasındaki ilişki anlamlı bulunmuştur (sırasıyla; r=0.82; r=1.0, p<0.05).Hemodiyaliz hastalarında sık karşılaşılan yetersiz besin alımı nedeniylehastaların diyetlerine her gün eklenen bir tam yumurtanın kan lipit profilinibozmadan hastaya beslenme desteği sağlanabileceği sonucuna varılmıştır.Ancak sağlanacak besin desteğinin optimal faydasını görebilmek için hastaların30-35 kkal/kg/gün kalori tüketimini sağlamaları yararlı olacaktır.Anahtar kelimeler: Hemodiyaliz, tam yumurta, yumurta akı, albumin, kolesterol.

This Study was conducted to investigate the effects of consumption of thewhole egg and the egg yolk on some of the biochemical and haematologicaldeterminants in hemodialysis petients. This study was carried out on 18 adult (7female, 11 male) hemodialysis patients, who were sustained hemodialysis attree times a week in RFM Dialysis Center. Patiens were divided to tree groups.Six patients received whole egg contain diet, five patients received egg whitecontain diet and seven patients received without egg contain diet (controlgroup). The study was planned in three period. The firs period was Generalnutrition period. In this period patiens were exposed to only a demographic andnutrition habits questionnare and patients were collected two day 24 hourweighed food recors, which were included on diaylsis day record and on the outof dialysis day record, anthropometric measurements (height, dry weight,midpoint arm circumference, triceps skinfold thickness, ), blood pressure andblood samples. In second period; all patiens were encouraged to not toconsumed egg for fifteen days for purify. In thrid period (Intervention period); atthe end of the second period, patients received a individual diet programmeand consumption of adjusted egg for ninety days. In this period, control groupwas administered to individual diet programmes and not to consume egg(except egg in the meal and at the blow of 5 g) for ninety days. At theintervention period?s thirtieth, sixtieth and ninetieth days patients were collectedfood records, anthropometric and blood pressure measurements and bloodsamples again. At the end of the study BMI wasn?t change significantly in allgroups (p>0.05). There were no significancy in prealbumin values at bothintergroups and interperiods (p>0.05). Albumin values were increase in controland whole egg groups and this rise was found significant (p<0.05). Similar risewas seen in egg white group but it wasn?t found significant (p>0.05). SerumCRP values were shown a decrease significantly at the end of the study inwhole egg and egg white groups (p<0.05). In control group total cholesterollevels were shown significancy at interperiods (p<0.05), but whole egg and eggwhite groups weren?t. Trigliseride levels weren?t changed in all groups (p>0.05).At the intervention period, egg consumption amounts were shown significancyvat intergroups and this significancy was derived from whole egg group (p<0.05).Concumption of vegetable and animal source protein values weren?t changedsignificant both intergroups and interperiods in all groups (p>0.05). All of theessential amino acids were shown intergroups significancy at the ninetieth day(p<0.05). Methionine, cystein, phenylalanine, threonine, tryptophan and valinewere shown interperiods significancy in whole egg group (p<0.05). Thedifference between recommended energy and macro nutrients and consumedenergy and macro nutrients weren?t found significant in all groups (p>0.05). Inegg white group, a negative relation was found between consumption of animalsourced protein and serum albumin at sixtieth day and a possitive relation wasfound at ninetieth day (respectively;r=0.90, r=-1.0, p<0.05). In control group, apossitive relation were found between consumption of animal sourced proteinand total cholesterol (r=0.79, p<0.05). In whole egg group, a possitive reletionwas found between consumption of animal sourced protein and triceps skinfoldthickness at the begining of the study and thirtieth day (respectively; r=0.88,r=0.83, p<0.05). At the ninetieth day, while there was a negative relation wasfound between consumption of diet cholesterol and serum cholesterol in wholeegg group, possitive relation was found in the egg white group (respectively; r=-0.94, r=1.0, p<0.05). There was a possitive relation was found betweenconsumption of diet cholesterol and serume triglyceride at the thirtieth day inegg white group (r=0.90, p<0.05). While there was a possitive relation wasfound between consumption of diet iron and hemoglobin at sixtieth day incontrol group, a possitive relation was found at ninitieth day in egg white group(respectively; r=0.82, r=1.0, p<0.05). Because of the frequent insufficient of foodintake was seen in hemodialysis patients, daily supplemented of whole eggshould be provided nutritional support without disrupt blood lipit profile. But, forobtain this benefit, patients encoureged to consumed 30-35 kkal/kg/day energy.Key Wors: Hemodialysis, whole egg, egg white, albumin, cholesterol.