Sağlık personelinin palyatif bakıma ilişkin görüşleri

Abstract

Sağlık personelinin palyatif bakıma ilişkin bilgi ve görüşlerinin belirlenmesi amacıyla yapılan tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu araştırma Başkent Üniversitesi Ankara ve Adana Hastanesi ve Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini bu hastanelerin erişkin kliniklerinde görev yapan 369 sağlık personeli (235 hemşire, 84 doktor, 18 fizyoterapist, 16 diyetisyen, 7 sağlık memuru, 5 sosyal hizmet uzmanı, 4 psikolog ) oluşturmuştur.Çalışmada veriler, sosyo-demografik form ve literatürden yararlanılarak hazırlanan sağlık personelinin palyatif bakıma yönelik mevcut bilgi ve görüşlerini tanımlayıcı form kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra parametrik test ön koşullarının sağlanıp sağlanmadığına bakılarak One Way Anova ya da Kruskall Wallis ve chi-square testleri kullanılmıştır.Sağlık personelinin yaş ortalamalarının 29; çoğunluğunun kadın ve lisans mezunu, meslekte çalışma yılı ortalamasının 7 yıl olduğu belirlenmiştir. Sağlık personelinin yarıdan fazlasının (%53.7) palyatif bakım hakkında bilgi almadıklarını, bilgi aldığını belirtenlerin bilgiyi üniversite eğitimi sırasında (% 57.3) edindiklerini ve çoğunluğu (%86.2) çalıştıkları kurumda palyatif bakım konusunda hizmet içi eğitim programının olmadığını belirtmişlerdir.Sağlık personeli palyatif bakımın anlamı ve amacını sıklıkla ?terminal dönemdeki bireyin yaşam kalitesini yükseltmek'' şeklinde ifade etmişlerdir. Çalışmaya katılan bireylerin tamamına yakını hemşire, doktor ve psikoloğun palyatif ekipte yer alması gerektiğini belirtirken daha az sıklıkta gönüllüler, din görevlisi ve eczacı belirtilmiştir. Sağlık personelinin palyatif bakım hizmetlerinden yararlanılabilecek hasta gruplarını çoğunluğu onkolojik hastalar ( %75.1) ve terminal dönem hastaları ( %74.5) olarak belirtirken palyatif bakım hizmetinin hastane ortamında (%87.8) verilebileceğini; ülkemizde palyatif bakım hizmetlerinin henüz gelişememesinin nedenlerini ise önemsememe (%44.4) ve eğitim yetersizliği (%42.9) olarak belirtmişlerdir. Sağlık personelinin çoğu palyatif bakım temel kavramlar, ilkeleri (%80.7) ve iletişim ( %78.9) konuları ile ilgili eğitim programlarının ele alınması gerektiğini ifade etmişlerdir.Sağlık personelinin çoğunluğu ?Palyatif bakım terminal dönem kanser hastaları için sunulan hizmetleri kapsar?; ?Hasta ve ailesi karar verici bir ekip üyesidir?; ?Palyatif bakım hizmeti multidisipliner bir ekip tarafından verilmelidir? ve ?Palyatif bakım ayrı bir uzmanlık alanı olmalıdır'' ifadelerine katılıyorum/tamamen katılıyorum şeklinde belirtirken yaklaşık yarısı ?palyatif bakım sadece ağrı kontrolünü içerir'' ifadesine katılmadıklarını belirttikleri saptanmıştır. Palyatif bakıma ilişkin bilgi alma durumu, meslek, eğitim durumu/uzmanlık alanı, yaş ve çalıştıkları kliniklere göre palyatif bakıma ilişkin bazı ifadelere katılma durumu madde ortalamalarının dağılımındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05).Çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda palyatif bakım bilincinin geliştirilmesi için eğitim müfredatında ve hizmet içi eğitim programlarında palyatif bakım konusuna daha geniş yer verilmesi önerilmiştir.Anahtar Kelimeler: Palyatif, palyatif bakım, sağlık personelinin görüşleri

Aim of this descriptive and cross sectional study was to explore healthcare professionals? knowledge and views on palliative care. This study has been conducted at Baskent University Ankara and Adana Hospitals and Dr. Abdurrahman Yurtaslan Ankara Oncology Education and Research Hospitals. Total of 369 healthcare professionals (235 nurse, 84 doctor, 18 physiotherapist, 16 dietician, 7 health officer, 5 social worker, 4 psychologist) who works in adult clinics at these hospitals were constitute to the sample.Data has been collected via a form based on the literature (socio-demographics, open ended questions and 16 items on healthcare professionals? views on palliative care). In data analyses besides descriptive statistics One Way Anova or Kruskall Wallis and chi-square tests were used.Mean age was 29; majority of them were women and has baccalaureate degree, mean working years in profession was 7. More than half of the health professionals (53.7%) did not receive education on palliative care; mostly received during university education (57.3%) and majority of them (86.2%) stated lack of in-service/continuing education on palliative care in their institution.Majority of health professionals stated the meaning and goal of palliative care as ?improving the quality of life of patient whose in terminal stage?. While most of them indicated that nurse, doctor and psychologist should be the member of the palliative care team; volunteers, chaplain and pharmacist were less frequently stated as part of the team. The target groups were listed as patients with oncological diseases (75.1%) and terminal stage (74.5%); stated that palliative care services can be provided as hospital based (87.8%). The barriers for development of the palliative care services in Turkey were listed as ignorance (44.4%) and lack of education (42.9%). Majority of them indicated the need for educational program on palliative care including basic concepts, principles (80.7%) and communication (78.9%) issues.Most of health professionals were agreed/completely agreed on these statements: ?Palliative care includes the services for patient with advanced cancer? ?Patient and family members are main decision maker and member of the team? ?Palliative care should be provided by multidisciplinary team? and ?Palliative care should be separate specialty/discipline?. However nearly half of them disagreed on ?Palliative care provides only pain management?. In comparison the mean of the item responses towards some of the palliative care statements according to having knowledge on palliative care, profession, educational level/subspecialty area, age and working units; the difference were found statistically significant (p<0.05).Based on these results it has been recommended that palliative care should be provided in curricula and in-service education programs to increase awareness among healthcare professionals.Key words: Palliative, palliative care, healthcare professionals views