Betonarme yapıların yük geçmişine bağlı kesit tesirlerinin değişiminin 2019 deprem yönetmeliğine göre araştırılması

Abstract

Beton doğası gereği sünme ve büzülme etkilerinden dolayı zamana bağlı deformasyon gösteren bir malzemedir. Betonda sünmeden dolayı meydana gelecek deformasyonları doğru bir şekilde hesaplayabilmek için betonun elastisite modülünün düşürülmesi gerekir. Kalıcı yükler altında betonun elastisite modülü ilk değerin yarısına hatta üçte birine kadar düşebilmektedir. Sünme nedeni ile elemanların elastisite modülünün azalması kolonların eğilme rijitliğini azaltmaktadır. Kirişlerde ise servis yükleri altında meydana gelen çatlaklar sebebi ile atalet momentleri değişmekte ve dolayısıyla eğilme rijitlikleri de değişmektedir. Dayanıma göre yapı tasarımında şimdiye kadar yapıda bulunan taşıyıcı elemanların eğilme rijitlikleri, yapıda kalıcı yükler altında sünme ve diğer etkenlerden dolayı elemanların eğilme rijitliklerinin değiştiği bilinmesine rağmen sabit bir değer olarak alınmaktaydı. 2019 deprem yönetmeliği ile bu değişmiş ve taşıyıcı elemanlara farklı etkin kesit rijitlikleri atanmaya başlanmıştır. Bu tez çalışmasında 9 ve 18 katlı iki yapı ilk önce 2007 ve 2019 deprem yönetmeliklerine göre yapısal analizi yapılmış ve yapılarda hesaplanan periyot değerleri, kat yer değiştirmeleri ve kesit tesirleri (eksenel kuvvet ve moment değerleri) karşılaştırılmıştır. Sonrasında ise 9 ve 18 katlı iki yapı tüm katlarındaki eğilme rijitliklerinin aynı alınması ile sünme ve diğer etkilere bağlı olarak eğilme rijitliklerinin değişimi dikkate alınarak yapılan çözümlemeler sonucu taşıyıcı elemanlarda gözlenen farklı kesit tesirleri irdelenmeye çalışılmıştır.

Due to its nature, concrete is a material that shows time-dependent deformation due to the effects of creep and shrinkage. The elasticity modulus of the concrete must be lowered in order to accurately calculate the deformations that will occur due to creep in the concrete. Under permanent loads, the elasticity modulus of concrete can be reduced to half or even one-third of the initial value. The reduction of the elasticity modulus of the elements due to creep reduces the bending rigidity of the columns. In the beams, due to cracks occurring under service loads, the moment of inertia changes and hence the bending rigidity changes. The bending rigidity of the bearing elements so far was taken as a constant value in the structure, although it is known that the bending rigidity of the elements changed due to creep and other factors under permanent loads in the structure. With the earthquake regulation of 2019, this has been changed and different effective cross-section rigidity has been assigned to the bearing elements. In this thesis, two structures with 9 and 18 floors were first analyzed according to the 2007 and 2019 earthquake regulations and calculated period values, floor displacements and cross section effects (axial force and moment values) were compared. After that, the different cross-sectional effects observed in the bearing elements were examined as a result of the analysis made by taking the same bending rigidity in all floors of two buildings with 9 and 18 floors and taking into account the change of bending rigidity depending on the creep and other effects.